„1. september“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
m clean up, replaced: {{SeptemberDagatal}} → {{Dagatal|september}} using AWB |
mEkkert breytingarágrip |
||
Lína 4: | Lína 4: | ||
== Atburðir == |
== Atburðir == |
||
* [[1181]] - [[Lúsíus 3.]] varð páfi. |
|||
* [[1189]] - [[Ríkharður ljónshjarta]] var krýndur konungur Englands. |
|||
* [[1271]] - [[Gregoríus 10.]] varð páfi og lauk þar með þriggja ára deilum um hver skyldi taka við eftir dauða [[Klemens 4.]]. |
|||
* [[1347]] - [[Svarti dauði]] barst til [[Marseilles]] í [[Frakkland]]i. |
|||
* [[1436]] - [[Engelbrektsuppreisnin]]ni lauk og [[Eiríkur af Pommern]] varð aftur viðurkenndur sem [[konungur Svíþjóðar]]. |
* [[1436]] - [[Engelbrektsuppreisnin]]ni lauk og [[Eiríkur af Pommern]] varð aftur viðurkenndur sem [[konungur Svíþjóðar]]. |
||
* [[1631]] - [[Þrjátíu ára stríðið]]: [[Svíþjóð]] gerði bandalag við [[Saxland]]. |
|||
* [[1670]] - Réttarhöld hófust yfir [[William Penn]] og [[William Mead]] í London. |
|||
* [[1870]] - [[Orrustan við Sedan|Orrustunni við Sedan]] lauk með sigri [[Prússland|Prússa]] á [[Frakkland|Frökkum]]. |
* [[1870]] - [[Orrustan við Sedan|Orrustunni við Sedan]] lauk með sigri [[Prússland|Prússa]] á [[Frakkland|Frökkum]]. |
||
* [[1892]] - Fyrsti leikur [[Liverpool FC]] á [[Anfield]] fór fram. |
|||
* [[1901]] - [[Oddur Björnsson]] stofnar prentsmiðju sína í [[Aðalstræti (Akureyri)|Aðalstræti]] 17 á [[Akureyri]]. |
* [[1901]] - [[Oddur Björnsson]] stofnar prentsmiðju sína í [[Aðalstræti (Akureyri)|Aðalstræti]] 17 á [[Akureyri]]. |
||
* [[1910]] - Fyrstu [[Gaslýsing|gasljósin]] við götur í [[Reykjavík]] voru tendruð, knúð af [[Gasstöð Reykjavíkur]], og þusti fólk út á götur með blöð og bækur til þess að athuga hvort lesbjart væri við ljósin. |
* [[1910]] - Fyrstu [[Gaslýsing|gasljósin]] við götur í [[Reykjavík]] voru tendruð, knúð af [[Gasstöð Reykjavíkur]], og þusti fólk út á götur með blöð og bækur til þess að athuga hvort lesbjart væri við ljósin. |
||
* 1910 - [[Vífilsstaðaspítali]] var opnaður. |
* [[1910]] - [[Vífilsstaðaspítali]] var opnaður. |
||
* [[1910]] - Brasilíska íþróttafélagið [[Sport Club Corinthians Paulista]] var stofnað í [[São Paulo]]. |
|||
* [[1923]] - Geysiharður [[jarðskjálfti]], 7.9 á Richter, skók [[Tokyo]] og [[Yokohama]] í Japan. Um 140.000 manns létust í skjálftanum og miklum [[Eldsvoði|eldsvoða]] sem fylgdi í kjölfar hans. |
|||
* [[1930]] - Í [[Reykjavík]] hófu bæði [[kvikmyndahús]]in sýningu [[talmynd]]a. Í [[Gamla bíó]]i var sýnd ''Holliwood-revían'' og í [[Nýja bíó]]i var það ''Sonny Boy''. Voru sýningar fjölsóttar, en fæstir skildu hvað sagt var. |
* [[1930]] - Í [[Reykjavík]] hófu bæði [[kvikmyndahús]]in sýningu [[talmynd]]a. Í [[Gamla bíó]]i var sýnd ''Holliwood-revían'' og í [[Nýja bíó]]i var það ''Sonny Boy''. Voru sýningar fjölsóttar, en fæstir skildu hvað sagt var. |
||
* [[1939]] - [[Þýskaland|Þjóðverjar]] réðust inn í [[Pólland]]. |
* [[1939]] - [[Síðari heimsstyrjöldin]]: [[Þýskaland|Þjóðverjar]] réðust inn í [[Pólland]]. |
||
