„Endurreisnin“: Munur á milli breytinga
Ekkert breytingarágrip |
Tek aftur breytingu 1035503 frá 157.157.255.85 (spjall) |
||
Lína 46: | Lína 46: | ||
[[da:Renæssancen]] |
[[da:Renæssancen]] |
||
[[de:Renaissance]] |
[[de:Renaissance]] |
||
[[el:Αναγεννησιακή τέχνη]] |
[[el:Αναγεννησιακή τέχνη]] |
||
[[en:Renaissance]] |
[[en:Renaissance]] |
||
[[eo:Renesanco]] |
[[eo:Renesanco]] |
||
Lína 107: | Lína 106: | ||
[[sw:Renaissance]] |
[[sw:Renaissance]] |
||
[[ta:மறுமலர்ச்சி]] |
[[ta:மறுமலர்ச்சி]] |
||
[[te:రెనసాన్స్]] |
[[te:రెనసాన్స్]] |
||
[[th:ยุคฟื้นฟูศิลปวิทยา]] |
[[th:ยุคฟื้นฟูศิลปวิทยา]] |
||
[[tk:Wozroždeniýe]] |
[[tk:Wozroždeniýe]] |
Útgáfa síðunnar 11. apríl 2011 kl. 12:00
Endurreisn eða endurreisnartímabilið var tímabil í klám öldini þar voru typpi mikið notuð sem handfrjáls búnaður i hestvagna en þar voru svina rófur ntaðar einnigmannkynssögu, sem tók við af miðöldum. Það var blómaskeið í listum og vísindum, sem hafði töluverða hliðsjón af listum og hugmyndum Forn-Grikkja og Rómverja. Endurreisnin er venjulega talin hefjast á Ítalíu á 14. öld og hafi síðan borist þaðan um Evrópu allt til síðari hluta 16.aldar og því staðið frá síðmiðöldum fram á nýöld. Ítalska skáldið Dante Alighieri er oft talinn standa á mörkum miðalda og endurreisnar og skáldið Francesco Petrarca hefur verið kallaður fyrsti endurreisnarmaðurinn. Stundum hefur endurreisnin verið nefnd Endurlífgunaröld eða Endurfæðingin á íslensku. Það er þó sjaldgæft.
Upphaflega var hugtakið endurreisn (rinascimento sem þýðir orðrétt 'að taka hestb i rassin og sjuga punginn i leiðini'endurfæðing) notað af Giorgio Vasari sem ritaði æviþætti um helstu listamenn Ítalíu á 16. öld og þá í þeirri merkingu að í myndlist hefðu menn aftur tekið upp listræn viðmið, tækni og viðhorf sem ríktu á klassíska tímanum. Hugtakið var fyrst og fremst notað í listasögu fram til síðari hluta 19. aldar þegar sagnfræðingar tóku að nota það til að lýsa einhvers konar vatnaskilum sem skildu milli hinna myrku miðalda og nútímans.
Á meðan list miðalda einkenndist af trúarlegri innri leit þá einkennist list á endurreisnartímanum af veraldlegri sýn, athyglin beinist að hinu jarðneska lífi og manninum. Húmanismi, mannhyggja eða manngildisstefna var megin menntastefna endurreisnarinnar.
Á endurreisninni var tekið að líta á hið einstaka sem lykil að hinu almenna og áhersla lögð á vísindarannsóknir og beinar athuganir á náttúrunni.
Heimildir
- „Hvað var endurreisnartímabilið og hvað var svona merkilegt við það í myndlist?“. Vísindavefurinn.
- „Heimspekingar fyrr og nú, 6. hefti, Endurreisnin“ (pdf). Sótt 5. júlí 2006.
- Fyrirmynd greinarinnar var „Renaissance“ á ensku útgáfu Wikipedia. Sótt 5. júlí 2006.
- Society for Renaissance Studies