„Nígería“: Munur á milli breytinga
mEkkert breytingarágrip |
mEkkert breytingarágrip |
||
Lína 36: | Lína 36: | ||
Þar sem Nígería er nú voru áður mörg konungsríki sem tókust á um yfirráð yfir landi og fólki. [[Þrælahald]] var stundað og ríkin seldu þræla til [[Norður-Afríka|Norður-Afríku]] og síðar til [[evrópa|evrópskra]] kaupmanna við ströndina sem fluttu þá til [[Ameríka|Ameríku]]. Sum af þessum ríkjum efldust mjög vegna verslunarinnar við Evrópumenn en þegar þrælaverslunin lagðist af eftir [[Napóleonsstyrjaldirnar]] urðu [[pálmi|pálmaafurðir]], [[fílabein]], [[timbur]] og [[vax]] helstu útflutningsvörur. Bretar stunduðu mikla verslun við [[Nígerfljót]]. [[Konunglega Nígerfélagið]] var stofnað til að bregðast við ásælni [[Þýska|Þjóðverja]] á svæðinu. Aldamótin [[1900]] gengu eignir félagsins til bresku ríkisstjórnarinnar sem hóf þá að leggja landið undir sig. Landið var allt gert að bresku verndarsvæði árið [[1914]]. Landið fékk sjálfstæði árið [[1960]] en fljótlega hófust átök milli helstu þjóðarbrota landsins og árið [[1967]] braust út [[borgarastyrjöldin í Nígeríu|borgarastyrjöld]]. Styrjöldinni lauk 1970 en þá tók við langt tímabil þar sem [[herforingjastjórn|herforingjastjórnir]] ríktu yfir landinu nær óslitið til [[1999]]. |
Þar sem Nígería er nú voru áður mörg konungsríki sem tókust á um yfirráð yfir landi og fólki. [[Þrælahald]] var stundað og ríkin seldu þræla til [[Norður-Afríka|Norður-Afríku]] og síðar til [[evrópa|evrópskra]] kaupmanna við ströndina sem fluttu þá til [[Ameríka|Ameríku]]. Sum af þessum ríkjum efldust mjög vegna verslunarinnar við Evrópumenn en þegar þrælaverslunin lagðist af eftir [[Napóleonsstyrjaldirnar]] urðu [[pálmi|pálmaafurðir]], [[fílabein]], [[timbur]] og [[vax]] helstu útflutningsvörur. Bretar stunduðu mikla verslun við [[Nígerfljót]]. [[Konunglega Nígerfélagið]] var stofnað til að bregðast við ásælni [[Þýska|Þjóðverja]] á svæðinu. Aldamótin [[1900]] gengu eignir félagsins til bresku ríkisstjórnarinnar sem hóf þá að leggja landið undir sig. Landið var allt gert að bresku verndarsvæði árið [[1914]]. Landið fékk sjálfstæði árið [[1960]] en fljótlega hófust átök milli helstu þjóðarbrota landsins og árið [[1967]] braust út [[borgarastyrjöldin í Nígeríu|borgarastyrjöld]]. Styrjöldinni lauk 1970 en þá tók við langt tímabil þar sem [[herforingjastjórn|herforingjastjórnir]] ríktu yfir landinu nær óslitið til [[1999]]. |
||
Nígería er sjöunda fjölmennasta land heims og er kallað |
