„Ríki“: Munur á milli breytinga

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Efni eytt Efni bætt við
mEkkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip
Lína 1: Lína 1:
[[Mynd:Leviathan by Thomas Hobbes.jpg|thumb|right|Í bók sinni ''[[Leviathan]]'' setti [[Thomas Hobbes]] fram rök fyrir tilgang ríkisins.]]
[[Mynd:Leviathan by Thomas Hobbes.jpg|thumb|right|Í bók sinni ''[[Leviathan]]'' setti [[Thomas Hobbes]] fram rök fyrir tilgang ríkisins.]]
:''Þessi grein fjallar um stjórnmálahugtakið ríki. Á [[ríki (aðgreiningarsíða)|aðgreiningarsíðunni]] er hægt að sjá aðrar greinar um aðrar merkingar orðsins „ríki”.''
:''Þessi grein fjallar um stjórnmálahugtakið ríki. Á [[ríki (aðgreiningarsíða)|aðgreiningarsíðunni]] er hægt að sjá aðrar greinar um aðrar merkingar orðsins „ríki”.''
'''Ríki''' eru stjórnmálalegar einingar ákveðinna valdsvæða sem eru [[fullveldi|fullvaldar]]. Skilgreining [[Max Weber]]s um að ríki hafi einokun á lögmætri valdbeitingu á afmörkuðu landsvæði er viðtekin. Innlent fullveldi hefur ríki ef íbúar þess líta á það sem [[lögmæti|lögmætt]]. Alþjóðlegt fullveldi hefur ríki hljóti það einnig slíka viðurkenningu frá samfélagi þjóðanna.
'''Ríki''' eru stjórnmálalegar einingar ábúenda tiltekinna landsvæða sem eru [[fullveldi|fullvaldar]]. Skilgreining [[Max Weber]]s um að ríki hafi einokun á lögmætri valdbeitingu á afmörkuðu landsvæði er viðtekin. Innlent fullveldi hefur ríki ef íbúar þess líta á það sem [[lögmæti|lögmætt]]. Alþjóðlegt fullveldi hefur ríki hljóti það einnig slíka viðurkenningu frá samfélagi þjóðanna.


Ríki getur tilheyrt [[sambandsríki]] sem hefur miðstýrða ríkisstjórn yfir sér. Dæmi um slík sambandsríki eru [[Bandaríkin]] og [[Þýskaland]]. Hefð er fyrir því að kalla ríki Bandaríkjanna [[Fylki Bandaríkjanna|fylki]].
Ríki getur tilheyrt [[sambandsríki]] sem hefur miðstýrða ríkisstjórn yfir sér. Dæmi um slík sambandsríki eru [[Bandaríkin]] og [[Þýskaland]]. Hefð er fyrir því að kalla ríki Bandaríkjanna [[Fylki Bandaríkjanna|fylki]].

Útgáfa síðunnar 5. desember 2013 kl. 21:37

Í bók sinni Leviathan setti Thomas Hobbes fram rök fyrir tilgang ríkisins.
Þessi grein fjallar um stjórnmálahugtakið ríki. Á aðgreiningarsíðunni er hægt að sjá aðrar greinar um aðrar merkingar orðsins „ríki”.

Ríki eru stjórnmálalegar einingar ábúenda tiltekinna landsvæða sem eru fullvaldar. Skilgreining Max Webers um að ríki hafi einokun á lögmætri valdbeitingu á afmörkuðu landsvæði er viðtekin. Innlent fullveldi hefur ríki ef íbúar þess líta á það sem lögmætt. Alþjóðlegt fullveldi hefur ríki hljóti það einnig slíka viðurkenningu frá samfélagi þjóðanna.

Ríki getur tilheyrt sambandsríki sem hefur miðstýrða ríkisstjórn yfir sér. Dæmi um slík sambandsríki eru Bandaríkin og Þýskaland. Hefð er fyrir því að kalla ríki Bandaríkjanna fylki.

Saga

Ríkjaskipulagið sem nú er útbreitt um allan heim þróaðist yfir langan tíma. Með Vestfalíufriðnum við lok Þrjátíu ára stríðsins árið 1648 er almennt nokkur sátt um að marka megi upphaf nútímalegs ríkjaskipulags. Þá var gerður sáttmáli um að ráðamenn eins lands myndu ekki íhlutast í málefnum annars heldur virða landamæri þess, eins konar fullveldisregla. Sér í lagi í Evrópu jókst í hópi ríkja á næstu öldum.

Eftir fyrri heimsstyrjöldin var Þjóðabandalagið stofnað, með það að augnamiði að sameina hagsmuni ríkja og tryggja að ófriður endurtæki sig ekki. Þá var það samþykkt að þjóðir heims hefðu sjálfsákvörðunarrétt. Þjóðabandalaginu tókst ekki ætlunarverk sitt, óeining ríkti um starf þess. Eftir seinni heimsstyrjöldina voru Sameinuðu þjóðirnar stofnaðar. Nýlenduveldin urðu þá flest að láta af nýlendustefnu sinni og hlutu margar þjóðir í Afríku og Asíu sjálfstæði á næstu árum og áratugum.

Tengt efni

  Þessi stjórnmálagrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.

Snið:Tengill GG