„Hjólreiðar“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við

Innfellt

Útgáfa síðunnar 9. júní 2015 kl. 14:01

Hjólreiðar eru notkun reiðhjóla til samgangna, ferðalaga, afþreyingar eða íþróttaiðkunar. Reiðhjól komu fyrst fram á sjónarsviðið á 19. öld. Talið er að yfir milljarður reiðhjóla séu í notkun í heiminum, sem er rúmlega tvöfalt meira en fjöldi bifreiða^[1]. Reiðhjól eru helsti samgöngumáti fólks víða um heim.

Reiðhjól eru almennt talinn mjög orkunýtinn samgöngumáti á stuttum og meðallöngum leiðum. Hjólreiðar hafa þannig ýmsa kosti samaborið við vélknúin ökutæki, sérstaklega í og við þéttbýli, eins og aukna hreyfingu hjólreiðafólks, minni notkun kolefniseldsneytis og orku almennt, og minni mengun. Þau taka minna pláss en bifreiðar, síður plássfrekt bæði á leiðinni, ekki síst þegar talin eru helgunarsvæði stofnbrauta og á upphafs- og áfangastað í formi bílastæðna og draga þannig úr álagi á umferð og umferðarmannvirki. Ókostir hjólreiða eru einkum þeir að hjólreiðafólk er berskjaldaðra í árekstri og gagnvart veðri, auk þess sem hjólreiðar á lengri leiðum eru aðallega á færi fólks í sæmilegri líkamsþjálfun. Þá er erfiðara að ferja stærri hluti á reiðhjóli, en í löndum þar sem mikið er hjólað sést fólk með ísskápa og stök húsgögn á reiðhjólum eða í hjólakerrum.

Alþjóðaheilbrigðismálastofnunin hefur smíðað reiknilíkan sem gerir borgaryfirvöldum kleift að reikna út þann sparnað sem hlýst af því að fleiri stunda hjólreiðar til samgangna.^[2] Reiknilíkanið tekur einungis á fækkun ótímabærra dauðsfalla og reiknar út frá því peningagildi hvers mannárs sem ekki tapast. Umhverfisávinningur, fækkun veikindadaga og annar sparnaður er því ekki talinn með í líkaninu. Líkanið skilar þeim niðurstöðum að núverandi hjólreiðar á Íslandi koma í veg fyrir nokkur ótímabær dauðsföll árlega. Líkanið byggir á viðamiklum rannsóknum og tekur mið af samanburði á öllum dánarorsökum hjólreiðafólks (enska: all-cause mortality) og ber saman við fólk sem hjólar ekki. Það tekur því líka tillit til hættu vegna umferðarslysa.

Hjólreiðar hafa verið ólympíugrein frá upphafi og er keppt í fjórum greinum: götuhjólreiðum, brautarkeppni, fjallahjólreiðum og BMX. Alþjóða hjólreiðasambandið hefur umsjón með alþjóðlegum hjólreiðakeppnum.

Saga hjólreiða til samgangna á Íslandi

Reiðhjól voru notuð á Íslandi upp úr aldamótunum 1900. Myndir í skjalasöfnum, blaðaauglýsingar og frásagnir bera þess vitni. En á áratugunum eftir stríð jókst kaupmátt og fólkbílar litu út sem nútímaleg samgöngulausn. Í kjölfarinu af hippatímabíli og umhverfisvakningu komu fram áætlanir um að byggja sér net stíga til hjólreiða. Ítrekað voru settar fram frumvörp á Alþingi um að koma stígar í vegalög og þannig fjármagna gerð þeirra. ^[3] Það var svo árið 2007 sem lagabreyting gerði ríkinu kleift að setja pening í stígagerð til hjólreiða og göngu. Þangað til var bara heimilt að setja fé í vegagerð og hestastíga. Eftir Hrunið var sett aukin kraft í gerð stíga og sérstaklega var í fyrsta skipti gerðar nýtsamlegar sér stígar til hjólreiða í Reykjavík.

Tilvísanir

↑ http://www.worldometers.info/bicycles/
↑ http://heatwalkingcycling.org
↑ [1] Hjólreiðabrautir í vegalög, þingsályktunartillaga

Þessi íþróttagrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.

Þessi samgöngugrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.

[1] ttp://www.worldometers.info/bicycles/

[2] ttp://heatwalkingcycling.org

[3] [1] Hjólreiðabrautir í vegalög, þingsályktunartillaga

[1]

[2]

[3]

