Richard Wagner

Richard Wagner á síðari árum

Wilhelm Richard Wagner (22. maí 1813 í Leipzig – 13. febrúar 1883 í Feneyjum) var mikilsmegandi þýskt tónskáld, hljómsveitastjóri, tónlista hugmyndafræðingur og ritgerðahöfundur. Hann er helst þekktur fyrir framúrskarandi sinfóníu-óperur („tónlistar drama“) sínar. Tónverk hans voru eftirtektarverð fyrir samfelda kontrapunkts samsetningu, ríkan samhljóm og hljómsveitarútsetningu. Einnig fyrir vandaða notkun leiðsögustefa: þema tengt ákveðnum persónum eða ástandi. Krómatískt (þýska:Chromatik) tónlistarmál Wagner boðaði þróun síðar í Vínarklassík, þar á meðal öfgakennda krómatík og ótóntegundabundin stíl. Hann breytti tónlistar hugsun með hugmynd sinni um heildarlistaverk (þýska: Gesamtkunstwerk), fjórfalda óperuverk hans Niflungahringurinn (1876) var ímynd þessa stíls. Hugmynd hans um leiðsögustef og samþætta tónlistar tjáningu hafði mikil áhrif á kvikmyndatónlist 20. aldar. Wagner var afar umdeild persóna, bæði vegna tónlistar hans og dramatískrar nýbreytni, og vegna þess að hann var hávær andstæðingur evrópska gyðinga.

Richard Wagner og Ísland

Útdráttur úr Niflungahringnum var sýndur í Þjóðleikhúsinu á listahátíð sumarið 1994, að frumkvæði Selmu Guðmundsdóttur píanóleikara og Árna Tómasar Ragnarssonar. Meðal þeirra sem voru viðstaddir var Wolfgang Wagner, sonarsonur tónskáldsins, og fleiri leiðtogar óperuhátíðarinnar í Bayreuth í Þýskalandi.

Íslenska Wagnerfélagið var formlega stofnað í desember 1995 með það að markmiði að kynna tónlist Richards Wagners og gangast fyrir ferðum á óperuhátíðina í Bayreuth á hverju ári. Félagsmenn eru um 200. Selma Guðmundsdóttir er formaður.

Árni Björnsson þjóðháttafræðingur hefur samið bókina Wagner og Völsungar. Niflungahringurinn og íslenskar fornbókmenntir, Rvík 2000, 222 bls.

Tengill

• Vituð ér enn...; grein í Lesbók Morgunblaðsins 1998