Nígería er sjöunda fjölmennasta land heims og er kallað „risinn í Afríku“. [[Jarðolía|Olíulindir]] við [[ósar Níger|ósa Níger]] hafa fært landinu mikil auðæfi. Nígería er tólfti stærsti [[eldsneyti|eldsneytisframleiðandi]] heims og aðili að [[Samtök olíuframleiðsluríkja|Samtökum olíuframleiðsluríkja]] frá 1971. Olíuafurðir mynda um 40% af útflutningi landsins. [[Alþjóðabankinn]] skilgreinir Nígeríu sem [[nývaxtarland]] og býst við því að landið taki við af [[Suður-Afríka|Suður-Afríku]] sem stærsta hagkerfi álfunnar. Nígería er í [[Afríkusambandið|Afríkusambandinu]] og [[Breska samveldið|Breska samveldinu]]. |
||
==Stjórnsýsluskipting== |
|||
Nígería skiptist í 36 fylki og eitt alríkishérað. Fylkin skiptast síðan í 774 sveitarstjórnarumdæmi. Fjöldi fylkja hefur margfaldast frá því landið fékk sjálfstæði, en þá voru þau aðeins þrjú. Fjöldinn endurspeglar átakasögu landsins og erfiðleikana við að halda saman svo fjölmennu og fjölbreyttu ríki. |
|||
Í Níger eru sex borgir með meira en milljón íbúa: [[Lagos]], [[Kano]], [[Ibadan]], [[Kaduna]], [[Port Harcourt]] og [[Benínborg]]. Lagos er stærsta borg [[Afríka sunnan Sahara|Afríku sunnan Sahara]] með átta milljón íbúa. |
|||
{| |
|||
|- valign="top" | |
|||
| |
|||
[[File:Nigeria political.png|350px|]] |
|||
| |
|||
# [[Anambra-fylki|Anambra]] |
|||
# [[Enugu-fylki|Enugu]] |
|||
# [[Akwa Ibom-fylki|Akwa Ibom]] |
|||
# [[Adamawa-fylki|Adamawa]] |
|||
# [[Abia-fylki|Abia]] |
|||
# [[Bauchi-fylki|Bauchi]] |
|||
# [[Bayelsa-fylki|Bayelsa]] |
|||
# [[Benue-fylki|Benue]] |
|||
# [[Borno-fylki|Borno]] |
|||
# [[Cross River-fylki|Cross River]] |
|||
# [[Delta-fylki|Delta]] |
|||
# [[Ebonyi-fylki|Ebonyi]] |
|||
| |
|||
#<li value="13">[[Edo-fylki|Edo]]</li> |
|||
# [[Ekiti-fylki|Ekiti]] |
|||
# [[Gombe-fylki|Gombe]] |
|||
# [[Imo-fylki|Imo]] |
|||
# [[Jigawa-fylki|Jigawa]] |
|||
# [[Kaduna-fylki|Kaduna]] |
|||
# [[Kano-fylki|Kano]] |
|||
# [[Katsina-fylki|Katsina]] |
|||
# [[Kebbi-fylki|Kebbi]] |
|||
# [[Kogi-fylki|Kogi]] |
|||
# [[Kwara-fylki|Kwara]] |
|||
# [[Lagos-fylki|Lagos]] |
|||
| |
|||
# <li value="25"> [[Nasarawa-fylki|Nasarawa]]</li> |
|||
# [[Nígerfylki|Niger]] |
|||
# [[Ogun-fylki|Ogun]] |
|||
# [[Ondo-fylki|Ondo]] |
|||
# [[Osun-fylki|Osun]] |
|||
# [[Oyo-fylki|Oyo]] |
|||
# [[Plateau-fylki|Plateau]] |
|||
# [[Rivers-fylki|Rivers]] |
|||
# [[Sokoto-fylki|Sokoto]] |
|||
# [[Taraba-fylki|Taraba]] |
|||
# [[Yobe-fylki|Yobe]] |
|||
# [[Zamfara-fylki|Zamfara]] |
|||
|} |
|||
{{Stubbur|afríka}} |
{{Stubbur|afríka}} |
Útgáfa síðunnar 21. febrúar 2014 kl. 10:42
Federal Republic of Nigeria | |
Fáni | Skjaldarmerki |
Kjörorð: Unity and Strength, Peace and Progress | |
Þjóðsöngur: Arise O Compatriots, Nigeria's Call Obey | |
Höfuðborg | Abútja |
Opinbert tungumál | enska |
Stjórnarfar | Sambandslýðveldi
|
Forseti | Goodluck Jonathan |
Sjálfstæði | |
• Frá Bretlandi | 1. október, 1960 |
Flatarmál • Samtals • Vatn (%) |