* [[1958]] - [[Fiskveiðilögsaga]] [[Ísland]]s var færð út í tólf [[Sjómíla|sjómílur]] en var áður fjórar. [[Bretland|Bretar]] [[Þorskastríð|mótmæltu harkalega]] og lauk þeim deilum með samkomulagi í [[mars]] [[1961]]. |
* [[1958]] - [[Fiskveiðilögsaga]] [[Ísland]]s var færð út í tólf [[Sjómíla|sjómílur]] en var áður fjórar. [[Bretland|Bretar]] [[Þorskastríð|mótmæltu harkalega]] og lauk þeim deilum með samkomulagi í [[mars]] [[1961]]. |
||
* [[1966]] - [[Norræni menningarsjóðurinn]] var stofnaður af [[Norðurlandaráð]]i. |
|||
* [[1971]] - Bann við [[hundahald]]i gekk í gildi í [[Reykjavík]]. Þrettán árum síðar var hundahald leyft með skilyrðum. |
* [[1971]] - Bann við [[hundahald]]i gekk í gildi í [[Reykjavík]]. Þrettán árum síðar var hundahald leyft með skilyrðum. |
||
* [[1972]] - Fiskveiðilögsaga Íslands var færð úr tólf mílum í fimmtíu og mótmæltu [[Bretland|Bretar]] [[Þorskastríð|á sama veg og fyrr]] og reyndu [[fiskveiðar]] undir [[herskip]]avernd. Samkomulag var gert [[haust]]ið [[1973]]. |
* [[1972]] - Fiskveiðilögsaga Íslands var færð úr tólf mílum í fimmtíu og mótmæltu [[Bretland|Bretar]] [[Þorskastríð|á sama veg og fyrr]] og reyndu [[fiskveiðar]] undir [[herskip]]avernd. Samkomulag var gert [[haust]]ið [[1973]]. |
||
* [[1972]] - [[Bobby Fischer]] sigraði [[Boris Spasskí]] í „[[einvígi aldarinnar]]“ í [[Reykjavík]] með 12,5 [[vinningur|vinningum]] gegn 8,5. |
* [[1972]] - [[Bobby Fischer]] sigraði [[Boris Spasskí]] í „[[einvígi aldarinnar]]“ í [[Reykjavík]] með 12,5 [[vinningur|vinningum]] gegn 8,5. |
||
<onlyinclude> |
<onlyinclude> |
||
* [[1975]] - [[Concorde]]-þota fór fyrst flugvéla fjórum sinnum yfir [[Atlantshaf]]ið á einum degi. |
|||
* [[1976]] - Annar [[ebóla]]faraldur hófst í Saír. |
|||
* [[1978]] - Síðari [[ríkisstjórn]] [[Ólafur Jóhannesson|Ólafs Jóhannessonar]] tók við völdum. Að henni stóðu [[Framsóknarflokkurinn]], [[Alþýðuflokkurinn]] og [[Alþýðubandalagið]]. Þessi stjórn sat til [[15. október]] [[1979]]. |
* [[1978]] - Síðari [[ríkisstjórn]] [[Ólafur Jóhannesson|Ólafs Jóhannessonar]] tók við völdum. Að henni stóðu [[Framsóknarflokkurinn]], [[Alþýðuflokkurinn]] og [[Alþýðubandalagið]]. Þessi stjórn sat til [[15. október]] [[1979]]. |
||
* [[1984]] - [[Verkmenntaskóli Akureyrar]] var settur í fyrsta skipti. |
* [[1984]] - [[Verkmenntaskóli Akureyrar]] var settur í fyrsta skipti. |
||
* [[1988]] - Fyrsta kona sem gegndi [[embætti]] [[ráðuneyti]]sstjóra tók til starfa sem slík. Var það [[Berglind Ásgeirsdóttir]], þá 33 ára gömul. |
* [[1988]] - Fyrsta kona sem gegndi [[embætti]] [[ráðuneyti]]sstjóra tók til starfa sem slík. Var það [[Berglind Ásgeirsdóttir]], þá 33 ára gömul. |
||
* [[1998]] - [[Kio Briggs]] var handtekinn í Leifsstöð með yfir 2000 e-töflur í farangri sínum. |
|||
* [[2002]] - [[Heyrnleysingjaskólinn]] sameinaðist [[Hlíðaskóli|Hlíðaskóla]]. |
|||
* [[2004]] - [[Hryðjuverk]]amenn tóku [[skóli|skólabörn]] í gíslingu í [[Beslan]] í [[Rússland]]i. Skömmu síðar réðst herinn til inngöngu í skólann og kostaði sú aðgerð fjöldamörg mannslíf. |
