„Breskar mælieiningar“: Munur á milli breytinga
Ekkert breytingarágrip |
|||
Lína 7: | Lína 7: | ||
=== Lengd === |
=== Lengd === |
||
{| class="wikitable" cellspacing=4 style="margin-right:0" |
{| class="wikitable" cellspacing=4 style="margin-right:0" |
||
|+ Tafla með lengdarmælieiningum |
|||
! Mælieining |
! Mælieining |
||
! Skilgreining |
|||
! Jafngildir |
|||
! Fet |
! Fet |
||
! Millimetrar |
! Millimetrar |
||
Lína 31: | Lína 30: | ||
|- |
|- |
||
|align=center| ''[[fet]]''<br />(e. ''foot'', ft) |
|align=center| ''[[fet]]''<br />(e. ''foot'', ft) |
||
| 12 |
| 12 tommur |
||
|align=right| 1 |
|align=right| 1 |
||
|align=right| 304,8 |
|align=right| 304,8 |
||
Lína 38: | Lína 37: | ||
|- |
|- |
||
|align=center| ''[[stika]]''<br />(e. ''yard'', yd) |
|align=center| ''[[stika]]''<br />(e. ''yard'', yd) |
||
| 3 |
| 3 fet |
||
|align=right| 3 |
|align=right| 3 |
||
|align=right| 914,4 |
|align=right| 914,4 |
||
Lína 46: | Lína 45: | ||
|- |
|- |
||
|align=center| ''[[keðja (mælieining)|keðja]]''<br />(e. ''chain'', ch) |
|align=center| ''[[keðja (mælieining)|keðja]]''<br />(e. ''chain'', ch) |
||
| 22 |
| 22 stikur |
||
|align=right| 66 |
|align=right| 66 |
||
|align=right| 20116,8 |
|align=right| 20116,8 |
||
Lína 54: | Lína 53: | ||
|- |
|- |
||
|align=center| ''[[furlong]]'' (fur) |
|align=center| ''[[furlong]]'' (fur) |
||
| 10 |
| 10 keðjur |
||
|align=right| 660 |
|align=right| 660 |
||
|align=right| |
|align=right| |
||
Lína 70: | Lína 69: | ||
|- |
|- |
||
|align=center| ''[[lengdarmál]]''<br />(e. ''league'', lea) |
|align=center| ''[[lengdarmál]]''<br />(e. ''league'', lea) |
||
| 3 |
| 3 mílur |
||
|align=right| 15.840 |
|align=right| 15.840 |
||
|align=right| |
|align=right| |
||
Lína 80: | Lína 79: | ||
|- valign=top |
|- valign=top |
||
|align=center| ''[[faðmur]]''<br />(e. ''fathom'', ftm) |
|align=center| ''[[faðmur]]''<br />(e. ''fathom'', ftm) |
||
| ~2 |
| ~2 stikur |
||
|align=right| 6,08 eða 6<ref name="fath">Nákvæma talan var 6,08 fet en í reynd var 6 fet notað. Faðmurinn var alltaf skilgreindur sem 6 fet í reynd. Deilan skipti engu máli því á öllum sjókortum teiknuðum af Breska flotamálaráðuneytinu voru dýptir grynnri en 5 faðmar alltaf gefnar upp í fetum. Í dag er metrakerfið notað á öllum sjókortum nema bandarískum, þar sem fet eru notuð fyrir allar dýptir.</ref> |
|align=right| 6,08 eða 6<ref name="fath">Nákvæma talan var 6,08 fet en í reynd var 6 fet notað. Faðmurinn var alltaf skilgreindur sem 6 fet í reynd. Deilan skipti engu máli því á öllum sjókortum teiknuðum af Breska flotamálaráðuneytinu voru dýptir grynnri en 5 faðmar alltaf gefnar upp í fetum. Í dag er metrakerfið notað á öllum sjókortum nema bandarískum, þar sem fet eru notuð fyrir allar dýptir.</ref> |
||
|align=right| 1.853,184 |
|align=right| 1.853,184 |
