„Schwyz“: Munur á milli breytinga

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Efni eytt Efni bætt við
Gessi (spjall | framlög)
Ný síða: {{Svissnesk fylki| Nafn=Schwyz| Skjaldarmerki=Wappen des Kantons Schwyz.svg| Höfuðstaður=Schwyz| Flatarmál=908| Mannfjöldi=144.600| Þéttleiki=159| Sameinaðist Sviss=1291| Sty...
 
Cessator (spjall | framlög)
Ekkert breytingarágrip
Lína 15: Lína 15:


== Lega og lýsing ==
== Lega og lýsing ==
Schwyz liggur nokkuð miðsvæðis í Sviss, við norðurjaðar [[Alpafjöll|Alpafjalla]]. Hún takmarkast að norðan við Zürichvatn og að vestan við Vierwaldstättersee. Aðrar kantónur sem að Schwyz liggja eru [[St. Gallen (fylki)|St. Gallen]] fyrir norðaustan, [[Glarus (fylki)|Glarus]] fyrir austan, [[Uri]] fyrir sunnan, [[Luzern (fylki)|Luzern]] og [[Zug (fylki)|Zug]] fyrir vestan og [[Zürich (fylki)|Zürich]] fyrir norðvestan. Mikið af stórum stöðuvötnum er í kantónunni. Íbúar eru 141 þús og eru þeir [[Þýska|þýskumælandi]].
Schwyz liggur nokkuð miðsvæðis í Sviss, við norðurjaðar [[Alpafjöll|Alpafjalla]]. Hún takmarkast að norðan við Zürichvatn og að vestan við Vierwaldstättersee. Aðrar kantónur sem að Schwyz liggja eru [[St. Gallen (fylki)|St. Gallen]] fyrir norðaustan, [[Glarus (fylki)|Glarus]] fyrir austan, [[Uri]] fyrir sunnan, [[Luzern (fylki)|Luzern]] og [[Zug (fylki)|Zug]] fyrir vestan og [[Zürich (fylki)|Zürich]] fyrir norðvestan. Mikið af stórum stöðuvötnum er í kantónunni. Íbúar eru 141 þúsund og eru þeir [[Þýska|þýskumælandi]].


== Skjaldarmerki ==
== Skjaldarmerki ==
Lína 21: Lína 21:


== Orðsifjar ==
== Orðsifjar ==
Ekki er vitað hvaðan heitið Schwyz er komið, en víst þykir að það er ekki úr alemönnsku eða [[Latína|latnesku]]. Sagan segir að fyrir daga [[Rómaveldi|Rómverja]] hafi þjóðflokkur að norðan sest þar að. Tveir bræður, Suit og Scheijo, háðu einvígi um það hvor þeirra mætti veita staðnum nafn. Þar drap Suit bróður sinn Scheijo. Ekki er ólíklegt að úr Suit varð Schwyz. Heitið kemur fyrst við skjöl árið [[970]]. Hins vegar var heitið Schwyz snemma notað fyrir landið Sviss í heild, þar sem Schwyz var ein stofnkantóna landsins og herir kantónunnar þóttu afbragðsgóðir. [[1386]], eftir sigur Svisslendinga í orrustunni við Sempach, var byrjað að notast við heitið Schwyz fyrir allt landið.
Ekki er vitað hvaðan heitið Schwyz er komið en víst þykir að það er ekki úr alemönnsku eða [[Latína|latínu]]. Sagan segir að fyrir daga [[Rómaveldi|Rómverja]] hafi þjóðflokkur að norðan sest þar að. Tveir bræður, Suit og Scheijo, háðu einvígi um það hvor þeirra mætti veita staðnum nafn. Þar drap Suit bróður sinn Scheijo. Ekki er ólíklegt að úr Suit varð Schwyz. Heitið kemur fyrst við skjöl árið [[970]]. Hins vegar var heitið Schwyz snemma notað fyrir landið Sviss í heild, þar sem Schwyz var ein stofnkantóna landsins og herir kantónunnar þóttu afbragðsgóðir. [[1386]], eftir sigur Svisslendinga í orrustunni við Sempach, var byrjað að notast við heitið Schwyz fyrir allt landið.


