„Leðurblökur“: Munur á milli breytinga

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Efni eytt Efni bætt við
lagfæri málfar, má svosem lagfæra enn frekar.
Lína 21: Lína 21:


==Upphaf==
==Upphaf==
Elstu steingervingar Leðurblaka (Chiroptera) er um 50-60 milljón ára og litu mjög svipað út og þær gera í dag. Ekki er vitað fyrir víst úr hvaða dýrir leðurblökurnar komu úr en giskað er á að það hafi verið einhverskonar svifdýr sem. Líkur eru að svifdýrin sem leðurblökurnar þróuðust upp úr hafi tekið á loft til þess að annaðhvort að flýja rándýr eða til þess að elta skordýrin sem voru að byrja að fljúga á sama tíma.
Elstu steingervingar leðurblakna (Chiroptera) er um 50-60 milljón ára og litu mjög svipað út og þær gera í dag. Líkur eru að svifdýrin sem leðurblökurnar þróuðust upp úr hafi tekið á loft til þess að annaðhvort að flýja rándýr eða til þess að elta skordýrin sem voru að byrja að fljúga á sama tíma.


==Heimkynni==
==Heimkynni==
Leðurblökur lifa nánast allstaðar í heiminum fyrir utan nokkrar eyjar og norður- og suðupólinn. Þær vilja helst vera á heitum svæðum og lifa allstaðar, borgum, skógi, fjöllum o.fl. Leðurblökur eru næturdýr og lifa oftast í myrkvum stöðum sem skýlir þeim frá veðri t.d trjám, hellum, námum o.fl. Þær eru hópdýr og búa oft frá hundrað leðurblökum upp í þúsund.
Leðurblökur lifa nánast allstaðar í heiminum fyrir utan nokkrar eyjar og norður- og suðurpólinn. Þær vilja helst vera á heitum svæðum og lifa víðs vegar; í borgum, skógi, fjöllum o.fl. Leðurblökur eru næturdýr og lifa oftast á myrkum stöðum sem skýlir þeim frá veðri t.d trjám, hellum ognámum. Þær eru hópdýr og búa oft frá hundrað leðurblökum upp í þúsund.


==Fæða==
==Fæða==
Ávextir og skordýr er helsta fæða leðurblaka og samkvæmt Defenders of Wildlife organization getur The Brown Bat veitt yfir þúsund skordýr á einni nóttu. Sumar stærri leðurblökur veiða mýs, fiska og eitthvað álíka. Blóðsugu leðurblökur eru þekktar fyrir að dekka blóð en gera það ekki alveg eins og flestir trúa heldur gera þær V-lagað sár og sleikja upp blóðið.
Ávextir og skordýr er helsta fæða leðurblaka. Sumar stærri leðurblökur veiða mýs, fiska og smærri dýr. Blóðsugu-leðurblökur eru þekktar fyrir að drekka blóð en þær bíta V-lagað sár og sleikja upp blóðið.


==Mökun==
==Mökun==
Til þess að heilla gagnstæða kynið þurfa karlarnir að gera allskonar fluglistir. Þótt ekki er almennilega vitað hvað það er sem heillar makann en líklegast er það flugkúnstir. Því þegar mökunar tíminn er kominn þá fljúga allar leðurblökurnar í þéttum hópum og leika sínar kúnstir. Eftir að hafa fundið sér maka fer parið saman á rólegri stað og klára það sem þarf að gera.
Til þess að heilla gagnstæða kynið þurfa karlarnir að gera allskonar fluglistir. Þegar mökunar tíminn er kominn þá fljúga allar leðurblökurnar í þéttum hópum og leika sínar kúnstir. Eftir að hafa fundið sér maka fer parið saman á rólegri stað og lýkur mökunarferlinu.


==Bergmálsmiðlun==
==Bergmálsmiðlun==
Leðurblökur eru ekki blindar eins og margir halda. Þær hafa einfaldlega ekki góða nætursjón heldur nota þeir bergmálsmiðlun. Bergmálsmiðlun virkar þannig að leðurblökurnar framkalla hátíðishljóð sem fer á allt sem er í kring sem bergmálar síðan til baka. Ef hljóðið fljót til baka er stutt í hlutinn. Með bergmálsmiðlun geta leðurblökur séð 360° í kringum sig og geta þannig séð mjög vel í kringum sig. Þegar leðurblökurnar ferðast hins vegar í hópum, skiptast þær á að þegja svo ekki valdist ruglingur og óreiði á flugi. Hlustað er á eina leðurblöku sem virkar eins og leiðtogi í þeim hóp. Hver leðurblaka á til með það að þegja í 0,2 sekúndur, sem er hellings tími fyrir leðurblökur að vera blindar.
Leðurblökur eru ekki blindar eins og margir halda. Þær hafa einfaldlega ekki góða nætursjón heldur nota þeir bergmálsmiðlun. Bergmálsmiðlun virkar þannig að leðurblökurnar framkalla hátíðishljóð sem fer á allt sem er í kring sem bergmálar síðan til baka. Ef hljóðið fer fljótt til baka er stutt í hlutinn. Með bergmálsmiðlun geta leðurblökur séð 360° í kringum sig. Þegar leðurblökurnar ferðast hins vegar í hópum, skiptast þær á að þegja svo ekki valdist ruglingur og óreiði á flugi. Hlustað er á eina leðurblöku sem virkar eins og leiðtogi í þeim hóp.



