„Frjálslyndi flokkurinn (Kanada)“: Munur á milli breytinga
TKSnaevarr (spjall | framlög) Ekkert breytingarágrip |
TKSnaevarr (spjall | framlög) Ekkert breytingarágrip |
||
Lína 30: | Lína 30: | ||
'''Frjálslyndi flokkurinn''' er [[Kanada|kanadískur]] stjórnmálaflokkur. Flokkurinn hefur verið í áhrifastöðu í kanadískum stjórnmálum mikinn hluta af sögu landsins<ref name="Carlisle2005">{{cite book|author=Rodney P. Carlisle|title=Encyclopedia of Politics: The Left and the Right|url=https://books.google.com/books?id=Bpx2AwAAQBAJ&pg=PA274|year=2005|publisher=SAGE Publications|isbn=978-1-4522-6531-5|page=274}}</ref><ref name="BaumerGold2015">{{cite book|author1=Donald C. Baumer|author2=Howard J. Gold|title=Parties, Polarization and Democracy in the United States|url=https://books.google.com/books?id=uBbvCgAAQBAJ&pg=PT152|date= 2015|publisher=Taylor & Francis|isbn=978-1-317-25478-2|pages=152–}}</ref> og var við völd í tæp 69 ár á 20. öldinni, lengur en nokkur annar stjórnmálaflokkur í þróuðu ríki. Fyrir þær sakir er flokkurinn stundum kallaður „hinn eðlilegi stjórnarflokkur“ Kanada.<ref name="JamesKasoff2007">{{cite book|author1=Patrick James|author2=Mark J. Kasoff|title=Canadian Studies in the New Millennium|url=https://books.google.com/books?id=1bs3Zktu4PkC&pg=PT70|year=2007|publisher=University of Toronto Press|isbn=978-1-4426-9211-4|page=70}}</ref><ref name="CartyTent">{{cite book|author=R. Kenneth Carty|title=Big Tent Politics: The Liberal Party's Long Mastery of Canada's Public Life|url=https://books.google.com/books?id=D-c0CgAAQBAJ&pg=PA16|date= 2015|publisher=UBC Press|isbn=978-0-7748-3002-7|pages=16–17}} - ([https://www.ubcpress.ca/asset/9447/1/9780774829991.pdf PDF copy] - UBC Press, 2015)</ref> |
'''Frjálslyndi flokkurinn''' er [[Kanada|kanadískur]] stjórnmálaflokkur. Flokkurinn hefur verið í áhrifastöðu í kanadískum stjórnmálum mikinn hluta af sögu landsins<ref name="Carlisle2005">{{cite book|author=Rodney P. Carlisle|title=Encyclopedia of Politics: The Left and the Right|url=https://books.google.com/books?id=Bpx2AwAAQBAJ&pg=PA274|year=2005|publisher=SAGE Publications|isbn=978-1-4522-6531-5|page=274}}</ref><ref name="BaumerGold2015">{{cite book|author1=Donald C. Baumer|author2=Howard J. Gold|title=Parties, Polarization and Democracy in the United States|url=https://books.google.com/books?id=uBbvCgAAQBAJ&pg=PT152|date= 2015|publisher=Taylor & Francis|isbn=978-1-317-25478-2|pages=152–}}</ref> og var við völd í tæp 69 ár á 20. öldinni, lengur en nokkur annar stjórnmálaflokkur í þróuðu ríki. Fyrir þær sakir er flokkurinn stundum kallaður „hinn eðlilegi stjórnarflokkur“ Kanada.<ref name="JamesKasoff2007">{{cite book|author1=Patrick James|author2=Mark J. Kasoff|title=Canadian Studies in the New Millennium|url=https://books.google.com/books?id=1bs3Zktu4PkC&pg=PT70|year=2007|publisher=University of Toronto Press|isbn=978-1-4426-9211-4|page=70}}</ref><ref name="CartyTent">{{cite book|author=R. Kenneth Carty|title=Big Tent Politics: The Liberal Party's Long Mastery of Canada's Public Life|url=https://books.google.com/books?id=D-c0CgAAQBAJ&pg=PA16|date= 2015|publisher=UBC Press|isbn=978-0-7748-3002-7|pages=16–17}} - ([https://www.ubcpress.ca/asset/9447/1/9780774829991.pdf PDF copy] - UBC Press, 2015)</ref> |
