„Líparít“: Munur á milli breytinga
Arrowrings (spjall | framlög) Ekkert breytingarágrip |
Arrowrings (spjall | framlög) |
||
Lína 21: | Lína 21: | ||
* [[Hrafntinna]] |
* [[Hrafntinna]] |
||
* [[Biksteinn]] |
* [[Biksteinn]] |
||
* [[ |
* [[Baggalútur]] |
||
== Útbreiðsla == |
== Útbreiðsla == |
Útgáfa síðunnar 11. desember 2011 kl. 16:23
Líparít, ljósgrýti eða rhýólít er súrt gosberg.
Lýsing
Ljósgrá, gulleit eða bleikt á litinn, litadýrðin stafar af jarðhitaummyndun. Kísilsýrmagn yfir 67% og kristalgerð sést aðeins í smásjá. Oft dílótt þá einkum af natríumríku feldspati en líka járnríku ágíti og ólivíni. Grunnmassi dulkornóttur og glerkenndur.
Steindir
Helstu steindir eru
Afbrigði
Ef líparít storknar hægt í iðrum jarðar myndast grófkristallað granít, í grunnum innskotum fínkristallað granófýr. Við snögga kælingu í vatni myndast ekki kristallar og þá storknar bergkvikan eins og gler og myndar hrafntinnu.
Útbreiðsla
Líparít þekur um 2% af yfirborði Íslands og er Torfajökulssvæðið í Friðlandi að fjallabaki stærsta líparítsvæði landsins. Kvika líparíts er seigfljótandi og fer hægt yfir því eru hraun yfirleitt skammt frá uppruna og bergið verður straumfljótt. Þykk hraunsins er á bilinu 50-100 m eða hrúgast upp og myndar hraungúla. Líparót er viðkvæmt fyrir veðrun og klofnar í misstórar flögur.
Heimild
„Hvað er líparít?“. Vísindavefurinn.
- Kristján Sæmundsson og Einar Gunnlaugsson (1999) Íslenska steinabókin. ISBN 9979-3-1856-2
- Þorleifur Einarsson (1994) Myndun og mótun lands: Jarðfræði. ISBN 9979-3-0263-1