* [[2004]] - [[Hryðjuverk]]amenn tóku [[skóli|skólabörn]] í gíslingu í [[Beslan]] í [[Rússland]]i. Skömmu síðar réðst herinn til inngöngu í skólann og kostaði sú aðgerð fjöldamörg mannslíf. |
||
</onlyinclude> |
</onlyinclude> |
||
* [[2004]] - [[Norðurlandasamningur um almannatryggingar]] tók gildi. |
|||
* [[2006]] - [[Hannes Hlífar Stefánsson]], [[stórmeistari]], sigraði [[Héðinn Steingrímsson|Héðin Steingrímsson]] í einvígi um [[Ísland]]smeistaratitil í [[skák]]. Með því setti hann tvö met: Hann varð Íslandsmeistari í áttunda sinn, en enginn hefur áður unnið þann titil svo oft, einnig varð hann Íslandsmeistari í sjötta sinn í röð og er það einnig met. |
* [[2006]] - [[Hannes Hlífar Stefánsson]], [[stórmeistari]], sigraði [[Héðinn Steingrímsson|Héðin Steingrímsson]] í einvígi um [[Ísland]]smeistaratitil í [[skák]]. Með því setti hann tvö met: Hann varð Íslandsmeistari í áttunda sinn, en enginn hefur áður unnið þann titil svo oft, einnig varð hann Íslandsmeistari í sjötta sinn í röð og er það einnig met. |
||
* [[2009]] - Útvarpsstöðin [[Kaninn]] hóf útsendingar á Íslandi. |
|||
== Fædd == |
== Fædd == |
||
* [[1525]] - [[Christoffer Valkendorf]], danskur embættismaður (d. [[1601]]). |
|||
* [[1611]] - [[William Cartwright]], enskt leikskáld og predikari (d. [[1943]]). |
|||
* [[1711]] - [[Vilhjálmur 4. af Orange]] (d. [[1751]]). |
|||
* [[1867]] - [[Geir Sæmundsson]], íslenskur prestur (d. [[1927]]). |
|||
* [[1899]] - [[Vilhjálmur Þór]], íslenskur stjórnmálamaður (d. [[1972]]). |
|||
* [[1904]] - [[Guðmundur Böðvarsson]], íslenskt skáld og þýðandi (d. [[1974]]). |
|||
* [[1923]] - [[Rocky Marciano]], bandarískur boxari (d. [[1969]]). |
* [[1923]] - [[Rocky Marciano]], bandarískur boxari (d. [[1969]]). |
||
* [[1934]] - [[Ketill Larsen]], íslenskur leikari. |
* [[1934]] - [[Ketill Larsen]], íslenskur leikari. |
||
Lína 29: | Lína 51: | ||
* [[1942]] - [[António Lobo Antunes]], portúgalskur rithöfundur. |
* [[1942]] - [[António Lobo Antunes]], portúgalskur rithöfundur. |
||
* [[1943]] - [[Harald G. Haraldsson]], íslenskur leikari. |
* [[1943]] - [[Harald G. Haraldsson]], íslenskur leikari. |
||
* [[1957]] - [[Gloria Estefan]], kúbversk-bandarísk söngkona. |
|||
* [[1960]] - [[Brynjar Þór Níelsson]], íslenskur stjórnmálamaður. |
|||
* [[1988]] - [[Sigurjón Friðbjörn Björnsson]], íslenskur handknattleiksmaður. |
|||
== Dáin == |
== Dáin == |
||
* [[1159]] - [[Hadríanus 4.]] páfi (f. um 1100). |
|||
* [[1198]] - [[Dulce af Aragon|Dulce]], drottning Portúgals, kona [[Sancho 1. Portúgalskonungur|Sanchos 1.]] Portúgalskonungs (f. [[1160]]). |
|||
* [[1235]] - [[Þorvaldur Gissurarson]], kanoki í Viðeyjarklaustri (f. [[1155]]). |
* [[1235]] - [[Þorvaldur Gissurarson]], kanoki í Viðeyjarklaustri (f. [[1155]]). |
||
* [[1557]] - [[Jacques Cartier]], franskur landkönnuður (f. [[1491]]). |
* [[1557]] - [[Jacques Cartier]], franskur landkönnuður (f. [[1491]]). |
||
* [[1648]] - [[Marin Mersenne]], franskur munkur, stærðfræðingur og heimspekingur (f. [[1588]]). |
* [[1648]] - [[Marin Mersenne]], franskur munkur, stærðfræðingur og heimspekingur (f. [[1588]]). |
