„Epli“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við

Innfellt

Útgáfa síðunnar 10. mars 2016 kl. 11:38

epli er matur sem þú setur inn í rassin á þér

Menningarlegar vísanir

Barkakýlið sem skagar út úr hálsi karla stundum kallað adamsepli og á það rætur í þjóðsagnakenndri síðari tíma skýringu á fyrstu Mósebók og brottrekstri Adams og Evu úr aldingarðinum Eden. Oft er sagt að skilningstréð hafi verið eplatré og eplið hafi staðið í Adam þegar hann beit í það í óþökk guðs. Í hebreskri útgáfu Biblíunnar kemur ekki fram hvers konar ávöxt var um að ræða en misskilninginn má rekja^{[heimild vantar]} til þýðingar á latneska orðinu malum sem merkir bæði illsku og epli. Orðið er þó ekki notað í latneskri þýðingu Biblíunnar því þar er notað orðið fructus, sem merkir „ávöxtur“.

Í norrænni goðafræði er sagt frá því í upphafi Skáldskaparmála Eddu Snorra Sturlusonar að gyðjan Iðunn hafi átt að gæta gullepla sem tryggðu goðunum eilífa æsku.

Í grískri goðafræði koma epli meðal annars við sögu í frásögninni af þrætueplinu og gullnu eplum Vesturdísanna.

Epli koma við sögu í mörgum þekktum ævintýrum meðal annars sögunni af Mjallhvíti þar sem vonda stjúpan gaf Mjallhvíti eitrað epli.

Ýmsar tegundir af eplum

Discovery
Gala
Red Delicious
Granny Smith
Fuji
Golden delicious
Jonagold
Granny Smith
McIntosh
Ananasrenette
Alice
Yellow Transparant
Cox Pomona
Lobo
James Grieve
Summerred
Pink Lady
Belle de Boskoop

Wikiorðabókin er með skilgreiningu á orðinu

Epli

@@ Lína 1: / Lína 1: @@
+epli er matur sem þú setur inn í rassin á þér
-{{Taxobox
-| name = Epli
-| image = Apples.jpg
-| image_width = 200px
-| image_caption = Ýmsir eplategund
-| regnum = [[Jurtaríki]] (''Plantae'')
-| divisio = [[Dulfrævingar]] (''Magnoliophyta'')
-| classis = [[Tvíkímblöðungar]] (''Magnoliopsida'')
-| ordo = [[Rósabálkur]] (''Rosales'')
-| familia = [[Rósaætt]] (''Rosaceae'')
-| subfamilia = [[Maloideae]]
-| genus = ''[[Malus]]''
-| species = '''''M. domestica'''''
-| binomial = ''Malus domestica''
-| binomial_authority = [[Moritz Balthasar Borkhausen|Borkh.]]
-}}
-'''Epli''' er aldin[[ávöxtur]] [[eplatré]]sins (fræðiheiti: ''Malus domestica'') sem er af [[rósaætt]]. Eplatré eru [[lauftré]] sem komu upprunalega frá [[Mið-Asía|Mið-Asíu]]. Trjátegundina ''[[Malus sieversii]]'' er enn í dag hægt að finna í fjallendum Mið-Asíu.
-Til eru yfir 7.500 þekkt [[plöntuafbrigði]] af eplum. Epli er sá ávöxtur sem er hvað mest ræktaður í heiminum. Þau eru ýmist með gult, grænt eða rautt [[hýði]] eða þá að [[litur]] þeirra er blanda af þessum litum. Epli eru notuð í margvíslega matargerð, þau eru elduð, borðuð fersk og [[eplasafi]] og [[eplasíder]] eru vinsælir drykkir.
-Epli koma fyrir í [[goðsaga|goðsögum]] og [[trúarbrögð]]um margra menningarheima.
-Árið 2010 var [[erfðamengi]] eplisins ráðið sem varð til þess að framfarir urðu á sviði læknisfræði og sértækrar ræktunar epla. Það ár er áætlað að um 69 milljón tonn af eplum hafi verið ræktuð í heiminum og þar af hafi um helmingur verið ræktaður í [[Kína]]. Næst á eftir koma [[Bandaríkin]] með um 6% framleiðslunnar, því næst [[Tyrkland]], [[Ítalía]], [[Indland]] og loks [[Pólland]].
 == Menningarlegar vísanir ==