„Mólýbden“: Munur á milli breytinga
m Removing Link GA template (handled by wikidata) |
nokkrar orðalagsbreytingar |
||
Lína 15: | Lína 15: | ||
Efnisástand = Fast form}} |
Efnisástand = Fast form}} |
||
'''Mólýbden''' er [[frumefni]] með [[efnatákn]]ið '''Mo''' og |
'''Mólýbden''' er [[frumefni]] með [[efnatákn]]ið '''Mo''' og sætistöluna 42 í [[lotukerfið|lotukerfinu]]. |
||
== Almenn einkenni == |
== Almenn einkenni == |
||
Mólýbden er silfurhvítur, |
Mólýbden er silfurhvítur, gríðarlega harður [[hliðarmálmur]]. Það hefur einnig eitt hæsta bræðslumark hreinna frumefna. Í litlum skömmtum er mólýbden mjög áhrifaríkt við að herða [[stál]]. Mólýbden er mikilvægt næringarnámi plantna og finnst í sumum [[lífhvati|lífhvötum]], þar á meðal [[sanþín oxíðasi|xanþínoxíðasa]]. |
||
== Notkun == |
== Notkun == |
||
Tveir þriðju af |
Tveir þriðju af öllu mólýbdeni sem notað er fer í [[málmblanda|málmblöndur]]. Notkun þess jókst gífurlega í [[fyrri heimstyrjöld|fyrri heimsstyrjöld]] þegar mikil eftirspurn eftir [[volfram]]i dró úr framboði á þeim málmi, og hástyrktar[[stál]] varð dýrt í innkaupi. Mólýbden er notað í dag í hástyrktarmálmblöndur og í háhitastál. Sérstök mólýbdenmálmblendi, eins og [[Hastelloy]]® eru sérstaklega hita- og tæringarþolin. Mólýbden er notað í [[flugvél|flugvélaíhluti]] og [[flugskeyti]], og einnig í glóðarþræði. Það er sömuleiðis notað sem [[hvati]] í [[olía|olíuiðnaði]], sérstaklega í hvata sem notaðir eru til að fjarlægja lífræn [[breinnisteinn|brennisteinssambönd]] úr jarðolíuvörum. Mo-99 er notað í kjarnorkuiðnaði. Mólýbden er einnig notað sem [[appelsínugulur|appelsínugult]] litarefni í [[málning]]u, [[blek]], [[plast]] og [[gúmmí]]efni. [[Mólýbden tvísúlfíð|Mólýbdentvísúlfíð]] er gott [[smurefni]], sérstaklega við hátt hitastig. Mólýbden er einnig notað í rafeindaiðnaði sem leiðandi málmlag í [[TFT]] skjái. |
||
[[Flokkur:Frumefni]] |
[[Flokkur:Frumefni]] |
Nýjasta útgáfa síðan 11. febrúar 2018 kl. 20:40
Króm | |||||||||||||||||||||||||
Níóbín | Mólýbden | Teknetín | |||||||||||||||||||||||
Volfram | |||||||||||||||||||||||||
|
Mólýbden er frumefni með efnatáknið Mo og sætistöluna 42 í lotukerfinu.
Almenn einkenni[breyta | breyta frumkóða]
Mólýbden er silfurhvítur, gríðarlega harður hliðarmálmur. Það hefur einnig eitt hæsta bræðslumark hreinna frumefna. Í litlum skömmtum er mólýbden mjög áhrifaríkt við að herða stál. Mólýbden er mikilvægt næringarnámi plantna og finnst í sumum lífhvötum, þar á meðal xanþínoxíðasa.
Notkun[breyta | breyta frumkóða]
Tveir þriðju af öllu mólýbdeni sem notað er fer í málmblöndur. Notkun þess jókst gífurlega í fyrri heimsstyrjöld þegar mikil eftirspurn eftir volframi dró úr framboði á þeim málmi, og hástyrktarstál varð dýrt í innkaupi. Mólýbden er notað í dag í hástyrktarmálmblöndur og í háhitastál. Sérstök mólýbdenmálmblendi, eins og Hastelloy® eru sérstaklega hita- og tæringarþolin. Mólýbden er notað í flugvélaíhluti og flugskeyti, og einnig í glóðarþræði. Það er sömuleiðis notað sem hvati í olíuiðnaði, sérstaklega í hvata sem notaðir eru til að fjarlægja lífræn brennisteinssambönd úr jarðolíuvörum. Mo-99 er notað í kjarnorkuiðnaði. Mólýbden er einnig notað sem appelsínugult litarefni í málningu, blek, plast og gúmmíefni. Mólýbdentvísúlfíð er gott smurefni, sérstaklega við hátt hitastig. Mólýbden er einnig notað í rafeindaiðnaði sem leiðandi málmlag í TFT skjái.