||
Lína 88: | Lína 87: | ||
|- valign=top |
|- valign=top |
||
|align=center| ''[[kapallengd]]''<br />(e. ''cable length'') |
|align=center| ''[[kapallengd]]''<br />(e. ''cable length'') |
||
| 100 |
| 100 faðmar |
||
|align=right| 608 |
|align=right| 608 |
||
|align=right| |
|align=right| |
||
Lína 96: | Lína 95: | ||
|- valign=top |
|- valign=top |
||
|align=center| ''[[sjómíla]]''<br />(e. ''nautical mile'') |
|align=center| ''[[sjómíla]]''<br />(e. ''nautical mile'') |
||
| 10 |
| 10 kapallengdir |
||
|align=right| 6.080 |
|align=right| 6.080 |
||
|align=right| |
|align=right| |
||
Lína 106: | Lína 105: | ||
|- |
|- |
||
|align=center| ''[[link (mælieining)|link]]'' |
|align=center| ''[[link (mælieining)|link]]'' |
||
| 7,92 |
| 7,92 tommur |
||
|align=right| 66/100 |
|align=right| 66/100 |
||
|align=right| 201,168 |
|align=right| 201,168 |
||
Lína 128: | Lína 127: | ||
| |
| |
||
: 100 link eða 1/10 af furlong |
: 100 link eða 1/10 af furlong |
||
|} |
|||
=== Flatarmál === |
|||
{| class="wikitable" cellspacing=3 style="margin-right:0" |
|||
! Mælieining |
|||
! Skilgreining |
|||
! Ferfet |
|||
! Ferrod |
|||
! Fermílur |
|||
! Fermetrar |
|||
! Hektarar |
|||
! Athugasemdir |
|||
|- |
|||
|align=center| ''[[perch (mælieining)|perch]]'' |
|||
|align=center| 1 rod × 1 rod |
|||
|align=right|272,25 |
|||
|align=right|1 |
|||
|align=right|1/102400 |
|||
|align=right|25,29285264 |
|||
|align=right| 0,002529 |
|||
| |
|||
: Þó að þessi eining hét formlega ''square rod'' hefur hún verið kölluð ''pole'' eða ''perch'', eða á réttan hétt, ''square pole'' eða ''square perch'', í nokkrar aldir. |
|||
|- |
|||
|align=center| ''[[ekrufjóðrungur]]''<br />(e. ''rood'') |
|||
|align=center| 1 furlong × 1 rod |
|||
|align=right|10,890 |
|||
|align=right|40 |
|||
|align=right|1/2560 |
|||
|align=right|1011,7141056 |
|||
|align=right|0,1012 |
|||
| |
|||
: Einn ekrufjórðungur er 1.210 ferstikur |
|||
|- |
|||
|align=center| ''[[ekra]]'' |
|||
|align=center| 1 furlong × 1 keðja |
|||
|align=right|43.560 |
|||
|align=right|160 |
|||
|align=right| 1/640 |
|||
|align=right| 4046,8564224 |
|||
|align=right|0,4047 |
|||
| |
|||
: Ein ekra er 4.840 ferstikur |
|||
|- |
|||
|colspan=8|'''Ath.:''' Öll jafngildi eru nákvæm nema þau sem eru gefin upp á hektörum, sem eru með 4 marktækum tölustöfum. |
|||
|} |
|} |
||
Útgáfa síðunnar 8. janúar 2014 kl. 22:24
Breskar mælieiningar eða fet-punda kerfið er kerfi mælieininga sem var fyrst skilgreint árið 1824. Seinna var kerfinu breytt og minnkað. Breska mælieiningakerfið var tekið upp um allt Breska heimsveldið. Fyrir seinni hluta 20. aldar höfðu flestar þeirra þjóða sem áður voru í Breska heimsveldinu tekið upp metrakerfið sem aðalmælieiningakerfi. Á Bretlandi og í Kanada eru sumar gamlar mælieiningar enn notaðar í dag.
