„Háey“: Munur á milli breytinga

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Fletta í gegnum breytingarskrá
Nýrri breyting →
Efni eytt Efni bætt við
MyndræntWiki-texti
Búið til með því að þýða síðuna "Hoy"
 
Ný síða
Lína 1: Lína 1:
{{Eyja
| nafn = Háey
| nafn á frummáli = Hoy
| mynd = Old man of hoy2.jpg
| myndastærð = 300px
| myndatexti = Öldungurinn í Háey
| staðsetning = Norður af [[Bretland]]i
| hnit = {{coord|58.83|-3.3|display=inline}}
| eyjaklasi = [[Orkneyjar]]
| flatarmál = 14318 hektarar
| stjórnsýsluumdæmi heiti =
| stjórnsýsluumdæmi =
| höfuðborg = [[London]]
| land 2 leiðtogatitill = Drottning
| land 2 leiðtogaheiti = [[Elísabet II.]]
| stærsta borg =
| íbúar stærstu borgar =
| leiðtogi lands heiti =
| land = Bretland
| íbúafjöldi =
| íbúafjöldaár =
| þéttleiki byggðar =
| frumbyggjar =
| annað =
|}}


⚫
'''Háey''' ([[enska]]: Hoy) er eyja í [[Orkneyjar|Orkneyjum]] utan af Skotlandi og sem er 143 ferkílómetrar að stærð. Hún er næststærsta eyja Orkneyja. Háey er tengd eyjunni [[South Walls]] með eiði og því er gengt á milli. Eyjarnar tvær eru taldar sem ein eining af manntalinu í Bretlandi.
{{Infobox Scottish island|Image=Old man of hoy2.jpg|area rank=12|local authority=[[Orkney|Orkney Islands]]|island group=[[The Mainland, Orkney|Orkney]]|main settlement=[[Lyness]]|population density=2.9 people/km<sup>2</sup><ref name=Smith/><ref name=NRS/>|population rank=23|Population=419<ref name=NRS>{{NRS1C}}</ref>{{refn|Including South Walls.|group=Note}}|highest elevation=[[Ward Hill, Hoy|Ward Hill]] {{convert|479|m|ft|0}}|area={{convert|14318|ha|sqmi|1}}<ref name =Smith/>|ImageCaption=The [[Old Man of Hoy]], at the western side of the island, seen from the south|meaning of name=Old Norse for 'high island'<ref name =Smith/>|norse name=Há-øy<ref name =Smith>{{Haswell-Smith|344-6}}</ref>|celtic name=|GridReference=ND263961|coordinates={{coord|58.83|-3.3|display=inline}}|caption=Hoy shown within Orkney|location_map=Scotland Orkney|references=<ref name =Smith/><ref>[http://www.orkneyjar.com/placenames/pl-isle.htm Orkney Placenames]. Orkneyjar.</ref><ref name=OS6>{{cite map|title=Ordnance Survey: Landranger map sheet 6 ''Orkney (Mainland)''|ISBN=9780319228128|publisher=Ordnance Survey|date=2014}}</ref>
⚫
<ref>Anderson, Joseph (Ed.) (1893) ''Orkneyinga Saga''. Translated by Jón A. Hjaltalin & Gilbert Goudie. Edinburgh. James Thin and Mercat Press (1990 reprint). {{ISBN|0-901824-25-9}}</ref><ref name=Pedersen>Pedersen, Roy (January 1992) ''Orkneyjar ok Katanes'' (map, Inverness, Nevis Print)</ref>}} '''Háey''' ([[Enska]]: Hoy) er eyja í [[Orkneyjar|Orkneyjum]] utan af Skotlandi og sem er 143 ferkílómetrar að stærð. Hún er næststærsta eyja Orkneyja. Háey er tengd eyjunni [[South Walls]] með eiði og því er gengt á milli. Eyjarnar tvær eru taldar sem ein eining af manntalinu í Bretlandi.