||
* [[1687]] - [[Henry More]], enskur heimspekingur (f. [[1614]]). |
|||
* [[1715]] - [[Loðvík 14.]] Frakkakonungur (f. [[1638]]). |
* [[1715]] - [[Loðvík 14.]] Frakkakonungur (f. [[1638]]). |
||
* [[1932]] - [[Jóhann Jónsson]], íslenskur rithöfundur og skáld (f. [[1896]]). |
|||
* [[1970]] - [[Francois Mauriac]], franskur rithöfundur (f. [[1885]]). |
* [[1970]] - [[Francois Mauriac]], franskur rithöfundur (f. [[1885]]). |
||
* [[1990]] - [[Geir Hallgrímsson]], íslenskur stjórnmálamaður (f. [[1925]]). |
* [[1990]] - [[Geir Hallgrímsson]], íslenskur stjórnmálamaður (f. [[1925]]). |
||
* [[1991]] - [[Hannibal Valdimarsson]], íslenskur stjórnmálamaður (f. [[1903]]). |
* [[1991]] - [[Hannibal Valdimarsson]], íslenskur stjórnmálamaður (f. [[1903]]). |
||
* [[1992]] - [[Árni Böðvarsson]], íslenskur málfræðingur (f. [[1924]]). |
|||
== {{hátíðisdagar}} == |
== {{hátíðisdagar}} == |
Útgáfa síðunnar 1. september 2013 kl. 13:22
Ágú – September – Okt | ||||||
Su | Má | Þr | Mi | Fi | Fö | La |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | |||||
2024 Allir dagar |
1. september er 244. dagur ársins (245. á hlaupári) samkvæmt gregoríska tímatalinu. 121 dagur er eftir af árinu.
Atburðir
- 1181 - Lúsíus 3. varð páfi.
- 1189 - Ríkharður ljónshjarta var krýndur konungur Englands.
- 1271 - Gregoríus 10. varð páfi og lauk þar með þriggja ára deilum um hver skyldi taka við eftir dauða Klemens 4..
- 1347 - Svarti dauði barst til Marseilles í Frakklandi.
- 1436 - Engelbrektsuppreisninni lauk og Eiríkur af Pommern varð aftur viðurkenndur sem konungur Svíþjóðar.
- 1631 - Þrjátíu ára stríðið: Svíþjóð gerði bandalag við Saxland.
- 1670 - Réttarhöld hófust yfir William Penn og William Mead í London.
- 1870 - Orrustunni við Sedan lauk með sigri Prússa á Frökkum.
- 1892 - Fyrsti leikur Liverpool FC á Anfield fór fram.
- 1901 - Oddur Björnsson stofnar prentsmiðju sína í Aðalstræti 17 á Akureyri.
- 1910 - Fyrstu gasljósin við götur í Reykjavík voru tendruð, knúð af Gasstöð Reykjavíkur, og þusti fólk út á götur með blöð og bækur til þess að athuga hvort lesbjart væri við ljósin.
- 1910 - Vífilsstaðaspítali var opnaður.
- 1910 - Brasilíska íþróttafélagið Sport Club Corinthians Paulista var stofnað í São Paulo.
- 1923 - Geysiharður jarðskjálfti, 7.9 á Richter, skók Tokyo og Yokohama í Japan. Um 140.000 manns létust í skjálftanum og miklum eldsvoða sem fylgdi í kjölfar hans.
- 1930 - Í Reykjavík hófu bæði kvikmyndahúsin sýningu talmynda. Í Gamla bíói var sýnd Holliwood-revían og í Nýja bíói var það Sonny Boy. Voru sýningar fjölsóttar, en fæstir skildu hvað sagt var.
- 1939 - Síðari heimsstyrjöldin: Þjóðverjar réðust inn í Pólland.
- 1958 - Fiskveiðilögsaga Íslands var færð út í tólf sjómílur en var áður fjórar. Bretar mótmæltu harkalega og lauk þeim deilum með samkomulagi í mars 1961.
- 1966 - Norræni menningarsjóðurinn var stofnaður af Norðurlandaráði.
- 1971 - Bann við hundahaldi gekk í gildi í Reykjavík. Þrettán árum síðar var hundahald leyft með skilyrðum.
