„Normandí“: Munur á milli breytinga
Movses-bot (spjall | framlög) m r2.6.5) (Vélmenni: Breyti: eo:Normandio (provinco) |
Ptbotgourou (spjall | framlög) m r2.7.2) (Vélmenni: Bæti við: lv:Normandija |
||
Lína 56: | Lína 56: | ||
[[la:Normannia]] |
[[la:Normannia]] |
||
[[lt:Normandija]] |
[[lt:Normandija]] |
||
[[lv:Normandija]] |
|||
[[mn:Норманди]] |
[[mn:Норманди]] |
||
[[mr:नोर्मंदी]] |
[[mr:नोर्मंदी]] |
Útgáfa síðunnar 5. apríl 2012 kl. 10:59
Normandí (eða Norðmandí [1]) (franska: Normandie; normanska: Normaundie) er hérað í norðvesturhluta Frakklands. Það skiptist í tvö stjórnsýsluleg héruð: Efri Normandí (umdæmin Seine-Maritime og Eure) og Neðri Normandí (umdæmin Orne, Calvados og Manche). Gamla sýslan Normandí innihélt, auk núverandi héraða, landshluta sem nú tilheyra umdæmunum Eure-et-Loir, Mayenne og Sarthe. Menn frá Normandí heita Norðmandingar eða Normannar, en hið síðarnefnda er einnig haft um norræna menn sem þar tóku sér bólfestu u.þ.b. á 9. öld. Í Gerplu eftir Halldór Laxness segir svo í upphafi 28. kafla: Normandíbúar, þeir er vér köllum rúðubændur...
Áður var Normandí sjálfstætt hertogadæmi sem náði yfir ósa Signu frá Pays de Caux að Cotentin-skaganum. Ermarsundseyjar voru hluti af hertogadæminu og fylgdu titlinum (sem Bretadrottning ber nú) þótt héraðið væri innlimað í Frakkland. Lénið var upphaflega sett á stofn af Karli einfalda sem lausnargjald handa víkingnum Göngu-Hrólfi sem herjaði á Frakka árið 911. Nafnið er dregið af því að þar ríktu norrænir greifar.
Einn afkomenda Hrólfs, Vilhjálmur sigursæli, lagði England undir sig árið 1066 í orrustunni við Hastings og gerðist þar konungur en hélt Normandí áfram sem lén. Í tíð Jóhanns landlausa lagði Filippus Ágústus Frakkakonungur meginlandshluta greifadæmisins undir sig og Hinrik 3. Englandskonungur viðurkenndi þau yfirráð í Parísarsáttmálanum 1259. Englendingar gerðu síðar kröfu til héraðsins og lögðu það undir sig í Hundrað ára stríðinu, fyrst 1346 til 1360 og síðan 1415 til 1450.
6. júní 1944 hófu bandamenn allsherjarinnrás á meginland Evrópu á strönd Normandí. Orrustan um Normandí er enn stærsta innrás sögunnar af hafi þar sem nær þrjár milljónir hermanna fóru yfir Ermarsund.