„Bjarnarkló“: Munur á milli breytinga

Tröllahvönn
	;
Vísindaleg flokkun
Ríki:	Jurtaríki (Plantae);
(óraðað):	Angiosperms;
(óraðað)	Eudicots;
(óraðað)	Asterids;
Ættbálkur:	Sveipjurtabálkur (Apiales);
Ætt:	Sveipjurtaætt (Apiaceae);
Ættkvísl:	Heracleum;
Tegund:	Tröllahvönn;
Tvínefni
	Heracleum mantegazzianum; Sommier & Levier

Fletta í gegnum breytingarskrá

← Eldri breyting Nýrri breyting →

Efni eytt Efni bætt við

MyndræntWiki-texti

Innfellt

Útgáfa síðunnar 14. febrúar 2019 kl. 13:57

Bjarnarkló eða tröllahvönn (fræðiheiti: Heracleum mantegazzianum)^[1] er stórvaxin sveipjurt sem upprunnin er í Kákasus og Mið-Asíu. Jurtin getur orðið 2-5 m há og stundum allt að 7 m. Bjarnarkló líkist venjulegri hvönn nema er miklu stórvaxnari.

Bjarnarkló er fjölær og fjölgar sér með rótarskotum. Blómin eru hvít og eru blómsveipirnir allt að 80 sm í þvermál.

Bjarnarkló er talin til ágengra tegunda. Hún hefur verið flutt inn til Evrópu sem skrautplanta en breiðst út í náttúrunni og myndað þéttar breiður þar sem skilyrði eru góð. Bjarnarkló er algeng meðfram árbökkum í Bretlandi. Hún var kynnt í Frakklandi á 18. öld og var þá vel tekið af býræktendum.

Bjarnarkló myndar eiturefni þannig að safi af bjarnarkló getur valdið bruna á hörundi í sólarljósi eða í UV-geislum. Húðin verður rauð og klæjar undir. Börn ættu ekki að vera á svæðum þar sem bjarnarkló vex og nota ætti hlífðarfatnað (líka hlífðargleraugu) ef þarf að grafa upp eða flytja slíkar plöntur. Ef húð kemst í snertingu við safa bjarnarklóar þá á að þvo húðsvæðið vel með sápu og vatni og forðast sólarljós í nokkra daga.

Tilvísanir

↑ Orðið „Bjarnarkló“ á Orðabanka íslenskrar málstöðvar úr orðasafninu „Plöntuheiti“:

Tenglar

[plontuheiti-1] Orðið „Bjarnarkló“ á Orðabanka íslenskrar málstöðvar úr orðasafninu „Plöntuheiti“:

[1]

@@ Lína 13: / Lína 13: @@
 |binomial_authority = Sommier & Levier
 |}}
-'''Tröllahvönn'''<ref name="plontuheiti">{{orðabanki|516923|is=tröllahvönn|is2=tröllajurt|ordasafn=Plöntuheiti}}</ref> eða '''tröllajurt'''<ref name="plontuheiti"/> ([[fræðiheiti]]: ''Heracleum mantegazzianum'')<ref name="plontuheiti"/> er stórvaxin [[sveipjurt]] sem upprunnin er í [[Kákasus]] og [[Mið-Asía|Mið-Asíu]]. Jurtin getur orðið 2-5 [[metri|m]] há og stundum allt að 7 m. Tröllahvönn líkist venjulegri hvönn nema er miklu stórvaxnari.
+'''Bjarnarkló''' eða '''tröllahvönn''' ([[fræðiheiti]]: ''Heracleum mantegazzianum'')<ref name="plontuheiti">{{orðabanki|516923|ordasafn=Plöntuheiti}}</ref> er stórvaxin [[sveipjurt]] sem upprunnin er í [[Kákasus]] og [[Mið-Asía|Mið-Asíu]]. Jurtin getur orðið 2-5 [[metri|m]] há og stundum allt að 7 m. Bjarnarkló líkist venjulegri hvönn nema er miklu stórvaxnari.
-Tröllahvönn er fjölær og fjölgar sér með rótarskotum. Blómin eru hvít og eru blómsveipirnir allt að 80 [[sentimetri|sm]] í þvermál.
+Bjarnarkló er fjölær og fjölgar sér með rótarskotum. Blómin eru hvít og eru blómsveipirnir allt að 80 [[sentimetri|sm]] í þvermál.
 [[Mynd:Rbk dolde.jpg|thumb|left|Tröllahvönn (nærmynd)]]
-Tröllahvönn er talin til [[ágeng tegund|ágengra tegunda]]. Hún hefur verið flutt inn til Evrópu sem skrautplanta en breiðst út í náttúrunni og myndað þéttar breiður þar sem skilyrði eru góð. Tröllahvönn er algeng meðfram árbökkum í [[Bretland]]i. Hún var kynnt í [[Frakkland]]i á 18. öld og var þá vel tekið af [[býflugnarækt|býræktendum]].
+Bjarnarkló er talin til [[ágeng tegund|ágengra tegunda]]. Hún hefur verið flutt inn til Evrópu sem skrautplanta en breiðst út í náttúrunni og myndað þéttar breiður þar sem skilyrði eru góð. Bjarnarkló er algeng meðfram árbökkum í [[Bretland]]i. Hún var kynnt í [[Frakkland]]i á 18. öld og var þá vel tekið af [[býflugnarækt|býræktendum]].
-Tröllhvönn myndar eiturefni þannig að safi af tröllahvönn getur valdið bruna á hörundi í sólarljósi eða í UV-geislum. Húðin verður rauð og klæjar undir. Börn ættu ekki að vera á svæðum þar sem tröllahvönn vex og nota ætti hlífðarfatnað (líka hlífðargleraugu) ef þarf að grafa upp eða flytja slíkar plöntur. Ef húð kemst í snertingu við safa tröllahvannar þá á að þvo húðsvæðið vel með sápu og vatni og forðast sólarljós í nokkra daga.
+Bjarnarkló myndar eiturefni þannig að safi af bjarnarkló getur valdið bruna á hörundi í sólarljósi eða í UV-geislum. Húðin verður rauð og klæjar undir. Börn ættu ekki að vera á svæðum þar sem bjarnarkló vex og nota ætti hlífðarfatnað (líka hlífðargleraugu) ef þarf að grafa upp eða flytja slíkar plöntur. Ef húð kemst í snertingu við safa bjarnarklóar þá á að þvo húðsvæðið vel með sápu og vatni og forðast sólarljós í nokkra daga.
 == Tilvísanir ==
@@ Lína 27: / Lína 27: @@
 == Tenglar ==
 {{Commons|Heracleum mantegazzianum}}
-* [http://wayback.vefsafn.is/wayback/20050614165852/floraislands.is/heracman.htm Tröllahvönn]] (Flóra Íslands)
+* [http://wayback.vefsafn.is/wayback/20050614165852/floraislands.is/heracman.htm Tröllahvönn] (Flóra Íslands)
 * [http://www.ni.is/grodur/rannsoknir/agengartegundir/risahvannir Risahvannir í íslenskri náttúru (Náttúrufræðistofnun)]
 * [http://www.netregs.gov.uk/netregs/63103.aspx Identifying and removing Giant hogweed] on NetRegs.gov.uk