„Skandinavía“: Munur á milli breytinga

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Efni eytt Efni bætt við
Holtseti (spjall | framlög)
Ekkert breytingarágrip
Holtseti (spjall | framlög)
Ekkert breytingarágrip
Lína 1: Lína 1:
[[Mynd:Scandinavia.TMO2003050.jpg|thumb|right|Skandinavíuskagi á gervihnattarmynd.]]
[[Mynd:Scandinavia.TMO2003050.jpg|thumb|right|Skandinavíuskagi á gervihnattarmynd.]]
'''Skandinavía''' er fornt hugtak sem hefur hvorki einhlíta merkingu á íslensku né öðrum málum.
'''Skandinavía''' er fornt hugtak sem hefur hvorki einhlíta merkingu á íslensku né öðrum málum.

Orðið er dregið af [[latína|latneska]] heitinu ''[[wikt:Scandinavia#Latína|Scandināvia]]''. Það heiti deilir trúlega uppruna með [[Skánn|Skáni]]. Bæði heitin Skandinavía og Skánn eru talin eiga upptök í [[frumgermanska|frumgermönsku]] rótinni ''[[wikt:*Skaþinawjō|*Skaþinawjō]]'', sem síðar myndaði ''[[wikt:Skáney|Skáney]]'' í [[fornnorræna|fornnorrænu]] og ''[[wikt:Scedenig|Scedenig]]'' í [[fornenska|fornensku]]<ref>Anderson, Carl Edlund (1999). ''[http://www.carlaz.com/phd/cea_phd_abstract.pdf Formation and Resolution of Ideological Contrast in the Early History of Scandinavia]''. PhD dissertation, Department of Anglo-Saxon, Norse & Celtic (Faculty of English), University of Cambridge, 1999.</ref>.

Elsta heimildin sem nefnir Skandinavíu er [[Naturalis Historia|Náttúrusaga]] [[Pliníus eldri|Pliníusar eldri]] (23–79 e.Kr.). Ýmsar tilvísanir finnast einnig í ritum eftir [[Pýþeas]], [[Tacítus]], [[Ptolemaios]], [[Prokopios]] och [[Jordanes]]. Talið er að það heiti sem Pliníus notaði sé af [[vesturgermönsk mál|vesturgermönskum]] uppruna, og hafi í fyrstu átt við [[Skánn|Skán]]<ref>Haugen, Einar (1976). ''The Scandinavian Languages: An Introduction to Their History.'' Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, 1976.</ref>.


Greina má milli þriggja nota:
Greina má milli þriggja nota:
Lína 13: Lína 9:


* Á mörgum tungumálum er Skandinavía notað sem samheiti yfir [[Norðurlöndin|Norðurlönd]]. Það er að auk [[Danmörk|Danmerkur]], [[Noregur|Noregs]] og [[Svíþjóð]]ar, eru einnig [[Ísland]], [[Færeyjar]], [[Finnland]], [[Áland]] og [[Grænland]] talin til Skandinavíu.
* Á mörgum tungumálum er Skandinavía notað sem samheiti yfir [[Norðurlöndin|Norðurlönd]]. Það er að auk [[Danmörk|Danmerkur]], [[Noregur|Noregs]] og [[Svíþjóð]]ar, eru einnig [[Ísland]], [[Færeyjar]], [[Finnland]], [[Áland]] og [[Grænland]] talin til Skandinavíu.