31. sæti 923.768 km² 1,4 |
Mannfjöldi • Samtals (2013) • Þéttleiki byggðar |
7. sæti 174.507.539 188,9/km² |
VLF (KMJ) | áætl. 2014 |
• Samtals | 522,180 millj. dala (30. sæti) |
• Á mann | 3.002 dalir (143. sæti) |
Gjaldmiðill | Naira |
Tímabelti | UTC +1 |
Þjóðarlén | .ng |
Landsnúmer | +234 |
Nígería er land í Vestur-Afríku með landamæri að Benín í vestri, Tsjad í austri, Kamerún í suðaustri og Níger í norðri, og strönd að Gíneuflóa í suðri. Nígería er fjölmennasta land Afríku. Landið er sambandsríki sem skiptist í 36 fylki og eitt alríkissvæði sem er höfuðborgin Abútja. Yfir 500 þjóðarbrot búa í landinu. Þau helstu eru hásar, igbóar og jórúbar. Um helmingur íbúa er kristinn og um helmingur múslimar.
Þar sem Nígería er nú voru áður mörg konungsríki sem tókust á um yfirráð yfir landi og fólki. Þrælahald var stundað og ríkin seldu þræla til Norður-Afríku og síðar til evrópskra kaupmanna við ströndina sem fluttu þá til Ameríku. Sum af þessum ríkjum efldust mjög vegna verslunarinnar við Evrópumenn en þegar þrælaverslunin lagðist af eftir Napóleonsstyrjaldirnar urðu pálmaafurðir, fílabein, timbur og vax helstu útflutningsvörur. Bretar stunduðu mikla verslun við Nígerfljót. Konunglega Nígerfélagið var stofnað til að bregðast við ásælni Þjóðverja á svæðinu. Aldamótin 1900 gengu eignir félagsins til bresku ríkisstjórnarinnar sem hóf þá að leggja landið undir sig. Landið var allt gert að bresku verndarsvæði árið 1914. Landið fékk sjálfstæði árið 1960 en fljótlega hófust átök milli helstu þjóðarbrota landsins og árið 1967 braust út borgarastyrjöld. Styrjöldinni lauk 1970 en þá tók við langt tímabil þar sem herforingjastjórnir ríktu yfir landinu nær óslitið til 1999.
Nígería er sjöunda fjölmennasta land heims og er kallað „risinn í Afríku“. Olíulindir við ósa Níger hafa fært landinu mikil auðæfi. Nígería er tólfti stærsti eldsneytisframleiðandi heims og aðili að Samtökum olíuframleiðsluríkja frá 1971. Olíuafurðir mynda um 40% af útflutningi landsins. Alþjóðabankinn skilgreinir Nígeríu sem nývaxtarland og býst við því að landið taki við af Suður-Afríku sem stærsta hagkerfi álfunnar. Nígería er í Afríkusambandinu og Breska samveldinu.
Stjórnsýsluskipting
Nígería skiptist í 36 fylki og eitt alríkishérað. Fylkin skiptast síðan í 774 sveitarstjórnarumdæmi. Fjöldi fylkja hefur margfaldast frá því landið fékk sjálfstæði, en þá voru þau aðeins þrjú. Fjöldinn endurspeglar átakasögu landsins og erfiðleikana við að halda saman svo fjölmennu og fjölbreyttu ríki.
Í Níger eru sex borgir með meira en milljón íbúa: Lagos, Kano, Ibadan, Kaduna, Port Harcourt og Benínborg. Lagos er stærsta borg Afríku sunnan Sahara með átta milljón íbúa.