„Íslenski fáninn“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við

Innfellt

Útgáfa síðunnar 17. ágúst 2016 kl. 17:51

Íslenski fáninn er þjóðfáni Íslands. Hann var fyrst opinberlega staðfestur með konungsúrskurði 19. júní árið 1915. Lög um íslenska fánann voru hins vegar sett þann 17. júní 1944 og tóku gildi 24. ágúst, en þau voru fyrstu lögin sem samþykkt voru á eftir stjórnarskránni.

Fáninn er svokallaður krossfáni eins og fánar allra hinna Norðurlandanna eru. Hann er heiðblár með mjallhvítum krossi og eldrauðum krossi innan í hvíta krossinum.

Hlutföllin í litum fánans eru, talið lárétt frá stöng: 7-1-2-1-14, en lóðrétt meðfram stöng eru þau 7-1-2-1-7. Þannig er breidd fánans 18/25 af lengd hans samkvæmt 1. grein fánalaga.

Samkvæmt fánalögum verða allir fánar dregnir á fánastöng að vera í góðu ástandi, lögreglan má gera upptæka alla fána sjáanlega á opinberum stöðum sem ekki samræmast íslenskum fánareglum. Ströng lög gilda um þá virðingu sem sýna ber þjóðfána Íslendinga og getur það varðað sektum eða fangelsi allt að einu ári að brjóta fánalögin.

Litirnir í íslenska fánanum tákna fjallablámann, ísinn og eldinn en það virðist útbreiddur misskilningur að blái liturinn tákni annað hvort hafið sem umlykur landið eða vötnin sem eru á landinu sjálfu. Hann táknar í raun fjallablámann en rauði liturinn táknar eldinn í iðrum landsins og sá hvíti ísinn á toppum þess.

Á fundi í Stúdentafélagi Reykjavíkur 27. september 1906 sýndi Matthías Þórðarson, síðar þjóðminjavörður, fánahugmynd sína: hvítan kross í bláum feldi með rauðum krossi innan í hvíta krossinum. Áttu litirnir að tákna fjallablámann, ísinn og eldinn.^[1]

Opinberir fánadagar

Samkvæmt forsetaúrskurði er opinberum stofnunum skylt að draga íslenska fánann á stöng eftirfarandi daga:

Draga skal fána á stöng á húsum opinberra stofnana, sem eru í umsjá valdsmanna eða sérstakra forstöðumanna ríkisins, eftirgreinda daga:

Fæðingardag forseta Íslands (núna 14. maí).
Nýársdag.
Föstudaginn langa (eingöngu dregið í hálfa stöng).
Páskadag.
Sumardaginn fyrsta.
1. maí (Verkalýðsdagurinn).
Hvítasunnudag.
Sjómannadaginn.
17. júní (Íslenski þjóðhátíðardagurinn).
16. nóvember (dag íslenskrar tungu).
1. desember (fullveldisdaginn).
Jóladag.

Að auki mega opinberar stofnanir draga fánann að húni við sérstök tækifæri sem forsætisráðuneytið gefur tilskipun um. Almenningur má draga fánann að húni við sérstök tækifæri. Einnig er í reglum að fáninn skuli aldrei vera dreginn á stöng fyrir kl. 7 að morgni og sé að jafnaði ekki uppi lengur en til sólarlags en þó skal hann aldrei vera lengur uppi en til miðnættis.

Hægt er að fá senda áminningu með tölvupósti daginn fyrir hvern opinberan fánadag, með því að skrá sig á síðunni www.faninn.is [1]

Fánalitir

Í auglýsingu forsætisráðuneytisins um liti íslenska fánans frá 10. maí 2016 segir:

Litir þjóðfána Íslendinga ákvarðast sem hér segir:

Litirnir skulu miðast við SCOTDIC-litakerfið (Standard Colour of Textile, – Dictionaire Internationale de la Couleur) þannig:

Heiðblái liturinn: SCOTDIC nr. 693009. Mjallhvíti liturinn: SCOTDIC nr. 95. Eldrauði liturinn: SCOTDIC ICELAND FLAG RED.

Við notkun eftirfarandi litakerfa fyrir prent- og skjámiðla skal miða við eftirfarandi litanúmer:

• Pantone-litakerfið:

• Heiðblái liturinn: Pantone nr. 287.
• Mjallhvíti liturinn: Án Pantone tilvísunar (opaque white).
• Eldrauði liturinn: Pantone nr. 199.

• CMYK-litakerfið:

• Heiðblái liturinn: CMYK nr. 100/75/2/18.
• Mjallhvíti liturinn: CMYK nr. 0/0/0/0.
• Eldrauði liturinn: CMYK nr. 0/100/72/0.

• RGB-litakerfið:

• Heiðblái liturinn: RGB nr. 2/82/156.
• Mjallhvíti liturinn: RGB nr. 255/255/255.
• Eldrauði liturinn: RGB nr. 220/30/53.

• HEX-litakerfið:

• Heiðblái liturinn: HEX nr. #02529C.
• Mjallhvíti liturinn: HEX nr. #FFFFFF.
• Eldrauði liturinn: HEX nr. #DC1E35.

• Avery-litakerfið:

• Heiðblái liturinn: Avery nr. 520.
• Mjallhvíti liturinn: Avery nr. 501.
• Eldrauði liturinn: Avery nr. 503.

Við notkun annarra litakerfa skal notast við þá liti sem samsvara best litum fánans samkvæmt SCOTDIC-litakerfinu, sbr. 1. mgr.

Nánari upplýsingar um fánalitina veitir forsætisráðuneytið og sendiráð Íslands erlendis.

Fáninn í réttum litum og hlutföllum skal vera til sýnis í Þjóðminjasafni Íslands og hjá lögreglustjórum landsins.

Auglýsing þessi er sett samkvæmt 13. gr., sbr. 9. gr. laga nr. 34 17. júní 1944, um þjóðfána Íslendinga, og tekur þegar gildi. Við gildistöku hennar falla úr gildi eldri ákvæði um liti íslenska fánans, sbr. auglýsingu nr. 6/1991, um liti íslenska fánans.

Heimildir

Lög um þjóðfána Íslendinga og ríkisskjaldarmerkið. ( 1944 nr. 34 17. júní ).

Náð í þann 14. maí 2004 af http://www.althingi.is/lagas/130a/1944034.html

Forsetaúrskurður um fánadaga og fánatíma. ( 1991 nr. 5 23. janúar ).

Náð í þann 14. maí 2004 af http://www.althingi.is/lagas/125b/1991005.html

Auglýsing um liti íslenska fánans. ( 1991 nr. 6 23. janúar ).

Náð í þann 14. maí 2004 af http://www.althingi.is/lagas/125b/1991006.html

Lög um breyting á lögum nr. 34 17. júní 1944, um þjóðfána Íslendinga.

Náð í þann 14. maí 2004 af http://www.althingi.is/altext/stjt/1998.067.html

↑ Saga íslenska fánans

Tengt efni

Tenglar

[1] Saga íslenska fánans

[1]

@@ Lína 19: / Lína 19: @@
 Draga skal fána á stöng á húsum opinberra stofnana, sem eru í umsjá valdsmanna eða sérstakra forstöðumanna ríkisins, eftirgreinda daga:
-# Fæðingardag [[Forseti Íslands|forseta Íslands]] (núna [[14. maí]]).
+# Fæðingardag [[Forseti Íslands|forseta Íslands]] (núna [[26. júní|14. maí]]).
 # [[Nýársdagur|Nýársdag]].
 # [[Föstudagurinn langi|Föstudaginn langa]] (eingöngu dregið í hálfa stöng).