== Orðsifjar ==
Orðið er dregið af [[latína|latneska]] heitinu ''[[wikt:Scandinavia#Latína|Scandināvia]]''. Það deilir trúlega uppruna með heitinu [[Skánn]]. Bæði heitin ''Skandinavía'' og ''Skánn'' eru talin eiga upptök í [[frumgermanska|frumgermönsku]] rótinni ''[[wikt:*Skaþinawjō|*Skaþinawjō]]'' (af ''[[wikt:*skaþô|*skaþô]]'' (skaði) og ''[[wikt:*awjō|*awjō]]'' (ey)) sem síðar myndaði ''[[wikt:Skáney|Skáney]]'' í [[fornnorræna|fornnorrænu]] og ''[[wikt:Scedenig|Scedenig]]'' í [[fornenska|fornensku]]<ref>Anderson, Carl Edlund (1999). ''[http://www.carlaz.com/phd/cea_phd_abstract.pdf Formation and Resolution of Ideological Contrast in the Early History of Scandinavia]''. PhD dissertation, Department of Anglo-Saxon, Norse & Celtic (Faculty of English), University of Cambridge, 1999.</ref>. Nafnið ''Skandinavía'' merkti þá hugsanlega ''skaðleg ey'', sem talið er eiga við varasamar sandeyrar og sker undan ströndum Skáns.<ref>Helle, Knut (2003). "Introduction". ''The Cambridge History of Scandinavia.'' Ed. E. I. Kouri et al. Cambridge University Press, 2003. ISBN 0-521-47299-7.</ref>

Elsta heimildin sem nefnir Skandinavíu er [[Naturalis Historia|Náttúrusaga]] [[Pliníus eldri|Pliníusar eldri]] (23–79 e.Kr.). Ýmsar tilvísanir finnast einnig í ritum eftir [[Pýþeas]], [[Tacítus]], [[Ptolemaios]], [[Prokopios]] och [[Jordanes]]. Talið er að það heiti sem Pliníus notaði sé af [[vesturgermönsk mál|vesturgermönskum]] uppruna, og hafi í fyrstu átt við [[Skánn|Skán]]<ref>Haugen, Einar (1976). ''The Scandinavian Languages: An Introduction to Their History.'' Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, 1976.</ref>.


== Tengt efni ==
== Tengt efni ==
Lína 21: Lína 22:
{{Commonscat|Scandinavia}}
{{Commonscat|Scandinavia}}
* {{vísindavefurinn|957|Tilheyrir Ísland raunverulega Skandinavíu eða er það bara talið með Norðurlöndunum vegna skyldleika?}}
* {{vísindavefurinn|957|Tilheyrir Ísland raunverulega Skandinavíu eða er það bara talið með Norðurlöndunum vegna skyldleika?}}

== Heimildir ==


[[Flokkur:Norðurlönd]]
[[Flokkur:Norðurlönd]]

Útgáfa síðunnar 8. apríl 2016 kl. 15:13

Skandinavíuskagi á gervihnattarmynd.

Skandinavía er fornt hugtak sem hefur hvorki einhlíta merkingu á íslensku né öðrum málum.

Greina má milli þriggja nota:

Orðsifjar

Orðið er dregið af latneska heitinu Scandināvia. Það deilir trúlega uppruna með heitinu Skánn. Bæði heitin Skandinavía og Skánn eru talin eiga upptök í frumgermönsku rótinni *Skaþinawjō (af *skaþô (skaði) og *awjō (ey)) sem síðar myndaði Skáney í fornnorrænu og Scedenig í fornensku[1]. Nafnið Skandinavía merkti þá hugsanlega skaðleg ey, sem talið er eiga við varasamar sandeyrar og sker undan ströndum Skáns.[2]

Elsta heimildin sem nefnir Skandinavíu er Náttúrusaga Pliníusar eldri (23–79 e.Kr.). Ýmsar tilvísanir finnast einnig í ritum eftir Pýþeas, Tacítus, Ptolemaios, Prokopios och Jordanes. Talið er að það heiti sem Pliníus notaði sé af vesturgermönskum uppruna, og hafi í fyrstu átt við Skán[3].

Tengt efni

Tenglar

  • „Tilheyrir Ísland raunverulega Skandinavíu eða er það bara talið með Norðurlöndunum vegna skyldleika?“. Vísindavefurinn.

Heimildir

  1. Anderson, Carl Edlund (1999). Formation and Resolution of Ideological Contrast in the Early History of Scandinavia. PhD dissertation, Department of Anglo-Saxon, Norse & Celtic (Faculty of English), University of Cambridge, 1999.
  2. Helle, Knut (2003). "Introduction". The Cambridge History of Scandinavia. Ed. E. I. Kouri et al. Cambridge University Press, 2003. ISBN 0-521-47299-7.
  3. Haugen, Einar (1976). The Scandinavian Languages: An Introduction to Their History. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, 1976.