- 1972 - Fiskveiðilögsaga Íslands var færð úr tólf mílum í fimmtíu og mótmæltu Bretar á sama veg og fyrr og reyndu fiskveiðar undir herskipavernd. Samkomulag var gert haustið 1973.
- 1972 - Bobby Fischer sigraði Boris Spasskí í „einvígi aldarinnar“ í Reykjavík með 12,5 vinningum gegn 8,5.
- 1975 - Concorde-þota fór fyrst flugvéla fjórum sinnum yfir Atlantshafið á einum degi.
- 1976 - Annar ebólafaraldur hófst í Saír.
- 1978 - Síðari ríkisstjórn Ólafs Jóhannessonar tók við völdum. Að henni stóðu Framsóknarflokkurinn, Alþýðuflokkurinn og Alþýðubandalagið. Þessi stjórn sat til 15. október 1979.
- 1984 - Verkmenntaskóli Akureyrar var settur í fyrsta skipti.
- 1988 - Fyrsta kona sem gegndi embætti ráðuneytisstjóra tók til starfa sem slík. Var það Berglind Ásgeirsdóttir, þá 33 ára gömul.
- 1998 - Kio Briggs var handtekinn í Leifsstöð með yfir 2000 e-töflur í farangri sínum.
- 2002 - Heyrnleysingjaskólinn sameinaðist Hlíðaskóla.
- 2004 - Hryðjuverkamenn tóku skólabörn í gíslingu í Beslan í Rússlandi. Skömmu síðar réðst herinn til inngöngu í skólann og kostaði sú aðgerð fjöldamörg mannslíf.
- 2004 - Norðurlandasamningur um almannatryggingar tók gildi.
- 2006 - Hannes Hlífar Stefánsson, stórmeistari, sigraði Héðin Steingrímsson í einvígi um Íslandsmeistaratitil í skák. Með því setti hann tvö met: Hann varð Íslandsmeistari í áttunda sinn, en enginn hefur áður unnið þann titil svo oft, einnig varð hann Íslandsmeistari í sjötta sinn í röð og er það einnig met.
- 2009 - Útvarpsstöðin Kaninn hóf útsendingar á Íslandi.
Fædd
- 1525 - Christoffer Valkendorf, danskur embættismaður (d. 1601).
- 1611 - William Cartwright, enskt leikskáld og predikari (d. 1943).
- 1711 - Vilhjálmur 4. af Orange (d. 1751).
- 1867 - Geir Sæmundsson, íslenskur prestur (d. 1927).
- 1899 - Vilhjálmur Þór, íslenskur stjórnmálamaður (d. 1972).
- 1904 - Guðmundur Böðvarsson, íslenskt skáld og þýðandi (d. 1974).
- 1923 - Rocky Marciano, bandarískur boxari (d. 1969).
- 1934 - Ketill Larsen, íslenskur leikari.
- 1939 - Lily Tomlin, bandarísk leikkona.
- 1942 - António Lobo Antunes, portúgalskur rithöfundur.
- 1943 - Harald G. Haraldsson, íslenskur leikari.
- 1957 - Gloria Estefan, kúbversk-bandarísk söngkona.
- 1960 - Brynjar Þór Níelsson, íslenskur stjórnmálamaður.
- 1988 - Sigurjón Friðbjörn Björnsson, íslenskur handknattleiksmaður.
Dáin
- 1159 - Hadríanus 4. páfi (f. um 1100).
- 1198 - Dulce, drottning Portúgals, kona Sanchos 1. Portúgalskonungs (f. 1160).
- 1235 - Þorvaldur Gissurarson, kanoki í Viðeyjarklaustri (f. 1155).
- 1557 - Jacques Cartier, franskur landkönnuður (f. 1491).
- 1648 - Marin Mersenne, franskur munkur, stærðfræðingur og heimspekingur (f. 1588).
- 1687 - Henry More, enskur heimspekingur (f. 1614).
- 1715 - Loðvík 14. Frakkakonungur (f. 1638).
- 1932 - Jóhann Jónsson, íslenskur rithöfundur og skáld (f. 1896).
- 1970 - Francois Mauriac, franskur rithöfundur (f. 1885).
- 1990 - Geir Hallgrímsson, íslenskur stjórnmálamaður (f. 1925).
- 1991 - Hannibal Valdimarsson, íslenskur stjórnmálamaður (f. 1903).
- 1992 - Árni Böðvarsson, íslenskur málfræðingur (f. 1924).
Hátíðis- og tyllidagar
Wikimedia Commons er með margmiðlunarefni sem tengist 1. september.