== Lýsing ==
== Lýsing ==
Lína 19: Lína 43:
Norður- og vesturhluti Háeyjar, ásamt stórum hluta aðliggjandi hafsvæðis, hafa verið skilgreind sem sérstök verndarsvæði <ref name="sitelink">{{Vefheimild|url=http://gateway.snh.gov.uk/sitelink/searchmap.jsp}}</ref> vegna mikilvægis þeirra fyrir níu fuglategundir: [[Kjói|kjóa]], [[Fýll|fýls]], [[Svartbakur|svartbak]], [[Skúmur|skúm]], [[Langvía|langvíu]], [[Rita (fugl)|ritu]], [[Förufálki|förufálka]], [[Lundi|lunda]] og [[Lómur|lóm]] .<ref>{{Vefheimild|url=https://gateway.snh.gov.uk/sitelink/siteinfo.jsp?pa_code=8513}}</ref> Á svæðinu halda til 120.000 sjófuglar yfir varptímann.<ref>{{Vefheimild|url=http://jncc.defra.gov.uk/default.aspx?page=1902}}</ref>
Norður- og vesturhluti Háeyjar, ásamt stórum hluta aðliggjandi hafsvæðis, hafa verið skilgreind sem sérstök verndarsvæði <ref name="sitelink">{{Vefheimild|url=http://gateway.snh.gov.uk/sitelink/searchmap.jsp}}</ref> vegna mikilvægis þeirra fyrir níu fuglategundir: [[Kjói|kjóa]], [[Fýll|fýls]], [[Svartbakur|svartbak]], [[Skúmur|skúm]], [[Langvía|langvíu]], [[Rita (fugl)|ritu]], [[Förufálki|förufálka]], [[Lundi|lunda]] og [[Lómur|lóm]] .<ref>{{Vefheimild|url=https://gateway.snh.gov.uk/sitelink/siteinfo.jsp?pa_code=8513}}</ref> Á svæðinu halda til 120.000 sjófuglar yfir varptímann.<ref>{{Vefheimild|url=http://jncc.defra.gov.uk/default.aspx?page=1902}}</ref>


Orkneyja-bleikja (''Salvelinus inframundus'') fannst á Háey árið 1908 en er nú talin útdauð þar.{{Heimild vantar}}
[[Salvelinus inframundus|Orkneyja-bleikjan]] (''Salvelinus inframundus'') fannst á Háey árið 1908 en er nú talin útdauð þar.{{Heimild vantar}}


== Myndir ==
== Myndir ==
Lína 29: Lína 53:
Mynd:Hoy Orkney Southside.jpg|Rackwick
Mynd:Hoy Orkney Southside.jpg|Rackwick
</gallery>
</gallery>

==Tilvísnair==
{{reflist}}

[[Flokkur:Orkneyjar]]
[[Flokkur:Staðir í norrænni goðafræði]]
[[Flokkur:Staðir í norrænni goðafræði]]

Útgáfa síðunnar 6. febrúar 2020 kl. 18:50

Háey
nafn á frummáli: Hoy
Öldungurinn í Háey
Öldungurinn í Háey
Landafræði

Staðsetning Norður af Bretlandi
Hnit 58°50′N 3°18′V / 58.83°N 3.3°V / 58.83; -3.3
Eyjaklasi Orkneyjar

Flatarmál 14318 hektarar

Stjórnsýsla
 Bretland

Höfuðborg London

Drottning Elísabet II.

Háey (enska: Hoy) er eyja í Orkneyjum utan af Skotlandi og sem er 143 ferkílómetrar að stærð. Hún er næststærsta eyja Orkneyja. Háey er tengd eyjunni South Walls með eiði og því er gengt á milli. Eyjarnar tvær eru taldar sem ein eining af manntalinu í Bretlandi.