||
Flokkurinn kennir sig við [[Frjálslyndisstefna|frjálslyndisstefnu]]<ref name="BittnerKoop2013">{{cite book|author1=Amanda Bittner|author2=Royce Koop|title=Parties, Elections, and the Future of Canadian Politics|url=https://books.google.com/books?id=TdFTCgAAQBAJ&pg=PA300|date=1 March 2013|publisher=UBC Press|isbn=978-0-7748-2411-8|pages=300–}}</ref><ref name="Liberal Party">McCall, Christina; Stephen Clarkson. [http://www.thecanadianencyclopedia.com/articles/liberal-party "Liberal Party".] ''The Canadian Encyclopedia''.</ref><ref name="Dyck">{{cite book |last = Dyck |first = Rand |title = Canadian Politics: Concise Fifth Edition |url = https://books.google.com/books?id=BUOoN8e5Ps0C |pages = 217, 229 |year = 2012 |publisher = Nelson Education |isbn = 978-0176503437 }}</ref> og er yfirleitt talinn standa í miðjunni eða til miðvinstri í litrófi kanadískra stjórnmála; vinstra megin við [[Íhaldsflokkurinn (Kanada)|Íhaldsflokkinn]] en hægra megin við [[Nýi |
Flokkurinn kennir sig við [[Frjálslyndisstefna|frjálslyndisstefnu]]<ref name="BittnerKoop2013">{{cite book|author1=Amanda Bittner|author2=Royce Koop|title=Parties, Elections, and the Future of Canadian Politics|url=https://books.google.com/books?id=TdFTCgAAQBAJ&pg=PA300|date=1 March 2013|publisher=UBC Press|isbn=978-0-7748-2411-8|pages=300–}}</ref><ref name="Liberal Party">McCall, Christina; Stephen Clarkson. [http://www.thecanadianencyclopedia.com/articles/liberal-party "Liberal Party".] ''The Canadian Encyclopedia''.</ref><ref name="Dyck">{{cite book |last = Dyck |first = Rand |title = Canadian Politics: Concise Fifth Edition |url = https://books.google.com/books?id=BUOoN8e5Ps0C |pages = 217, 229 |year = 2012 |publisher = Nelson Education |isbn = 978-0176503437 }}</ref> og er yfirleitt talinn standa í miðjunni eða til miðvinstri í litrófi kanadískra stjórnmála; vinstra megin við [[Íhaldsflokkurinn (Kanada)|Íhaldsflokkinn]] en hægra megin við [[Nýi lýðræðisflokkurinn|Nýja lýðræðisflokkinn]] (sem hefur stundum stutt [[minnihlutastjórn]]ir Frjálslynda flokksins).<ref name="BittnerKoop2013" /><ref name="BaumerGold2015"/><ref>{{cite encyclopedia |url = https://www.thecanadianencyclopedia.ca/en/article/liberal-party|title=Liberal Party |encyclopedia = The Canadian Encyclopedia |year=2015 }}</ref> Líkt og kanadíski Íhaldsflokkurinn er Frjálslyndi flokkurinn þó gjarnan talinn rúma margar ólíkar stefnur<ref name="CartyTent" /> og flokkurinn sækir fylgi sitt til fjölbreyttra hópa kjósenda.<ref name="Olive2015c">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=Bvw_CwAAQBAJ&pg=PA55|title=The Canadian Environment in Political Context|author=Andrea Olive|date=2015|publisher=University of Toronto Press|isbn=978-1-4426-0871-9|pages=55–}}</ref> Á áttunda áratugnum lýsti forsætisráðherrann [[Pierre Trudeau|Pierre Elliott Trudeau]] því yfir að Frjálslyndi flokkurinn aðhylltist „róttæka miðjustefnu“.<ref name=Graham>Graham, Ron, ed. (1998). ''The Essential Trudeau''. McClelland & Stewart, p. 71. {{ISBN|978-0-7710-8591-8}}.</ref><ref>Thompson, Wayne C. (2017). ''Canada''. Rowman & Littlefield, p. 135. {{ISBN|978-1-4758-3510-6}}.</ref> |
