„Ljóshraði“: Munur á milli breytinga
m r2.7.2) (Vélmenni: Bæti við: ckb:خێرایی ڕووناکی |
m r2.7.1) (Vélmenni: Bæti við: as:পোহৰৰ বেগ, ga:Luas an tsolais |
||
Lína 31: | Lína 31: | ||
[[ar:سرعة الضوء]] |
[[ar:سرعة الضوء]] |
||
[[arz:سرعة النور]] |
[[arz:سرعة النور]] |
||
[[as:পোহৰৰ বেগ]] |
|||
[[az:İşıq sürəti]] |
[[az:İşıq sürəti]] |
||
[[be:Хуткасць святла]] |
[[be:Хуткасць святла]] |
||
Lína 55: | Lína 56: | ||
[[fr:Vitesse de la lumière]] |
[[fr:Vitesse de la lumière]] |
||
[[fur:Velocitât de lûs]] |
[[fur:Velocitât de lûs]] |
||
[[ga:Luas an tsolais]] |
|||
[[gl:Velocidade da luz]] |
[[gl:Velocidade da luz]] |
||
[[he:מהירות האור]] |
[[he:מהירות האור]] |
Útgáfa síðunnar 14. febrúar 2012 kl. 02:00
Ljóshraði í lofttæmi er nákvæmlega 299.792.458 metrar á sekúndu sem er tæplega 1.080.000.000 km/klst. Til viðmiðunar er þægilegt að hugsa til þess að ljósið er u.þ.b. 133 millisekúndur að ferðast hringinn í kringum jörðina, rúmlega 1,5 sekúndur að fara fram og til baka á milli jarðar og tungls og um 8 mínútur að ferðast frá Sólu til Jarðar. Hraði þessi er skilgreining, en ekki mæling, þar sem að lengd metrans er reiknuð út frá hraða ljóssins, en ekki öfugt. Ljóshraðinn á sitt eigið tákn í eðlisfræðinni sem er .
Yfirlit
Allar rafsegulbylgjur, þar á meðal ljós, ferðast með föstum hraða í tómarúmi - svokölluðum ljóshraða en hann breytist ef bylgjan ferðast um efni. Þetta er náttúrulegur fasti táknaður með (frá Latínu „celeritas“ sem þýðir hraði). Allar mælingar á hraða ljóssins í lofttæmi munu gefa sama gildið, sama í hvaða viðmiðunarramma (hnitakerfi) viðkomandi er eða á hvaða hraða hann er. Ef upplýsingar gætu ferðast hraðar en í einum viðmiðunarramma þá væri orsakalögmálið brotið, þar sem einn viðmiðunarrammi gæti fengið upplýsingarnar áður en þær hefðu verið sendar af stað. Slíkt brot á orsakalögmálinu hefur aldrei verið mælt.
Skv. núverandi skilgreiningu (síðan 1983) er ljóshraðinn
- = 299.792.458 metrar á sekúndu.
Þetta er u.þ.b. 3 × 108 metrar á sekúndu, eða um 30 sentimetrar á nanósekúndu. Gildi skilgreinir rafsvörunarstuðul () og segulsvörunarstuðul lofttæmis () í SI kerfinu sem
- .
Þessir fastar koma fram í jöfnum Maxwells sem lýsa rafsegulfræði.
Skilgreining á metranum
Þar sem ljóshraðinn í tómarúmi er fasti er þægilegt að skilgreina lengd út frá því hversu langt rafsegulbylgja ferðast í tómarúmi á ákveðnu tímabili. Árið 1983 var metrinn endurskilgreindur sem sú vegalengd sem ljósið fer á einni sekúndu deilt með 299.792.458 eða . Þessi skilgreining er háð því að ljóshraði mælist sá sami í öllum viðmiðunarrömmum. Þess má geta að oft eru stjarnfræðilegar lengdir mældar í ljósárum, en ljósár er sú vegalengd, sem ljósið fer á einu ári í tómarúmi. Það eru því sem næst 9,46 1015 m.