„Blús“: Munur á milli breytinga

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Efni eytt Efni bætt við
Lína 40: Lína 40:
* West Coast blues
* West Coast blues


== 1950-2000 ==
== Saga ==
Umskiptin sem urðu á blús árið 1920 þegar hann fór að færast norðar og í þéttbýlari svæði höfði alltaf verið keyrð áfram af efnahagslegum ástæðum, eins og kreppunni. Fólk fór að flytja frá dreibýlum til þéttbýlis og tónlistinn flaut með. Eftir seinni heimstyrjöldina varð rafmagns blús (e. Electric blues) vinsæll í borgum eins og Chicago, Memphis, Detroid og St. Louis. Í rafmagns blús er notast við rafmagns gítara, bassa, trommur og stundum munnhörpur. Chicago varð miðpunktur rafmagns blús varð hann síðar meir kallaður „Chicago blues“.
Umskiptin sem urðu á blús árið [[1920]] þegar hann fór að færast norðar og í þéttbýlari svæði höfði alltaf verið keyrð áfram af efnahagslegum ástæðum, eins og [[Kreppan mikla|kreppunni]]. Fólk fór að flytja frá dreifibýlum til þéttbýlis og tónlistin flaut með. Eftir [[seinni heimstyrjöldin]]a varð [[rafmagnsblús]] (e. ''electric blues'') vinsæll í borgum eins og [[Chicago]], [[Memphis]], [[Detroit]] og [[St. Louis]]. Í rafmagnsblús er notast við [[rafmagnsgítar]]a, [[rafbassi|bassa]], [[tromma|trommur]] og stundum [[munnharpa|munnhörpur]]. Chicago varð miðpunktur rafmagnsblús varð hann síðar meir kallaður „Chicago blues“.

Árið 1949 fæddist ein af undirstefnum blús, taktur og blús (e.rhythm and blues). Sú stefna er enn þann dag í dag mjög vinsæl. Muddy Waters og Jimmi Reed urðu vinsælir blús tónlistarmenn, þeir fluttust báðir til Chicago í kreppunni og uppgvötuðu tónlistina. Blús hafði mikil áhrif á popp tónlist í bandaríkjunum á sjötta áratugnum. Í byrjum sjöunda áratugsins voru stefnur sem voru fyrir áhrifum frá bandarískri blökkumannatónlist eins og rokk og soul orðin partur af hefðbundinni amerískri popp tónlist. Hvítir tónlistarmenn höfðu kynnt tónlistina til víðari áhorfendahóps, bæði í Bandaríkjunum og út fyrir þau. Hins vegar varð blúsinn sem gerði Muddy Waters og fleiri fræga ekki jafn vinsæll áfram. Nýjar tegundir blúsins urðu til og fóru að leiðast út í meira popp og rokk.
Árið [[1949]] fæddist ein af undirstefnum blús, [[ryþmablús]] (e. ''rhythm and blues''). Sú stefna er enn þann dag í dag mjög vinsæl. [[Muddy Waters]] og [[Jimmy Reed]] urðu vinsælir blús tónlistarmenn, þeir fluttust báðir til Chicago í kreppunni og uppgvötuðu tónlistina. Blús hafði mikil áhrif á popptónlist í Bandaríkjunum á [[1951–1960|sjötta áratugnum]]. Í byrjum [[1961-1970|sjöunda áratugsins]] voru stefnur sem voru fyrir áhrifum frá bandarískri blökkumannatónlist eins og [[rokk]] og [[sálartónlist]] orðin partur af hefðbundinni amerískri popptónlist. Hvítir tónlistarmenn höfðu kynnt tónlistina til víðari áhorfendahóps, bæði í Bandaríkjunum og út fyrir þau. Hins vegar varð blúsinn sem gerði Muddy Waters og fleiri fræga ekki jafn vinsæll áfram. Nýjar tegundir blúsins urðu til og fóru að leiðast út í meira popp og rokk.
Síðan árið 1980 hefur verið endurvakning á upprunalega blúsnum á meðal ungra amerískra blökkumanna, þá aðallega í Jackson, Mississippi og á þeim slóðum. Á níunda áratugnum hélt blúsinn áfram bæði í hefðbundnu formi og nýju.

Síðan árið [[1980]] hefur verið endurvakning á upprunalega blúsnum á meðal ungra amerískra blökkumanna, þá aðallega í [[Jackson]] í [[Mississippi]] og á þeim slóðum. Á [[1981–1990|níunda áratugnum]] hélt blúsinn áfram bæði í hefðbundnu formi og nýju.


== Blústónlistarmenn ==
== Blústónlistarmenn ==

Útgáfa síðunnar 12. mars 2012 kl. 21:05

Blús er tónlistarstefna sem varð til í þrælahaldinu í Bandaríkjunum. Hún er upprunninn frá þrælum á plantekrum í syðstu fylkjum Bandaríkjanna eða „Deep South“ sem var einnig þekkt sem bómullarríkin, í byrjun tuttugustu aldar. Svart verkafólk og bómullartínarar fóru að syngja blöndu af trúarlegum söngum, vinnu söngum, hrópum og einföldum ballöðum og kallaðist það blús. Blústónlistin endurspeglaði stöðu svartra bandaríkjamanna eftir að þrælahald var afnumið. Þrælarnir höfðu þróað með sér ákveðinn stíl, kalla og svara (e. call and response) og er það form sem einkennir alla blústónlist. Í byrjun blússtílsins voru gítar, banjó og munnharpa hljóðfærin sem mest voru notuð og fylgdi þeim yfirleitt sólósöngvari. Þegar blúsinn varð vinsælli og færðist norðar bættust við fleiri hljóðfæri úr djassinu eins og trompet, básúna, klarinett, píanó og kontrabassi. Algengasta uppbygginginn í blús er 12 takta blús. Hann notar tólf takta mynstur og er á sama tíma. Hann byrjar á ákveðnum grunntón í 4 takta, svo fer hann upp umm fimmund í 2 takta svo kemur aftur grunntónninn í 4 takta, svo fer hann upp í sjöund í 1 takt og niður í fimmund í 1 takt og svo kemur yfirleitt eitthvað stutt millispil. Blús hefur hægan takt og textinn innheldur oft mikla depurð og líf svartra bandaríkamanna bæði fyrir og eftir þrælahald. Nafnið dregur líka merkingu sína af því hversu tilfinningaþrungin tónlistinn og textarnir geta verið. Á ensku er blús blues, og „feeling blue“ þýðir að líða illa.