Lýsing

Strandlengja Háeyjar er tilkomumikil og við hana er að finna þekkt kennileiti. Sum af hæstu sjávarbjörgum á Bretlandi eru við St John's Head þar sem þau ná 350 metra hæð og brimsorfinn klettur sem kallast Old man of Hoy (íslenska: Öldungurinn í Háey) gengur út úr sjávarberginu. [1] Á Háey eru tveir norðlægustu Martello-turnarnir á Bretlandi, byggðir árið 1814 til að verja kaupskip í höfn í Longhope gegn mönnum sem gerðir voru út af Madison Bandaríkjaforseta, sem lýsti yfir stríði við Bretland árið 1812. Líklega hafa Martello-turnarnir komið að gagni þar sem engin skráð gögn eru til um alvarleg átök á svæðinu.

Hæsti punktur Orkneyja, Ward Hill, er á Háey. Á suðausturhluta eyjarinnar var helsta flotastöð breska flotans í bæði fyrri og seinni heimsstyrjöldinni.

Dwarfie Stane

Óvenjuleg steingröf sem ber nafnið Dwarfie Stane liggur í Rackwick-dalnum á norðurhluta eyjarinnar. Gröfin þykir einstök í Norður-Evrópu vegna líkinda hennar við grafir frá nýsteinöld og bronsöld sem finna má umhverfis Miðjarðarhafið.

Goðafræði

Í norrænni goðafræði hýsti Háey Hjaðningavíg, endalausan bardaga milli Héðins og Högna.

Lífríki

Háey er mikilvægt fuglasvæði.[2][3] Norðurhluti eyjarinnar er fuglafriðland á vegum Konunglega breska fuglaverndunarfélagsins (RSPB) vegna mikilvægis þess fyrir fuglalíf, sérstaklega fyrir skúm og lóm. Svæðið er í eigu RSPB.[4] Anastrepta orcadensis, tegund soppmosa sem ekki hefur hlotið íslenskt heit, var fyrst uppgötvuð á Ward Hill af William Jackson Hooker árið 1808.[5][6]

Norður- og vesturhluti Háeyjar, ásamt stórum hluta aðliggjandi hafsvæðis, hafa verið skilgreind sem sérstök verndarsvæði [7] vegna mikilvægis þeirra fyrir níu fuglategundir: kjóa, fýls, svartbak, skúm, langvíu, ritu, förufálka, lunda og lóm .[8] Á svæðinu halda til 120.000 sjófuglar yfir varptímann.[9]

Orkneyja-bleikjan (Salvelinus inframundus) fannst á Háey árið 1908 en er nú talin útdauð þar.[heimild vantar]

Myndir

  • Sjávarklettar við Atlantshafsströnd Háeyjar, suður af Rackwick
    Sjávarklettar við Atlantshafsströnd Háeyjar, suður af Rackwick
  • Scapa Flow gestamiðstöðin
    Scapa Flow gestamiðstöðin
  • Hoy High-vitinn á Graemsay, séður frá Háey
    Hoy High-vitinn á Graemsay, séður frá Háey
  • Rackwick-dalur
    Rackwick-dalur
  • Rackwick
    Rackwick

Tilvísnair

  1. ↑ https://www.iucnredlist.org/species/135414/4126169. {{cite web}}: |title= vantar (hjálp)
  2. ↑ Important Bird Areas factsheet: Hoy Birdlife.org, Retrieved 24 January 2015
  3. ↑ Hoy IBA Global Species.org, Retrieved 24 January 2015
  4. ↑ . ISBN 0-86241-579-9. {{cite book}}: |title= vantar (hjálp)
  5. ↑ "Bryology (mosses, liverworts and hornworts)" Royal Botanic Garden Edinburgh. Retrieved 15 May 2008.
  6. ↑ "West Highland Mosses And Problems They Suggest" (January 1907) Annals Of Scottish Natural History 61 p. 46. Edinburgh. Retrieved 11 June 2008.
  7. ↑ https://gateway.snh.gov.uk/sitelink/siteinfo.jsp?pa_code=8513. {{cite web}}: |title= vantar (hjálp)
  8. ↑ http://jncc.defra.gov.uk/default.aspx?page=1902. {{cite web}}: |title= vantar (hjálp)
Sótt frá „https://is.wikipedia.org/w/index.php?title=Háey&oldid=1662262“