„Alkalímálmur“: Munur á milli breytinga

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Efni eytt Efni bætt við
EmausBot (spjall | framlög)
m r2.7.2+) (Vélmenni: Bæti við new:एल्कालाइ धातु
Addbot (spjall | framlög)
m Bot: Flyt 83 tungumálatengla, sem eru núna sóttir frá Wikidata á d:q19557
Lína 35: Lína 35:
[[Flokkur:Alkalímálmar]]
[[Flokkur:Alkalímálmar]]
[[Flokkur:Efnaflokkar]]
[[Flokkur:Efnaflokkar]]

[[an:Metal alcalín]]
[[ar:فلز قلوي]]
[[ast:Alcalín]]
[[az:Qələvi metallar]]
[[be:Шчолачныя металы]]
[[be-x-old:Лужныя мэталы]]
[[bg:Група 1 на периодичната система]]
[[bn:ক্ষার ধাতু]]
[[bs:Alkalni metali]]
[[ca:Metall alcalí]]
[[cs:Alkalické kovy]]
[[cv:Сĕлтĕ металсем]]
[[cy:Metel alcalïaidd]]
[[da:Alkalimetal]]
[[de:Alkalimetalle]]
[[el:Αλκάλια]]
[[en:Alkali metal]]
[[eo:Alkala metalo]]
[[es:Alcalino]]
[[et:Leelismetallid]]
[[eu:Metal alkalino]]
[[fa:فلزهای قلیایی]]
[[fi:Alkalimetalli]]
[[fr:Métal alcalin]]
[[gl:Alcalino]]
[[he:מתכת אלקלית]]
[[hif:Alkali dhaatu]]
[[hr:Alkalijski metali]]
[[ht:Metal alkalen]]
[[hu:Alkálifémek]]
[[hy:Ալկալիական մետաղներ]]
[[ia:Metallo alcalin]]
[[id:Logam alkali]]
[[it:Metalli alcalini]]
[[ja:第1族元素]]
[[jv:Logam alkali]]
[[ka:ტუტე ლითონები]]
[[kk:Сілтілік металдар]]
[[ko:알칼리 금속]]
[[ksh:Alkalimetall]]
[[la:Metalla alcalica]]
[[lb:Alkalimetall]]
[[lmo:Metai alcalitt]]
[[lt:Šarminiai metalai]]
[[lv:Sārmu metāli]]
[[mk:Алкален метал]]
[[ml:ക്ഷാരലോഹങ്ങൾ]]
[[mr:अल्क धातू]]
[[ms:Logam alkali]]
[[my:အယ်လ်ကာလီ သတ္တုများ]]
[[nds:Alkalimetall]]
[[new:एल्कालाइ धातु]]
[[nl:Alkalimetaal]]
[[nn:Alkalimetall]]
[[no:Alkalimetall]]
[[pl:Litowce]]
[[pt:Metal alcalino]]
[[qu:Alkali q'illay]]
[[ro:Metal alcalin]]
[[ru:Щелочные металлы]]
[[sah:Алкали метал]]
[[sh:Alkalni metali]]
[[si:ක්‍ෂාර ලෝහ]]
[[simple:Alkali metal]]
[[sk:Alkalický kov]]
[[sl:Alkalijska kovina]]
[[so:Macdin Alkaliini ah]]
[[sq:Metalet alkaline]]
[[sr:Алкални метали]]
[[su:Logam alkali]]
[[sv:Alkalimetall]]
[[sw:Metali alikali]]
[[ta:கார உலோகம்]]
[[te:క్షార లోహము]]
[[th:โลหะแอลคาไล]]
[[tr:Alkali metal]]
[[tt:Селтеле металлар]]
[[uk:Лужні метали]]
[[vi:Kim loại kiềm]]
[[yi:אלקאלי מעטאל]]
[[yo:Mẹ́tàlì álkálì]]
[[zh:碱金属]]
[[zh-yue:鹼金屬]]

Útgáfa síðunnar 7. mars 2013 kl. 20:19

Flokkur
Lota
1
2 3
Li
3 11
Na
4 19
K
5 37
Rb
6 55
Cs
7 87
 Fr 
Litalykill

Alkalímálmar eru efnaflokkur í 1. flokki lotukerfisins. Í honum eru frumefnin litín, natrín, kalín, rúbidín, sesín og fransín. Þeir eru mjög hvarfgjarnir og finnast því sjaldan sem aldrei hreinir í náttúrunni.

Alkalímálmar eru silfurgljáandi, mjúkir málmar með lágan eðlismassa. Þeir bindast auðveldlega við halógena þar sem þau mynda jónísk sölt og við vatn þar sem þau mynda sterklega basísk hýdroxíð. Þessi efni hafa eina rafeind í ysta hveli, þannig að besta leiðin frá orkufræðilegu sjónarmiði til að ná fullu rafeindahveli er að tapa þessari einu rafeind og mynda þá jákvætt hlaðna jón.

Vetni, með bara eina rafeind, er stundum sett efst í flokk 1 en er samt ekki alkalímálmur; heldur er náttúruleg staða þess tvíatóma gas. Að fjarlægja einu rafeind þess þarfnast talsvert meiri orku heldur en að fjarlægja ytri rafeind alkalímálma. Eins og með halógena, þarf bara eina rafeind til að fylla ysta hvel vetnisatóms, þannig að undir sumum kringumstæðum getur það hagað sér eins og halógen, og myndað neikvæða hýdríð jón. Tvísambönd hýdríðs við alkalímálma og suma hliðarmálma hafa verið mynduð.

Undir öfgakenndum þrýstingi, eins og finnst í kjarna Júpíters, gerist vetni málmkennt og hegðar sér eins og alkalímálmur (sjá málmkennt vetni). Snið:Tengill ÚG