Upphaf

Tónlistarstefnan blús byggist á blús forminu en býr einnig yfir öðrum einkennum eins og sérstökum textum, bassa línum og hljóðfærum. Blús hefur margar undistefnur sem hafa verið mis vinsælar á mörgum tímabilum 20. aldarinnar. Fyrsta blúslagið sem gefið var úr var lagið „Dallas Blues“ með Hart Wand árið 1912. Fyrsta upptakan með svörtum bandaríkjamanna var gerð árið 1920, það var flutningur Mamie Smith á laginu „Crazy Blues“. Það var fyrsta blúslagið til að ná heimsvinsældum. Uppruni blús er þó talinn ná lengra aftur, alveg að 1890. Það eru því miður til fáar heimildir um það vegna mikils kynþáttamismunar innan bandaríks samfélags á þeim tíma, svörtu fólki bauðst ekki menntun og skólaganga og því gátu þeir ekki skráð neinar heimildir um það sem þeir gerðu. Blind Lemon Jefferson var söngvari og gítarleikari frá Texas. Hann var fyrsti alvöru blússöngvarinn sem tók upp lag í alvöru upptökustúdíói.

Áhrif

Blús hafði mikil áhrif á tónlist víðsvegar um heiminn. Evrópsk þjóðlagatónlist hafði lítið sem ekkert breyst í gengum árin áður en að blús fór að hafa áhrif á hana. Blústónlistarstíll (12 takta blús) hefur verið fyrirmynd fyrir margar aðrar stefnur svo sem rokk, djass og popp. Áberandi djass-, þjóðlaga- og rokktónlistaflytjendur eins og Louis Armstrong, Duke Ellington, Miles Davis og Bob Dylan hafa allir flutt þýðingarmikil blúslög. Blúsballöður eins og „Since I Fell For You“ og „Please Send Me Someone to Love“ og fleiri popp lög notast við 12 takta skalann. Blúsinn á sér margar undirstefnur:

  • Acid blues[1]
  • African blues
  • Blues-rock
  • Blues-rock
  • Blues shouter
  • Boogie-woogie
  • British blues
  • Canadian blues
  • Chicago blues
  • Classic female blues
  • Contemporary R&B
  • Country blues
  • Delta blues
  • Detroit blues
  • Electric blues
  • Gospel blues
  • Hill country blues
  • Hokum blues
  • Jazz blues
  • Jump blues
  • Kansas City blues
  • Louisiana blues
  • Memphis blues
  • Piano blues
  • Piedmont blues
  • Punk blues
  • Rhythm and blues
  • Soul blues
  • St. Louis blues
  • Swamp blues
  • Texas blues
  • West Coast blues

Saga

Umskiptin sem urðu á blús árið 1920 þegar hann fór að færast norðar og í þéttbýlari svæði höfði alltaf verið keyrð áfram af efnahagslegum ástæðum, eins og kreppunni. Fólk fór að flytja frá dreifibýlum til þéttbýlis og tónlistin flaut með. Eftir seinni heimstyrjöldina varð rafmagnsblús (e. electric blues) vinsæll í borgum eins og Chicago, Memphis, Detroit og St. Louis. Í rafmagnsblús er notast við rafmagnsgítara, bassa, trommur og stundum munnhörpur. Chicago varð miðpunktur rafmagnsblús varð hann síðar meir kallaður „Chicago blues“.

Árið 1949 fæddist ein af undirstefnum blús, ryþmablús (e. rhythm and blues). Sú stefna er enn þann dag í dag mjög vinsæl. Muddy Waters og Jimmy Reed urðu vinsælir blús tónlistarmenn, þeir fluttust báðir til Chicago í kreppunni og uppgvötuðu tónlistina. Blús hafði mikil áhrif á popptónlist í Bandaríkjunum á sjötta áratugnum. Í byrjum sjöunda áratugsins voru stefnur sem voru fyrir áhrifum frá bandarískri blökkumannatónlist eins og rokk og sálartónlist orðin partur af hefðbundinni amerískri popptónlist. Hvítir tónlistarmenn höfðu kynnt tónlistina til víðari áhorfendahóps, bæði í Bandaríkjunum og út fyrir þau. Hins vegar varð blúsinn sem gerði Muddy Waters og fleiri fræga ekki jafn vinsæll áfram. Nýjar tegundir blúsins urðu til og fóru að leiðast út í meira popp og rokk.

Síðan árið 1980 hefur verið endurvakning á upprunalega blúsnum á meðal ungra amerískra blökkumanna, þá aðallega í Jackson í Mississippi og á þeim slóðum. Á níunda áratugnum hélt blúsinn áfram bæði í hefðbundnu formi og nýju.

Blústónlistarmenn

Tilvísanir

Heimildir

  Þessi tónlistargrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.

Snið:Tengill ÚG Snið:Tengill ÚG