„Líparít“: Munur á milli breytinga
m r2.7.2) (Vélmenni: Bæti við hi:रायोलाइट |
|||
Lína 35: | Lína 35: | ||
[[Flokkur:Bergfræði]] |
[[Flokkur:Bergfræði]] |
||
[[Flokkur:Bergtegundir]] |
[[Flokkur:Bergtegundir]] |
||
[[ar:ريوليت]] |
|||
[[bg:Риолит]] |
|||
[[ca:Riolita]] |
|||
[[cs:Ryolit]] |
|||
[[de:Rhyolith]] |
|||
[[en:Rhyolite]] |
|||
[[eo:Riolito]] |
|||
[[es:Riolita]] |
|||
[[et:Rüoliit]] |
|||
[[eu:Riolita]] |
|||
[[fi:Ryoliitti]] |
|||
[[fr:Rhyolite]] |
|||
[[gl:Riolita]] |
|||
[[he:ריוליט]] |
|||
[[hi:रायोलाइट]] |
|||
[[hu:Riolit]] |
|||
[[it:Riolite]] |
|||
[[ja:流紋岩]] |
|||
[[kk:Липарит]] |
|||
[[ko:유문암]] |
|||
[[lt:Riolitas]] |
|||
[[nl:Ryoliet]] |
|||
[[no:Ryolitt]] |
|||
[[pl:Ryolit]] |
|||
[[pt:Riólito]] |
|||
[[ro:Riolit]] |
|||
[[ru:Липарит]] |
|||
[[sh:Riolit]] |
|||
[[sk:Ryolit]] |
|||
[[sl:Riolit]] |
|||
[[sr:Риолит]] |
|||
[[sv:Ryolit]] |
|||
[[vi:Rhyolit]] |
|||
[[zh:流紋岩]] |
Útgáfa síðunnar 9. mars 2013 kl. 00:56
Líparít, ljósgrýti eða rhýólít er súrt gosberg.
Lýsing
Ljósgrá, gulleit eða bleikt á litinn, litadýrðin stafar af jarðhitaummyndun. Kísilsýrmagn yfir 67% og kristalgerð sést aðeins í smásjá. Oft dílótt þá einkum af natríumríku feldspati en líka járnríku ágíti og ólivíni. Grunnmassi dulkornóttur og glerkenndur.
Steindir
Helstu steindir eru
Afbrigði
Ef líparít storknar hægt í iðrum jarðar myndast grófkristallað granít, í grunnum innskotum fínkristallað granófýr. Við snögga kælingu í vatni myndast ekki kristallar og þá storknar bergkvikan eins og gler og myndar hrafntinnu.
Útbreiðsla
Líparít þekur um 2% af yfirborði Íslands og er Torfajökulssvæðið í Friðlandi að fjallabaki stærsta líparítsvæði landsins. Kvika líparíts er seigfljótandi og fer hægt yfir því eru hraun yfirleitt skammt frá uppruna og bergið verður straumfljótt. Þykk hraunsins er á bilinu 50-100 m eða hrúgast upp og myndar hraungúla. Líparót er viðkvæmt fyrir veðrun og klofnar í misstórar flögur.
Heimild
„Hvað er líparít?“. Vísindavefurinn.
- Kristján Sæmundsson og Einar Gunnlaugsson (1999) Íslenska steinabókin. ISBN 9979-3-1856-2
- Þorleifur Einarsson (1994) Myndun og mótun lands: Jarðfræði. ISBN 9979-3-0263-1