||
Meðal stefnumála og lagasetninga Frjálslynda flokksins í gegnum tíðina má nefna stofnun almennrar heilsugæslu, kanadískra lífeyrissjóða, stúdentalána, friðargæslu, alþjóðahyggju, sjálfstæði Kanada með núverandi stjórnarskrá landsins, viðurkenningu á réttindaskrá Kanada, mögulegt lagaferli fyrir aðskilnað fylkja úr kanadíska ríkjasambandinu, lögleiðingu á [[Hjónaband samkynhneigðra|hjónabandi samkynhneigðra]], lögleiðingu á [[líknardráp]]i og á [[kannabis]]neyslu og setningu almennra kolefnisskatta.<ref name="Liberal Party" /><ref>{{cite web |title = Liberal Party of Canada |url = http://www.britannica.com/EBchecked/topic/339142/Liberal-Party-of-Canada/230901/History |work=Encyclopædia Britannica |accessdate = 2013-04-19 }}</ref> |
Meðal stefnumála og lagasetninga Frjálslynda flokksins í gegnum tíðina má nefna stofnun almennrar heilsugæslu, kanadískra lífeyrissjóða, stúdentalána, friðargæslu, alþjóðahyggju, sjálfstæði Kanada með núverandi stjórnarskrá landsins, viðurkenningu á réttindaskrá Kanada, mögulegt lagaferli fyrir aðskilnað fylkja úr kanadíska ríkjasambandinu, lögleiðingu á [[Hjónaband samkynhneigðra|hjónabandi samkynhneigðra]], lögleiðingu á [[líknardráp]]i og á [[kannabis]]neyslu og setningu almennra kolefnisskatta.<ref name="Liberal Party" /><ref>{{cite web |title = Liberal Party of Canada |url = http://www.britannica.com/EBchecked/topic/339142/Liberal-Party-of-Canada/230901/History |work=Encyclopædia Britannica |accessdate = 2013-04-19 }}</ref> |
Útgáfa síðunnar 18. júní 2020 kl. 22:36
Frjálslyndi flokkurinn Liberal Party of Canada Parti libéral du Canada | |
---|---|
Formaður | Justin Trudeau |
Varaformaður | Ralph Goodale |
Forseti | Suzanne Cowan |
Stofnár | 1867 |
Stofnandi | George Brown |
Höfuðstöðvar | Constitution Square, Ottawa, Ontario |
Stjórnmálaleg hugmyndafræði |
Samfélagsleg frjálslyndisstefna |
Einkennislitur | Rauður |
Sæti í neðri þingdeild | |
Vefsíða | [1] |
Frjálslyndi flokkurinn er kanadískur stjórnmálaflokkur. Flokkurinn hefur verið í áhrifastöðu í kanadískum stjórnmálum mikinn hluta af sögu landsins[1][2] og var við völd í tæp 69 ár á 20. öldinni, lengur en nokkur annar stjórnmálaflokkur í þróuðu ríki. Fyrir þær sakir er flokkurinn stundum kallaður „hinn eðlilegi stjórnarflokkur“ Kanada.[3][4]
Flokkurinn kennir sig við frjálslyndisstefnu[5][6][7] og er yfirleitt talinn standa í miðjunni eða til miðvinstri í litrófi kanadískra stjórnmála; vinstra megin við Íhaldsflokkinn en hægra megin við Nýja lýðræðisflokkinn (sem hefur stundum stutt minnihlutastjórnir Frjálslynda flokksins).[5][2][8] Líkt og kanadíski Íhaldsflokkurinn er Frjálslyndi flokkurinn þó gjarnan talinn rúma margar ólíkar stefnur[4] og flokkurinn sækir fylgi sitt til fjölbreyttra hópa kjósenda.[9] Á áttunda áratugnum lýsti forsætisráðherrann Pierre Elliott Trudeau því yfir að Frjálslyndi flokkurinn aðhylltist „róttæka miðjustefnu“.[10][11]