@@ Lína 2: / Lína 2: @@
 '''Hjólreiðar''' eru notkun [[reiðhjól]]a til [[samgöngur|samgangna]], [[ferðalag]]a, [[afþreying]]ar eða [[íþrótt]]aiðkunar. Reiðhjól komu fyrst fram á sjónarsviðið á 19. öld. Talið er að yfir milljarður reiðhjóla séu í notkun í heiminum, sem er rúmlega tvöfalt meira en fjöldi bifreiða<ref>http://www.worldometers.info/bicycles/</ref>. Reiðhjól eru helsti samgöngumáti fólks víða um heim.
-Reiðhjól eru almennt talinn mjög [[orkunýtni|orkunýtinn]] samgöngumáti á stuttum og meðallöngum leiðum. Hjólreiðar hafa þannig ýmsa kosti samaborið við vélknúin ökutæki, sérstaklega í og við þéttbýli, eins og aukna hreyfingu hjólreiðafólks, minni notkun [[kolefniseldsneyti]]s og orku almennt, og minni [[mengun]]. Þau taka minna pláss en bifreiðar, síður plássfrekt bæði á leiðinni, ekki síst þegar talin eru helgunarsvæði stofnbrauta  og á upphafs- og áfangastað í formi bílastæðna og draga þannig úr álagi á [[umferð]] og [[umferðarmannvirki]]. Aukna hreyfingin er eitthvað sem Alþjóða heilbrigðismálastofnuni þykir svo mikilsvert að  smíðað hefur verið reiknilíkan sem gerir borgaryfirvöldum kleift að reikna út þann sparnað sem hlýst þegar fleiri stunda hjólreiðar til samgangna.<ref>http://heatwalkingcycling.org</ref> Reiknilíkanið  tekur einungs á fækkun ótímabærra dauðsfalla og reiknar út frá því peningagildi hvers mannárs sem ekki tapast. Umhverfisávinningur, fækkun veikindadaga og annar sparnaður er því ekki talin af líkaninu. Líkanið skilar þau niðurstöður að núverandi hjólreiðar á Íslandi koma í veg fyrir nokkrum ótímabærum dauðsföllum árlega. Menn geta haldið að þá vanti að taka umferðaráhættu með í reikningunni. En líkanið byggir á viðamiklum rannsóknum og tekur mið að samanburði á öllu því sem fólk á reiðhjóli látist af völdum ( e:all-cause mortality) og ber saman við fólk sem hjólar ekki.  Ókostir hjólreiða eru einkum þeir að hjólreiðafólk er berskjaldaðra í árekstri og gagnvart veðri, auk þess sem hjólreiðar á lengri leiðum eru aðallega á færi fólks í sæmilegri líkamsþjálfun. Þá er meira mál að ferja stærri hluti á reiðhjóli, en í löndum og borgum þar sem mikið er hjólað sést fólk með ísskápa og stök húsgögn á reiðhjólum eða í kerrum.
+Reiðhjól eru almennt talinn mjög [[orkunýtni|orkunýtinn]] samgöngumáti á stuttum og meðallöngum leiðum. Hjólreiðar hafa þannig ýmsa kosti samaborið við vélknúin ökutæki, sérstaklega í og við þéttbýli, eins og aukna hreyfingu hjólreiðafólks, minni notkun [[kolefniseldsneyti]]s og orku almennt, og minni [[mengun]]. Þau taka minna pláss en bifreiðar, síður plássfrekt bæði á leiðinni, ekki síst þegar talin eru helgunarsvæði stofnbrauta  og á upphafs- og áfangastað í formi bílastæðna og draga þannig úr álagi á [[umferð]] og [[umferðarmannvirki]]. Ókostir hjólreiða eru einkum þeir að hjólreiðafólk er berskjaldaðra í árekstri og gagnvart veðri, auk þess sem hjólreiðar á lengri leiðum eru aðallega á færi fólks í sæmilegri líkamsþjálfun. Þá er erfiðara að ferja stærri hluti á reiðhjóli, en í löndum þar sem mikið er hjólað sést fólk með ísskápa og stök húsgögn á reiðhjólum eða í hjólakerrum.
+[[Alþjóðaheilbrigðismálastofnunin]] hefur smíðað reiknilíkan sem gerir borgaryfirvöldum kleift að reikna út þann sparnað sem hlýst af því að fleiri stunda hjólreiðar til samgangna.<ref>http://heatwalkingcycling.org</ref> Reiknilíkanið tekur einungis á fækkun ótímabærra dauðsfalla og reiknar út frá því peningagildi hvers mannárs sem ekki tapast. Umhverfisávinningur, fækkun veikindadaga og annar sparnaður er því ekki talinn með í líkaninu. Líkanið skilar þeim niðurstöðum að núverandi hjólreiðar á Íslandi koma í veg fyrir nokkur ótímabær dauðsföll árlega. Líkanið byggir á viðamiklum rannsóknum og tekur mið af samanburði á öllum dánarorsökum hjólreiðafólks (enska: ''all-cause mortality'') og ber saman við fólk sem hjólar ekki. Það tekur því líka tillit til hættu vegna umferðarslysa.
 Hjólreiðar hafa verið [[ólympíuleikar|ólympíugrein]] frá upphafi og er keppt í fjórum greinum: [[götuhjól]]reiðum, brautarkeppni, [[fjallahjól]]reiðum og [[BMX]]. [[Alþjóða hjólreiðasambandið]] hefur umsjón með alþjóðlegum hjólreiðakeppnum.