„Laxárstöðvar“: Munur á milli breytinga
Ekkert breytingarágrip Merki: Farsímabreyting Breyting frá farsímaforriti iOS app edit |
Ekkert breytingarágrip Merki: Farsímabreyting Breyting frá farsímaforriti iOS app edit |
||
Lína 60: | Lína 60: | ||
|title = Laxárstöð III |
|title = Laxárstöð III |
||
|label1 = Gerð stöðvar |
|label1 = Gerð stöðvar |
||
|data1 = [[Vatnsaflsstöðvar]] |
|data1 = [[Vatnsaflsvirkjun|Vatnsaflsstöðvar]] |
||
|label3 = [[Vatnasvið]] |
|label3 = [[Vatnasvið]] |
||
|data3 = 1550 km<sup>2</sup> |
|data3 = 1550 km<sup>2</sup> |
||
Lína 73: | Lína 73: | ||
|label10 = Gerð hverfils |
|label10 = Gerð hverfils |
||
|data10 = Francis}} |
|data10 = Francis}} |
||
'''Laxárstöð III''', |
|||
⚫ | |||
<ref>{{vefheimild|url=https://www.landsvirkjun.is/Fyrirtaekid/Aflstodvar/LaxarstodIIII|Landsvirkjun - Laxárstöð III}}</ref> |
|||
⚫ | 13,5 MW að afli, er nýjasta virkjunin í Laxá og nýtir sama fall og Laxá I. Frá stíflu Laxár I er vatnið leitt í jarðgöngum í austari gljúfurveggnum að stöðvarhúsi um 60 m inni í berginu skammt frá stöðvarhúsi Laxár I og þaðan um frárennslisgöng út í Laxá. Þessir vatnsvegir eru alls um 850 m á lengd. Í stöðinni er ein vélasamstæða sem tekin var í notkun árið 1973. |
||
Inni í berginu er hvelfingin sem hýsir vélasamstæðu Laxár III. Upphaflega var hvelfingin hönnuð fyrir tvær vatnsvélar sem hvor um sig átti að framleiða 25 MW. Var þá miðað við 56 m háa stíflu ofar í gljúfrinu og að heildarfallhæðin yrði 83 m. Þessi virkjanatilhögun olli miklum deilum í þjóðfélaginu og gekk undir nafninu [[laxárdeilan]]. Henni lyktaði með samkomulagi um núverandi tilhögun þar sem hætt var við alla frekari stíflugerð og aðeins önnur vatnsvélin var sett niður. |
Inni í berginu er hvelfingin sem hýsir vélasamstæðu Laxár III. Upphaflega var hvelfingin hönnuð fyrir tvær vatnsvélar sem hvor um sig átti að framleiða 25 MW. Var þá miðað við 56 m háa stíflu ofar í gljúfrinu og að heildarfallhæðin yrði 83 m. Þessi virkjanatilhögun olli miklum deilum í þjóðfélaginu og gekk undir nafninu [[laxárdeilan]]. Henni lyktaði með samkomulagi um núverandi tilhögun þar sem hætt var við alla frekari stíflugerð og aðeins önnur vatnsvélin var sett niður. |
Útgáfa síðunnar 17. mars 2020 kl. 18:34
Laxárstöðvar eru þrjár og eru staðsettar í Laxá í Aðaldal.
Laxárstöðvar voru byggðar af fyrirtækinu Laxárvirkjun, sem var helmingafélag ríkisins og Akureyrarbæjar en rann inn í Landsvirkjun 1983. Landsvirkjun á og rekur nú Laxárvirkjanir.
Laxárstöðvar nýta fallið í gljúfrunum við bæinn Brúar neðst í Laxárdal. Þaðan fellur áin út í Aðaldal. Virkjanirnar Laxá I og Laxá III eru rennslisvirkjanir. Það þýðir að virkjanirnar nýta eðlilegt rennsli Laxár. Áin rennur því beint inn í inntaksgöngin og að vatnsvélunum. Æskilegra er að hafa lítið inntakslón.
