„Normandí“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við

Innfellt

Útgáfa síðunnar 18. október 2018 kl. 11:29

Normandí eða Norðmandí ^[1] (normannska: Normaundie; franska: Normandie; enska Normandy) skiptist í dag í héraðið Normandí sem tilheyrir Frakklandi og Ermarsundseyjar (Þær skiptast í tvö umdæmi: Guernsey og Jersey. Bæði umdæmin eru breskar krúnunýlendur þótt hvorugt þeirra sé hluti af Bretlandi).

Íbúar Normandí heita Norðmandingar eða Normannar. Í Gerplu eftir Halldór Laxness segir svo í upphafi 28. kafla: Normandíbúar, þeir er vér köllum rúðubændur...

Saga

Áður var Normandí sjálfstætt hertogadæmi sem náði yfir ósa Signu frá Pays de Caux að Cotentin-skaganum. Ermarsundseyjar voru hluti af hertogadæminu og fylgdu titlinum (sem Bretadrottning ber nú sem hertoginn af Normandí) þótt normannska meginlandið væri innlimað í Frakkland. Upphaflega stofnaði Karl einfaldi Frankakonungur lénið sem lausnargjald handa víkingnum Göngu-Hrólfi og mönnum hans sem herjuðu á Franka árið 911. Nafnið Normandí er dregið af því að þar settist að norrænt fólk.

Vilhjálmur sigursæli réðst inn í England frá Normandí árið 1066, lagði það undir sig eftir orrustuna við Hastings og gerðist þar konungur. Áhrif Normanna á England urðu mikil. Þeir reistu kirkjur og kastala (sá frægasti er án efa Lundúnaturn) og tungumál þeirra blandaðist tungu heimamanna. Englendingar tóku upp normönnsk mannanöfn eins og Williame sem varð að William. Á svipuðum tíma lögðu Normannar undir sig Suður-Ítalíu og önnur landsvæði.

Þann 6. júní 1944 hófu bandamenn allsherjarinnrás sína á meginland Evrópu á strönd Normandí. Orrustan um Normandí er enn stærsta innrás sögunnar af hafi þar sem nær þrjár milljónir hermanna fóru yfir Ermarsund.

Menning

Norræn áhrif eru víða í Normandí. Þar er að finna hundruðir örnefna af norrænum uppruna og margir Normannar bera ættarnöfn sem eiga uppruna sinn að rekja til norrænna nafna.

Tungumál Normanna, normannska, er rómanskt mál með norrænum tökuorðum. Roman de Rou (Saga Hrólfs) er eitt höfuðrita normannskar bókmenntaarfleiðar. Hana skrifaði sagnaritarinn Wace í byrjun 12. aldar. Frægustu frönskumælandi rithöfundar Normandí eru Barbey D'Aurevilly, Gustave Flaubert og Guy de Maupassant.

Þjóðaríþrótt Normanna er Choule Crosse sem er ekki ósvipuð knattleik þeim er Íslendingar léku til forna.

Tilvísanir

↑ Íslenzk tunga; grein í Þjóðviljanum 1958

Tenglar

Þessi landafræðigrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.

[1] Íslenzk tunga; grein í Þjóðviljanum 1958

[1]

