„Granatepli“: Munur á milli breytinga
m r2.7.1) (Vélmenni: Bæti við gu:દાડમ |
|||
Lína 33: | Lína 33: | ||
[[Flokkur:Blysjurtaætt]] |
[[Flokkur:Blysjurtaætt]] |
||
[[am:ሩማን]] |
|||
[[an:Punica granatum]] |
|||
[[ar:رمان]] |
|||
[[az:Nar]] |
|||
[[be:Гранат]] |
|||
[[be-x-old:Гранат]] |
|||
[[bg:Нар]] |
|||
[[bn:বেদানা]] |
|||
[[bs:Šipak]] |
|||
[[ca:Magraner]] |
|||
[[ckb:ھەنار]] |
|||
[[co:Mela granata]] |
|||
[[cs:Granátové jablko]] |
|||
[[cy:Grawnafal]] |
|||
[[da:Granatæble]] |
|||
[[de:Granatapfel]] |
|||
[[el:Ροδιά]] |
|||
[[en:Pomegranate]] |
|||
[[eo:Granato]] |
|||
[[es:Punica granatum]] |
|||
[[et:Granaatõun]] |
|||
[[fa:انار]] |
|||
[[fi:Granaattiomena]] |
|||
[[fr:Grenade (fruit)]] |
|||
[[gu:દાડમ]] |
|||
[[hak:Sa̍k-liù]] |
|||
[[he:רימון מצוי]] |
|||
[[hi:अनार]] |
|||
[[hif:Anaar]] |
|||
[[hr:Nar]] |
|||
[[hsb:Wšědny granatowc]] |
|||
[[ht:Grenad (fwi)]] |
|||
[[hu:Gránátalma]] |
|||
[[hy:Նուռ]] |
|||
[[id:Delima]] |
|||
[[it:Punica granatum]] |
|||
[[ja:ザクロ]] |
|||
[[jv:Delima]] |
|||
[[ka:ბროწეული]] |
|||
[[kaa:Anar]] |
|||
[[kk:Анар]] |
|||
[[ko:석류나무]] |
|||
[[ks:دٲن]] |
|||
[[ku:Hinar]] |
|||
[[la:Punica granatum]] |
|||
[[lbe:Сунув]] |
|||
[[lt:Paprastasis granatmedis]] |
|||
[[lv:Granātābols]] |
|||
[[ml:മാതളനാരകം]] |
|||
[[my:တလည်းပင်]] |
|||
[[mzn:انار]] |
|||
[[nah:Ezxocotl]] |
|||
[[ne:दारिम]] |
|||
[[nl:Granaatappel]] |
|||
[[nn:Granateple]] |
|||
[[no:Granateple]] |
|||
[[pl:Granatowiec właściwy]] |
|||
[[ps:انار]] |
|||
[[pt:Romã]] |
|||
[[qu:Apinkuya]] |
|||
[[ro:Rodie]] |
|||
[[ru:Гранат обыкновенный]] |
|||
[[sa:दाडिमफलम्]] |
|||
[[sc:Melagranada]] |
|||
[[scn:Punica granatum]] |
|||
[[simple:Pomegranate]] |
|||
[[sq:Shega]] |
|||
[[sr:Нар]] |
|||
[[su:Dalima]] |
|||
[[sv:Granatäpple]] |
|||
[[ta:மாதுளை]] |
|||
[[te:దానిమ్మ]] |
|||
[[tg:Анор]] |
|||
[[th:ทับทิม (ผลไม้)]] |
|||
[[to:Pomikanite]] |
|||
[[tr:Nar]] |
|||
[[uk:Гранат звичайний]] |
|||
[[ur:انار]] |
|||
[[vec:Malgaragno]] |
|||
[[vi:Lựu]] |
|||
[[yi:מילגרוים]] |
|||
[[zh:石榴]] |
|||
[[zh-min-nan:Sia̍h-liû]] |
Útgáfa síðunnar 8. mars 2013 kl. 21:37
Granatepli | ||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ávöxtur granateplis
| ||||||||||||||||
Vísindaleg flokkun | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
Tvínefni | ||||||||||||||||
Punica granatum L. |
Granatepli (eða kjarnepli) (fræðiheiti: Punica granatum) er sumargræn jurt sem er runni eða lítið tré sem ber ávexti. Það verður 5-8 metra á hæð. Það er upprunnið frá landsvæðum í Afganistan og Íran til Himalajafjalla í Norður Indlandi og hefur verið ræktað frá fornu fari í löndunum við Miðjarðarhafið og Kákasus. Það er einnig ræktað í Armeníu, Íran, Indlandi og þurrari hlutum suðaustur Asíu, Malaja og Austur-Indíum og frumskógabelti Afríku.
Lýsing
Granatepli kemum frá Persíu (Íran) og hefur verið ræktað í Georgíu, Armeníu og við Miðjarðarhafið í margar aldir. Í Georgíu og Armeníu og austur fyrir Svartahafið þá vex Granatepli villt.
Granatepli barst til Suður-Ameríku og Kaliforníu með spænskum landnemum árið 1769 og er nú ræktað aðallega í þurrari hlutum Kalíforníu og Arizona þar sem unninn er ávaxtasafi úr berjum þess. Ávextir granateplis eru taldir heilsubætandi og fyrirbyggja sjúkdóma.
Blóm granateplis eru skærrauð, 3 sm að þvermáli með fjórum til fimm krónublöðum. Ávöxturinn er milli sítrónu og greipaldins að stærð, 5-12 sm í þvermál, aldinið er rautt og inniheldur um 600 fræ. Granatepli þolir vel þurrk. Á svæðum þar sem mikið úrkoma er þá skemmast ræturnar oft vegna sveppasýkingar.Granatepli þolir frost allt að −10 °C.
Annað
Orðið granatepli þýðir „epli með fræum“ (frá latneska orðinu grānātus þ.e. með fræum), enda er ávöxturinn stundum nefndur kjarnepli á íslensku. Fræ Granateplis eru borðuð hrá. Granateplasafi er vinsæll drykkur í Mið-Austurlöndum og er notaður í írönskum og indverskum réttum. Borgin Granada á Spáni ber nafn eftir þessum ávöxt.