Laxárstöð I
Gerð stöðvar | Vatnsaflsstöðvar |
---|---|
Vatnasvið | 1550 km2 |
Land | Ísland |
Uppsett afl | 5 MW |
Fallhæð | 39 m |
Hverflar | 2 |
Gerð hverfla | Francis |
Laxárstöð I [1] er elsta virkjunin í Laxá og nýtir hún efri hluta fallsins við Brúar. Frá stíflunni efst í gljúfrunum er vatnið leitt fyrst í jarðgöngum og síðan í trépípu að stöðvarhúsinu um 670 m leið. Fallhæðin er 39 m og framleiðslugeta virkjunarinnar er 5 MW. Í stöðinni eru tvær vélasamstæður og var sú fyrri tekin í notkun árið 1939 en hin síðari árið 1944.
Laxárstöð II
Gerð stöðvar | Vatnsaflsstöðvar |
---|---|
Vatnasvið | 1550 km2 |
Land | Ísland |
Uppsett afl | 9 MW |
Fallhæð | 29 m |
Hverflar | 1 |
Gerð hverfils | Francis |
Laxárstöð II [2] var reist á árunum 1950 til 1952. Hún hýsir einu vatnsvél stöðvarinnar sem tekin var í notkun árið 1953. Afl hennar er 9 MW.
Stíflumannvirki Laxár II voru byggð árið 1952 til að mynda inntakslón fyrir Laxárstöð II. Heildarfallið er 29 m.
Aðrennslispípa liggur frá stíflunni niður að Laxárstöð II, 378 m langur tréstokkur. Hann er 4 m í þvermál og flytur um 40 tonn af vatni á sekúndu. Fallhæðin er 29 m.
Fyrir ofan stöðvarhúsið er áberandi þrýstijöfnunartankur. Í vatninu sem rennur eftir tréstokknum er gífurleg hreyfiorka. Komi til þess að stöðva þurfi skyndilega vélar Laxár II myndast svokallaður vatnshamar í tréstokknum sem getur sprengt hann. Jöfnunartankurinn kemur í veg fyrir að slíkt gerist þar sem hann tekur þá við vatnshögginu. Jafnframt jafnar hann út rennslissveiflur í pípunni. Rör úr botni hans liggur niður að Laxá II.
Laxárstöð III
Gerð stöðvar | Vatnsaflsstöðvar |
---|---|
Vatnasvið | 1550 km2 |
Land | Ísland |
Uppsett afl | 13,5 MW |
Fallhæð | 39 m |
Hverflar | 1 |
Gerð hverfils | Francis |
Laxárstöð III, [3] 13,5 MW að afli, er nýjasta virkjunin í Laxá og nýtir sama fall og Laxá I. Frá stíflu Laxár I er vatnið leitt í jarðgöngum í austari gljúfurveggnum að stöðvarhúsi um 60 m inni í berginu skammt frá stöðvarhúsi Laxár I og þaðan um frárennslisgöng út í Laxá. Þessir vatnsvegir eru alls um 850 m á lengd. Í stöðinni er ein vélasamstæða sem tekin var í notkun árið 1973.
Inni í berginu er hvelfingin sem hýsir vélasamstæðu Laxár III. Upphaflega var hvelfingin hönnuð fyrir tvær vatnsvélar sem hvor um sig átti að framleiða 25 MW. Var þá miðað við 56 m háa stíflu ofar í gljúfrinu og að heildarfallhæðin yrði 83 m. Þessi virkjanatilhögun olli miklum deilum í þjóðfélaginu og gekk undir nafninu laxárdeilan. Henni lyktaði með samkomulagi um núverandi tilhögun þar sem hætt var við alla frekari stíflugerð og aðeins önnur vatnsvélin var sett niður.
Á árinu 1993 var vatnshjól hverfilsins endurnýjað og við það jókst afl stöðvarinnar úr 9 MW í 13,5 MW.
Tilvísanir
Heimildir
- „Aflstöðvar Landsvirkjunar“. Sótt mars 2020.