„Wahhabismi“: Munur á milli breytinga
Ekkert breytingarágrip |
Ekkert breytingarágrip |
||
| Lína 1: | Lína 1: | ||
[[Mynd:Mecca, Saudi Arabia locator map.png|thumb|Sádi Arabía, |
[[Mynd:Mecca, Saudi Arabia locator map.png|thumb|Sádi Arabía, fæðingarstaður Wahhabisma]] |
||
'''Wahhabismi''' er íhaldssöm hugmyndafræði innan [[súnní]] [[íslam]] sem varð til á átjándu öld og er nú ríkjandi í [[Sádi Arabía|Sádi Arabíu]]. |
'''Wahhabismi''' er íhaldssöm hugmyndafræði innan [[súnní]] [[íslam]] sem varð til á átjándu öld og er nú ríkjandi í [[Sádi Arabía|Sádi Arabíu]]. |
||
== Saga == |
== Saga == |
||
Upphafsmaður |
Upphafsmaður Wahhabisma var Múhameð ibn Abd al-Wahhab. Hann fæddist árið 1703 í bænum Uyayna á [[Arabíuskaginn|Arabíuskaganum]] þar sem Sádi Arabía er nú. Al-Wahhab lærði guðfræði og varð þar heillaður af hugmyndum Ibns Taymiyya sem var uppi á 14. öld og lagði áherslu á að samfélagið líktist samfélagi [[Múhameð|Múhameðs]] spámanns á 7. öld. Árið 1745 flúði al-Wahhab til al-Diríyya vegna ofsókna. Al-Diríyya er lítið þorp þar sem Múhameð al-Sád var leiðtogi en hann var forfaðir Sád fjölskyldunnar.<ref>Magnús Þorkell Bernharðsson. ''Mið-Austurlönd. Fortíð, nútíð og framtíð'' (Reykjavík 2018)</ref> Al-Wahhab gerði bandalag við al-Sád og hefur þetta bandalag staðið í nærri 300 ár. Samkomulagið felst í því að afkomendur al-Sád lofa að fylgja afkomendum al-Wahhab í trúarlegum málum og í staðinn lofa afkomendur al-Wahhab að styðja afkomendur al-Sád í veraldlegum efnum.<ref name=":0" /> |
||
==Hugmyndafræði== |
==Hugmyndafræði== |
||
Wahhabismi túlkar íslam mjög strangt og gengur út á |
Wahhabismi túlkar íslam mjög strangt og gengur út á hreintrúarstefnu. Eins og áður kom fram vilja wahhabistar að samfélagið sé eins og samfélag Múhameðs var og þar af leiðandi séu allar nýjungar eftir hans tíma bannaðar. Samkvæmt wahhabisma er mikilvægt að múslímar sverji veraldlegum höfðingja hollustu sína, til þess að tryggja líf eftir dauðann. Veraldlegi höfðinginn sem er í þessu tilfelli konungur Sádi Arabíu hverju sinni, á þá rétt á algjörri hollustu þegna sinna svo lengi sem hann stjórnar eftir lögum [[Allah]].<ref name=":0" /> |
||
Wahhab vildi meðal annars uppræta dýrlingadýrkun og pílagrímaferðir |
Al-Wahhab vildi meðal annars uppræta dýrlingadýrkun og pílagrímaferðir, þar af leiðandi hafa flestir staðir sem tengjast upphafi íslam verið eyðilagðir. Áætlað er að um 95% af sögulegum stöðum í [[Mekka|Mekku]] og [[Medína|Medínu]] hafi verið eyðilagðir.<ref>''Vef.'' Encyclopædia Britannica. „Wahhābī. Islamic movement</ref> Al-Wahhab benti á að samkvæmt Kóraninum er neysla áfengis bönnuð og fylgjendur wahhabismans telja einnig að tóbak eigi að vera bannað. Æskilegur klæðnaður er skilgreindur vandlega í wahhabisma, sérstaklega þegar kemur að konum. Skoðun al-Wahhab á öðrum trúarbrögðum var einstrengingsleg og hann taldi gyðinga og kristna menn villitrúarmenn og að hver sá sem sóttist eftir vernd eða bað um aðstoð hjá slíkum villitrúarmönnum myndi aldrei öðlast fyrirgefningu Allah.<ref name=":0">Árni Freyr Magnússon. 2016. „Hvað er wahhabismi sem er ríkjandi í Sádi-Arabíu?" Vísindavefur Háskóla Íslands. Sótt 2. mars 2018 af https://www.visindavefur.is/svar.php?id=17568</ref> |
||
== Tilvísanir == |
== Tilvísanir == |
||
Útgáfa síðunnar 2. mars 2019 kl. 22:43
Wahhabismi er íhaldssöm hugmyndafræði innan súnní íslam sem varð til á átjándu öld og er nú ríkjandi í Sádi Arabíu.