Meðal stefnumála og lagasetninga Frjálslynda flokksins í gegnum tíðina má nefna stofnun almennrar heilsugæslu, kanadískra lífeyrissjóða, stúdentalána, friðargæslu, alþjóðahyggju, sjálfstæði Kanada með núverandi stjórnarskrá landsins, viðurkenningu á réttindaskrá Kanada, mögulegt lagaferli fyrir aðskilnað fylkja úr kanadíska ríkjasambandinu, lögleiðingu á hjónabandi samkynhneigðra, lögleiðingu á líknardrápi og á kannabisneyslu og setningu almennra kolefnisskatta.[6][12]
Árið 2015 vann Frjálslyndi flokkurinn undir forystu Justins Trudeau sinn mesta kosningasigur frá árinu 2000 og hlaut hreinan þingmeirihluta með 184 þingsætum og 39,5 prósentum atkvæða. Í þingkosningum árið 2019 tapaði flokkurinn nokkru fylgi og náði ekki að viðhalda meirihluta sínum en var þó áfram stærsti flokkurinn á kanadíska þinginu.[13]
Formenn Frjálslynda flokksins
- George Brown 1867
- Edward Blake 1869-1870
- Alexander Mackenzie 1873-1880
- Edward Blake 1880-1887
- Wilfrid Laurier 1887-1919
- William Lyon Mackenzie King 1919-1948
- Louis St. Laurent 1948-1958
- Lester B. Pearson 1958-1968
- Pierre Trudeau 1968-1984
- John Turner 1984-1990
- Jean Chrétien 1990-2003
- Paul Martin 2003-2006
- Stéphane Dion 2006–2008
- Michael Ignatieff 2008–2011
- Bob Rae 2011–2013
- Justin Trudeau 2013–
Tilvísanir
- ↑ Rodney P. Carlisle (2005). Encyclopedia of Politics: The Left and the Right. SAGE Publications. bls. 274. ISBN 978-1-4522-6531-5.
- ↑ 2,0 2,1 Donald C. Baumer; Howard J. Gold (2015). Parties, Polarization and Democracy in the United States. Taylor & Francis. bls. 152–. ISBN 978-1-317-25478-2.
- ↑ Patrick James; Mark J. Kasoff (2007). Canadian Studies in the New Millennium. University of Toronto Press. bls. 70. ISBN 978-1-4426-9211-4.
- ↑ 4,0 4,1 R. Kenneth Carty (2015). Big Tent Politics: The Liberal Party's Long Mastery of Canada's Public Life. UBC Press. bls. 16–17. ISBN 978-0-7748-3002-7. - (PDF copy - UBC Press, 2015)
- ↑ 5,0 5,1 Amanda Bittner; Royce Koop (1. mars 2013). Parties, Elections, and the Future of Canadian Politics. UBC Press. bls. 300–. ISBN 978-0-7748-2411-8.
- ↑ 6,0 6,1 McCall, Christina; Stephen Clarkson. "Liberal Party". The Canadian Encyclopedia.
- ↑ Dyck, Rand (2012). Canadian Politics: Concise Fifth Edition. Nelson Education. bls. 217, 229. ISBN 978-0176503437.
- ↑ „Liberal Party“. The Canadian Encyclopedia. 2015.
- ↑ Andrea Olive (2015). The Canadian Environment in Political Context. University of Toronto Press. bls. 55–. ISBN 978-1-4426-0871-9.
- ↑ Graham, Ron, ed. (1998). The Essential Trudeau. McClelland & Stewart, p. 71. ISBN 978-0-7710-8591-8.
- ↑ Thompson, Wayne C. (2017). Canada. Rowman & Littlefield, p. 135. ISBN 978-1-4758-3510-6.
- ↑ „Liberal Party of Canada“. Encyclopædia Britannica. Sótt 19. apríl 2013.
- ↑ Ævar Örn Jósepsson (22. október 2019). „Trudeau tapar fylgi en sigrar þó“. RÚV. Sótt 22. október 2019.