{{Stubbur|líffræði}}
{{Stubbur|líffræði}}


[[Flokkur:Spendýr]]


== Tenglar ==
== Tenglar ==
Lína 46: Lína 44:
* [http://www.si.edu/Encyclopedia_SI/nmnh/batfacts.htm ''Bat Facts''; sótt 17/05/16]
* [http://www.si.edu/Encyclopedia_SI/nmnh/batfacts.htm ''Bat Facts''; sótt 17/05/16]
* [http://www.livescience.com/5084-bats-shut-traps-flying-groups.html ''Bats Shut Traps When Flying in Groups''; sótt 17/05/16]
* [http://www.livescience.com/5084-bats-shut-traps-flying-groups.html ''Bats Shut Traps When Flying in Groups''; sótt 17/05/16]
[[Flokkur:Spendýr]]

Útgáfa síðunnar 24. september 2019 kl. 17:27

Leðurblökur
Tímabil steingervinga: Síð-paleósen - nútíma
Corynorhinus townsendii á flugi
Vísindaleg flokkun
Ríki: Dýraríki (Animalia)
Fylking: Seildýr (Chordata)
Flokkur: Spendýr (Mammalia)
Ættbálkur: Chiroptera
Blumenbach, 1779
Undirflokkar

Leðurblaka er spendýr af ættbálkinum Chiroptera. Það sem helst einkennir leðurblökur eru fit sem myndast hafa milli útlima og gera þeim kleift að fljúga. Leðurblökur eru einu náttúrulega fleygu spendýrin þótt sum önnur spendýr (t.d. flugíkorni) geti svifið stutta leið.

Talið er að til séu um 1.100 tegundir leðurblaka í heiminum sem er um fimmtungur af öllum þekktum tegundum spendýra.

Upphaf

Elstu steingervingar leðurblakna (Chiroptera) er um 50-60 milljón ára og litu mjög svipað út og þær gera í dag. Líkur eru að svifdýrin sem leðurblökurnar þróuðust upp úr hafi tekið á loft til þess að annaðhvort að flýja rándýr eða til þess að elta skordýrin sem voru að byrja að fljúga á sama tíma.

Heimkynni

Leðurblökur lifa nánast allstaðar í heiminum fyrir utan nokkrar eyjar og norður- og suðurpólinn. Þær vilja helst vera á heitum svæðum og lifa víðs vegar; í borgum, skógi, fjöllum o.fl. Leðurblökur eru næturdýr og lifa oftast á myrkum stöðum sem skýlir þeim frá veðri t.d trjám, hellum ognámum. Þær eru hópdýr og búa oft frá hundrað leðurblökum upp í þúsund.

Fæða

Ávextir og skordýr er helsta fæða leðurblaka. Sumar stærri leðurblökur veiða mýs, fiska og smærri dýr. Blóðsugu-leðurblökur eru þekktar fyrir að drekka blóð en þær bíta V-lagað sár og sleikja upp blóðið.

Mökun

Til þess að heilla gagnstæða kynið þurfa karlarnir að gera allskonar fluglistir. Þegar mökunar tíminn er kominn þá fljúga allar leðurblökurnar í þéttum hópum og leika sínar kúnstir. Eftir að hafa fundið sér maka fer parið saman á rólegri stað og lýkur mökunarferlinu.

Bergmálsmiðlun

Leðurblökur eru ekki blindar eins og margir halda. Þær hafa einfaldlega ekki góða nætursjón heldur nota þeir bergmálsmiðlun. Bergmálsmiðlun virkar þannig að leðurblökurnar framkalla hátíðishljóð sem fer á allt sem er í kring sem bergmálar síðan til baka. Ef hljóðið fer fljótt til baka er stutt í hlutinn. Með bergmálsmiðlun geta leðurblökur séð 360° í kringum sig. Þegar leðurblökurnar ferðast hins vegar í hópum, skiptast þær á að þegja svo ekki valdist ruglingur og óreiði á flugi. Hlustað er á eina leðurblöku sem virkar eins og leiðtogi í þeim hóp.

  Þessi líffræðigrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.


Tenglar