== Söguágrip ==
== Söguágrip ==
Lína 37: Lína 37:
! Röð !! Bær !! Íbúar !! Ath.
! Röð !! Bær !! Íbúar !! Ath.
|-
|-
| 1 || Freienbach || 15 þús ||
| 1 || Freienbach || 15 þúsund ||
|-
|-
| 2 || Schwyz || 14 þús || Höfuðstaður kantónunnar
| 2 || Schwyz || 14 þúsund || Höfuðstaður kantónunnar
|-
|-
| 3 || Einsiedeln || 14 þús ||
| 3 || Einsiedeln || 14 þúsund ||
|}
|}



Útgáfa síðunnar 2. júní 2011 kl. 21:08

Schwyz
Höfuðstaður Schwyz
Flatarmál 908 km²
Mannfjöldi
 – Þéttleiki
144.600
159/km²
Sameinaðist Sviss 1291
Stytting SZ
Tungumál Þýska
Vefsíða [http://www.sz.ch

Schwyz er kantóna í Sviss og er ein af stofnkantónum landsins. Höfuðborgin heitir sömuleiðis Schwyz. Kantónan er nafngefandi fyrir sambandsríkið Sviss.

Lega og lýsing

Schwyz liggur nokkuð miðsvæðis í Sviss, við norðurjaðar Alpafjalla. Hún takmarkast að norðan við Zürichvatn og að vestan við Vierwaldstättersee. Aðrar kantónur sem að Schwyz liggja eru St. Gallen fyrir norðaustan, Glarus fyrir austan, Uri fyrir sunnan, Luzern og Zug fyrir vestan og Zürich fyrir norðvestan. Mikið af stórum stöðuvötnum er í kantónunni. Íbúar eru 141 þúsund og eru þeir þýskumælandi.

Skjaldarmerki

Skjaldarmerki Schwyz er alrauður með litlum, hvítum krossi efst í hægra horninu. Upphaflega var merkið aðeins alrautt og merkir blóð. Hvíti krossinn birtist fyrst 1470 og var léður af páfanum. Ríkisfáni Sviss var tekinn upp eftir merki Schwyz mjög snemma eftir stofnun Sviss árið 1291.

Orðsifjar

Ekki er vitað hvaðan heitið Schwyz er komið en víst þykir að það er ekki úr alemönnsku eða latínu. Sagan segir að fyrir daga Rómverja hafi þjóðflokkur að norðan sest þar að. Tveir bræður, Suit og Scheijo, háðu einvígi um það hvor þeirra mætti veita staðnum nafn. Þar drap Suit bróður sinn Scheijo. Ekki er ólíklegt að úr Suit varð Schwyz. Heitið kemur fyrst við skjöl árið 970. Hins vegar var heitið Schwyz snemma notað fyrir landið Sviss í heild, þar sem Schwyz var ein stofnkantóna landsins og herir kantónunnar þóttu afbragðsgóðir. 1386, eftir sigur Svisslendinga í orrustunni við Sempach, var byrjað að notast við heitið Schwyz fyrir allt landið.

Söguágrip

  • 1240 veitti Friðrik II keisari héraðinu fríbréf og þar með rétt til að taka við eigin stjórn í stað Habsborgara. Habsborgarar viðurkenna þennan gjörning hins vegar ekki.
  • 1291 tekur Schwyz þátt í eiðnum á Rütlifjalli og er þar með stofnkantóna í Sviss, ásamt Uri og Nidwalden.
  • Á 16. öld stóð kantónan með kaþólsku kirkjunni gegn öllum siðaskiptahreyfingum.
  • 1798 stofnar Napoleon helvetíska lýðveldið í Sviss. Schwyz verður hluti af stórkantónunni Waldstätte.
  • 1803 verður Schwyz aftur að eigin kantónu og hlýtur aukið svæði í kringum Gersau við Vierwaldstättersee.
  • 1814 urðu nokkrir bæir í norðri kantónunnar ósáttir og stofnuðu hálfkantónuna Ausserschwyz til skamms tíma.

Bæir

Stærstu bæir í Schwyz:

Röð Bær Íbúar Ath.
1 Freienbach 15 þúsund
2 Schwyz 14 þúsund Höfuðstaður kantónunnar
3 Einsiedeln 14 þúsund

Heimildir