Saga
Upphafsmaður Wahhabisma var Múhameð ibn Abd al-Wahhab. Hann fæddist árið 1703 í bænum Uyayna á Arabíuskaganum þar sem Sádi Arabía er nú. Al-Wahhab lærði guðfræði og varð þar heillaður af hugmyndum Ibns Taymiyya sem var uppi á 14. öld og lagði áherslu á að samfélagið líktist samfélagi Múhameðs spámanns á 7. öld. Árið 1745 flúði al-Wahhab til al-Diríyya vegna ofsókna. Al-Diríyya er lítið þorp þar sem Múhameð al-Sád var leiðtogi en hann var forfaðir Sád fjölskyldunnar.[1] Al-Wahhab gerði bandalag við al-Sád og hefur þetta bandalag staðið í nærri 300 ár. Samkomulagið felst í því að afkomendur al-Sád lofa að fylgja afkomendum al-Wahhab í trúarlegum málum og í staðinn lofa afkomendur al-Wahhab að styðja afkomendur al-Sád í veraldlegum efnum.[2]
Hugmyndafræði
Wahhabismi túlkar íslam mjög strangt og gengur út á hreintrúarstefnu. Eins og áður kom fram vilja wahhabistar að samfélagið sé eins og samfélag Múhameðs var og þar af leiðandi séu allar nýjungar eftir hans tíma bannaðar. Samkvæmt wahhabisma er mikilvægt að múslímar sverji veraldlegum höfðingja hollustu sína, til þess að tryggja líf eftir dauðann. Veraldlegi höfðinginn sem er í þessu tilfelli konungur Sádi Arabíu hverju sinni, á þá rétt á algjörri hollustu þegna sinna svo lengi sem hann stjórnar eftir lögum Allah.[2]
Al-Wahhab vildi meðal annars uppræta dýrlingadýrkun og pílagrímaferðir, þar af leiðandi hafa flestir staðir sem tengjast upphafi íslam verið eyðilagðir. Áætlað er að um 95% af sögulegum stöðum í Mekku og Medínu hafi verið eyðilagðir.[3] Al-Wahhab benti á að samkvæmt Kóraninum er neysla áfengis bönnuð og fylgjendur wahhabismans telja einnig að tóbak eigi að vera bannað. Æskilegur klæðnaður er skilgreindur vandlega í wahhabisma, sérstaklega þegar kemur að konum. Skoðun al-Wahhab á öðrum trúarbrögðum var einstrengingsleg og hann taldi gyðinga og kristna menn villitrúarmenn og að hver sá sem sóttist eftir vernd eða bað um aðstoð hjá slíkum villitrúarmönnum myndi aldrei öðlast fyrirgefningu Allah.[2]
Tilvísanir
- ↑ Magnús Þorkell Bernharðsson. Mið-Austurlönd. Fortíð, nútíð og framtíð (Reykjavík 2018)
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Árni Freyr Magnússon. 2016. „Hvað er wahhabismi sem er ríkjandi í Sádi-Arabíu?" Vísindavefur Háskóla Íslands. Sótt 2. mars 2018 af https://www.visindavefur.is/svar.php?id=17568
- ↑ Vef. Encyclopædia Britannica. „Wahhābī. Islamic movement