@@ Lína 1: / Lína 1: @@
 [[Mynd:Flag of Normandy Olaf Cats.png|alt=|thumb|Fáni Normandí.]]
-'''Normandí''' eða '''Norðmandí''' <ref>[http://timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=2780925 Íslenzk tunga; grein í Þjóðviljanum 1958]</ref> ([[normanska|normannska]]: ''Normaundie;'' [[franska]]: ''Normandie; enska Normandy'') skiptist í dag í héraðið Normandí sem tilheyrir Frakklandi og Ermasundseyjar (Þær skiptast í tvö umdæmi: [[Guernsey]] og [[Jersey]]. Bæði umdæmin eru breskar krúnunýlendur þótt hvorugt þeirra sé hluti af [[Bretland|Bretlandi]]).
+'''Normandí''' eða '''Norðmandí''' <ref>[http://timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=2780925 Íslenzk tunga; grein í Þjóðviljanum 1958]</ref> ([[normanska|normannska]]: ''Normaundie;'' [[franska]]: ''Normandie; enska Normandy'') skiptist í dag í héraðið Normandí sem tilheyrir Frakklandi og Ermarsundseyjar (Þær skiptast í tvö umdæmi: [[Guernsey]] og [[Jersey]]. Bæði umdæmin eru breskar krúnunýlendur þótt hvorugt þeirra sé hluti af [[Bretland|Bretlandi]]).
@@ Lína 7: / Lína 7: @@
 == Saga ==
-Áður var Normandí sjálfstætt [[hertogadæmið Normandí|hertogadæmi]] sem náði yfir ósa [[Signa (á)|Signu]] frá [[Pays de Caux]] að [[Cotentin]]-skaganum. [[Ermarsundseyjar]] voru hluti af hertogadæminu og fylgdu titlinum (sem [[Bretadrottning]] ber nú sem hertoginn af Normandí) þótt normannska meginlandið væri innlimað í Frakkland. Lénið var upphaflega sett á stofn af [[Karl einfaldi|Karli einfalda]] sem lausnargjald handa [[víkingar|víkingnum]] [[Göngu-Hrólfur|Göngu-Hrólfi]] og mönnum hans sem herjuðu á Franka árið [[911]]. Nafnið Normandí er dregið af því að þar settist að norrænt fólk.
+Áður var Normandí sjálfstætt [[hertogadæmið Normandí|hertogadæmi]] sem náði yfir ósa [[Signa (á)|Signu]] frá [[Pays de Caux]] að [[Cotentin]]-skaganum. [[Ermarsundseyjar]] voru hluti af hertogadæminu og fylgdu titlinum (sem [[Bretadrottning]] ber nú sem hertoginn af Normandí) þótt normannska meginlandið væri innlimað í Frakkland. Upphaflega stofnaði [[Karl einfaldi]] Frankakonungur lénið sem lausnargjald handa [[víkingar|víkingnum]] [[Göngu-Hrólfur|Göngu-Hrólfi]] og mönnum hans sem herjuðu á Franka árið [[911]]. Nafnið Normandí er dregið af því að þar settist að norrænt fólk.
 [[Mynd:Tapestry by unknown weaver - The Bayeux Tapestry (detail) - WGA24163.jpg|thumb|Bayeux-refillinn, gerður í lok 10. aldar segir frá því þegar Normannar lögðu undir sig England árið 1066.]]
-[[Vilhjálmur sigursæli]], lagði [[England]] undir sig árið [[1066]] í [[orrustan við Hastings|orrustunni við Hastings]] og gerðist þar konungur.  Áhrif Normanna á England urðu mikil. Þeir reistu kirkjur og kastala (sá frægasti er án efa Lundúnaturn) og tungumál þeirra blandaðist við tungumál heimamanna. Englendingar tóku upp normönnsk mannanöfn eins og Williame sem varð að William. Á svipuðum tíma lögðu Normannar undir sig Suður-Ítalíu og önnur landsvæði.
+[[Vilhjálmur sigursæli]] réðst inn í [[England]] frá Normandí árið [[1066]], lagði það undir sig eftir [[orrustan við Hastings|orrustuna við Hastings]] og gerðist þar konungur.  Áhrif Normanna á England urðu mikil. Þeir reistu kirkjur og kastala (sá frægasti er án efa Lundúnaturn) og tungumál þeirra blandaðist tungu heimamanna. Englendingar tóku upp normönnsk mannanöfn eins og Williame sem varð að William. Á svipuðum tíma lögðu Normannar undir sig Suður-Ítalíu og önnur landsvæði.
-[[6. júní]] [[1944]] hófu [[bandamenn (síðari heimsstyrjöldinni)|bandamenn]] allsherjarinnrás á meginland [[Evrópa|Evrópu]] á strönd Normandí. [[Orrustan um Normandí]] er enn stærsta innrás sögunnar af hafi þar sem nær þrjár milljónir hermanna fóru yfir [[Ermarsund]].
+Þann [[6. júní]] [[1944]] hófu [[bandamenn (síðari heimsstyrjöldinni)|bandamenn]] allsherjarinnrás sína á meginland [[Evrópa|Evrópu]] á strönd Normandí. [[Orrustan um Normandí]] er enn stærsta innrás sögunnar af hafi þar sem nær þrjár milljónir hermanna fóru yfir [[Ermarsund]].
 == Menning ==
-Norræn áhrif eru víða í Normandí. Þar er að finna hundruðir staðarnafna af norrænum uppruna og margir Normannar bera  ættarnöfn sem eiga uppruna sinn að rekja til norrænna nafna.
+Norræn áhrif eru víða í Normandí. Þar er að finna hundruðir örnefna af norrænum uppruna og margir Normannar bera ættarnöfn sem eiga uppruna sinn að rekja til norrænna nafna.
-Tungumál Normanna, normannska, er rómanskt mál með norrænum tökuorðum. Roman de Rou (Saga Hrólfs) er eitt höfuðrita normannskar bókmenntaarfleiðar. Hún var skrifuð af sagnaritaranum Wace í byrjun 12. aldar. Frægustu frönskumælandi rithöfundar Normandí eru Barbey D'Aurevilly, Gustave Flaubert og Guy de Maupassant.
+Tungumál Normanna, normannska, er rómanskt mál með norrænum tökuorðum. Roman de Rou (Saga Hrólfs) er eitt höfuðrita normannskar bókmenntaarfleiðar. Hana skrifaði sagnaritarinn Wace í byrjun 12. aldar. Frægustu frönskumælandi rithöfundar Normandí eru Barbey D'Aurevilly, Gustave Flaubert og Guy de Maupassant.
-Þjóðaríþrótt Normanna er Choule Crosse sem er ekki ósvipuð knattleik þeim er íslendingar spiluðu til forna.
+Þjóðaríþrótt Normanna er Choule Crosse sem er ekki ósvipuð knattleik þeim er Íslendingar léku til forna.
 [[Mynd:Équipe des expatriés (Exo Nourmaundie Choule).jpg|thumb|Choule Crosse er þjóðaríþrótt Normanna.]]