Innleiðing
Með Mælieiningalögum 1824 voru breska mælieiningakerfið tekið í notkun. Áætlað var að kerfið yrði tekið formlega í notkun 1. maí 1825, en vegna Mælieiningalaga 1825 var innleiðingunni frestað um nokkra mánuði. Kerfið var því tekið upp formlega 1. janúar 1826. Lögin sem voru sett árið 1824 heimiluðu notkun á eldri mælieiningum með þeim skilmálum að þær voru venjubundnar, viðurkenndar og merktar skýrlega með samsvarandi einingum í nýja kerfinu.
Mælieiningar
Lengd
Mælieining | Skilgreining | Fet | Millimetrar | Metrar | Athugasemdir |
---|---|---|---|---|---|
thou (th) | 1/12000 | 0,0254 | 0,0000254 |
| |
tomma (e. inch, in) |
1000 thou | 1/12 | 25,4 | 0,0254 | |
fet (e. foot, ft) |
12 tommur | 1 | 304,8 | 0,3048 | |
stika (e. yard, yd) |
3 fet | 3 | 914,4 | 0,9144 |
|
keðja (e. chain, ch) |
22 stikur | 66 | 20116,8 | 20,1168 |
|
furlong (fur) | 10 keðjur | 660 | 201,168 |
| |
míla (e. mile, mi) |
8 furlong | 5.280 | 1.609,344 |
| |
lengdarmál (e. league, lea) |
3 mílur | 15.840 | 4.828,032 |
| |
Siglingafræðilegar mælieiningar | |||||
faðmur (e. fathom, ftm) |
~2 stikur | 6,08 eða 6[1] | 1.853,184 | 1.853184 |
|
kapallengd (e. cable length) |
100 faðmar | 608 | 185,3184 |
| |
sjómíla (e. nautical mile) |
10 kapallengdir | 6.080 | 1.853,184 |
| |
Mælieiningar könnun Gunters (frá 17. öld) | |||||
link | 7,92 tommur | 66/100 | 201,168 | 0,201168 |
|
rod | 25 link | 66/4 | 5.029,2 | 5,0292 |
|
keðja | 4 rod | 66 | 20,1168 |
|
Flatarmál
Mælieining | Skilgreining | Ferfet | Ferrod | Fermílur | Fermetrar | Hektarar | Athugasemdir |
---|---|---|---|---|---|---|---|
perch | 1 rod × 1 rod | 272,25 | 1 | 1/102400 | 25,29285264 | 0,002529 |
|
ekrufjóðrungur (e. rood) |
1 furlong × 1 rod | 10,890 | 40 | 1/2560 | 1011,7141056 | 0,1012 |
|
ekra | 1 furlong × 1 keðja | 43.560 | 160 | 1/640 | 4046,8564224 | 0,4047 |
|
Ath.: Öll jafngildi eru nákvæm nema þau sem eru gefin upp á hektörum, sem eru með 4 marktækum tölustöfum. |
Neðanmálsgreinar
- ↑ 1,0 1,1 Nákvæma talan var 6,08 fet en í reynd var 6 fet notað. Faðmurinn var alltaf skilgreindur sem 6 fet í reynd. Deilan skipti engu máli því á öllum sjókortum teiknuðum af Breska flotamálaráðuneytinu voru dýptir grynnri en 5 faðmar alltaf gefnar upp í fetum. Í dag er metrakerfið notað á öllum sjókortum nema bandarískum, þar sem fet eru notuð fyrir allar dýptir.
- ↑ Sjómílan var ekki gefin upp í öðrum mælieiningum því hún er leidd af ummáli Jarðarinnar (eins og upprunalegi metrinn).