„Mólýbden“: Munur á milli breytinga

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Efni eytt Efni bætt við
Dexbot (spjall | framlög)
m Removing Link GA template (handled by wikidata)
nokkrar orðalagsbreytingar
 
Lína 15: Lína 15:
Efnisástand = Fast form}}
Efnisástand = Fast form}}


'''Mólýbden''' er [[frumefni]] með [[efnatákn]]ið '''Mo''' og er númer 42 í [[lotukerfið|lotukerfinu]].
'''Mólýbden''' er [[frumefni]] með [[efnatákn]]ið '''Mo''' og sætistöluna 42 í [[lotukerfið|lotukerfinu]].


== Almenn einkenni ==
== Almenn einkenni ==
Mólýbden er silfurhvítur, gríðalega harður [[hliðarmálmur]]. Það hefur einnig eitt hæsta bræðslumark hreinna frumefna. Í litlum skömmtum er mólýbden mjög áhrifaríkt við að herða [[stál]]. Mólýbden er mikilvægt fyrir næringu plantna og finnst í sumum [[lífhvati|lífhvötum]], þar á meðal [[sanþín oxíðasi|sanþín oxíðasa]].
Mólýbden er silfurhvítur, gríðarlega harður [[hliðarmálmur]]. Það hefur einnig eitt hæsta bræðslumark hreinna frumefna. Í litlum skömmtum er mólýbden mjög áhrifaríkt við að herða [[stál]]. Mólýbden er mikilvægt næringarnámi plantna og finnst í sumum [[lífhvati|lífhvötum]], þar á meðal [[sanþín oxíðasi|xanþínoxíðasa]].


== Notkun ==
== Notkun ==
Tveir þriðju af allri notkun mólýbdens er í [[málmblanda|málmblöndur]]. Notkun þess jókst gífurlega í [[fyrri heimstyrjöld]] þegar mikil eftirspurn eftir [[volfram]]i dróg úr framboði á því, og hástyrktar[[stál]] voru dýr í kaupum. Mólýbden er notað í dag í hástyrktarmálmblöndur og í háhitastál. Sérstök mólýbdenmálmblendi, eins og [[Hastelloy]]® eru sérstaklega hita- og tæringarþolin. Mólýbden er notað í hluti í [[flugvél]]ar og [[flugskeyti]], og einnig í glóðaþræði. Það er einnig notað sem [[hvati]] í [[olía|olíuiðnaði]], þá sérstaklega í hvata sem notaðir eru til að fjarlægja lífrænan [[breinnisteinn|breinnistein]] úr jarðolíuvörum. Mo-99 er notað í kjarnorkuiðnaði. Mólýbden er einnig notað sem [[appelsínugulur|appelsínugult]] litarefni í [[málning]]u, [[blek]], [[plast]] og [[gúmmí]]efni. [[Mólýbden tvísúlfíð]] er gott [[smurefni]], þá sérstaklega við hátt hitastig. Mólýbden er einnig notað í rafeindaiðnaði, sem leiðandi málmlag í [[TFT]] skjái.
Tveir þriðju af öllu mólýbdeni sem notað er fer í [[málmblanda|málmblöndur]]. Notkun þess jókst gífurlega í [[fyrri heimstyrjöld|fyrri heimsstyrjöld]] þegar mikil eftirspurn eftir [[volfram]]i dró úr framboði á þeim málmi, og hástyrktar[[stál]] varð dýrt í innkaupi. Mólýbden er notað í dag í hástyrktarmálmblöndur og í háhitastál. Sérstök mólýbdenmálmblendi, eins og [[Hastelloy]]® eru sérstaklega hita- og tæringarþolin. Mólýbden er notað í [[flugvél|flugvélaíhluti]] og [[flugskeyti]], og einnig í glóðarþræði. Það er sömuleiðis notað sem [[hvati]] í [[olía|olíuiðnaði]], sérstaklega í hvata sem notaðir eru til að fjarlægja lífræn [[breinnisteinn|brennisteinssambönd]] úr jarðolíuvörum. Mo-99 er notað í kjarnorkuiðnaði. Mólýbden er einnig notað sem [[appelsínugulur|appelsínugult]] litarefni í [[málning]]u, [[blek]], [[plast]] og [[gúmmí]]efni. [[Mólýbden tvísúlfíð|Mólýbdentvísúlfíð]] er gott [[smurefni]], sérstaklega við hátt hitastig. Mólýbden er einnig notað í rafeindaiðnaði sem leiðandi málmlag í [[TFT]] skjái.


[[Flokkur:Frumefni]]
[[Flokkur:Frumefni]]

Nýjasta útgáfa síðan 11. febrúar 2018 kl. 20:40

  Króm  
Níóbín Mólýbden Teknetín
  Volfram  
Efnatákn Mo
Sætistala 42
Efnaflokkur Hliðarmálmur
Eðlismassi 10280,0 kg/
Harka 5,5
Atómmassi 95,94 g/mól
Bræðslumark 2896,0 K
Suðumark 4912,0 K
Efnisástand
(við staðalaðstæður)
Fast form
Lotukerfið

Mólýbden er frumefni með efnatáknið Mo og sætistöluna 42 í lotukerfinu.

Almenn einkenni[breyta | breyta frumkóða]

Mólýbden er silfurhvítur, gríðarlega harður hliðarmálmur. Það hefur einnig eitt hæsta bræðslumark hreinna frumefna. Í litlum skömmtum er mólýbden mjög áhrifaríkt við að herða stál. Mólýbden er mikilvægt næringarnámi plantna og finnst í sumum lífhvötum, þar á meðal xanþínoxíðasa.

Notkun[breyta | breyta frumkóða]

Tveir þriðju af öllu mólýbdeni sem notað er fer í málmblöndur. Notkun þess jókst gífurlega í fyrri heimsstyrjöld þegar mikil eftirspurn eftir volframi dró úr framboði á þeim málmi, og hástyrktarstál varð dýrt í innkaupi. Mólýbden er notað í dag í hástyrktarmálmblöndur og í háhitastál. Sérstök mólýbdenmálmblendi, eins og Hastelloy® eru sérstaklega hita- og tæringarþolin. Mólýbden er notað í flugvélaíhluti og flugskeyti, og einnig í glóðarþræði. Það er sömuleiðis notað sem hvati í olíuiðnaði, sérstaklega í hvata sem notaðir eru til að fjarlægja lífræn brennisteinssambönd úr jarðolíuvörum. Mo-99 er notað í kjarnorkuiðnaði. Mólýbden er einnig notað sem appelsínugult litarefni í málningu, blek, plast og gúmmíefni. Mólýbdentvísúlfíð er gott smurefni, sérstaklega við hátt hitastig. Mólýbden er einnig notað í rafeindaiðnaði sem leiðandi málmlag í TFT skjái.