„Litín“: Munur á milli breytinga

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Efni eytt Efni bætt við
CarsracBot (spjall | framlög)
m r2.6.4) (robot Breyti: nl:Lithium (element)
Movses-bot (spjall | framlög)
m r2.6.2) (robot Bæti við: ln:Litu Breyti: be-x-old:Літ
Lína 55: Lína 55:
[[az:Litium]]
[[az:Litium]]
[[be:Літый]]
[[be:Літый]]
[[be-x-old:Літый]]
[[be-x-old:Літ]]
[[bg:Литий]]
[[bg:Литий]]
[[bn:লিথিয়াম]]
[[bn:লিথিয়াম]]
Lína 106: Lína 106:
[[lb:Lithium]]
[[lb:Lithium]]
[[lij:Littio]]
[[lij:Littio]]
[[ln:Litu]]
[[lt:Litis]]
[[lt:Litis]]
[[lv:Litijs]]
[[lv:Litijs]]

Útgáfa síðunnar 3. apríl 2011 kl. 18:36

  Vetni  
Litín Beryllín
  Natrín  
Efnatákn Li
Sætistala 3
Efnaflokkur Alkalímálmur
Eðlismassi 535,0 kg/
Harka 0,6
Atómmassi 6,941 g/mól
Bræðslumark 453,69 K
Suðumark 1615,0 K
Efnisástand
(við staðalaðstæður)
Málmur
Lotukerfið

Litín, stundum nefnt líþíum, liþín, litíum eða lítíum[1] (frá gríska orðinu λίθος, liþos sem merkir „steinn“) er frumefni með efnatáknið Li og er númer þrjú í lotukerfinu. Í hreinu formi er litín mjúkur, silfurgrár málmur sem tærist og missir gljáann við snertingu við loft eða vatn. Það er léttasta fasta efnið og er aðallega notað í varmaflutningsefnum, í rafhlöðum og í geðstillandi efnasamböndum.

Almenn einkenni

Litín er léttast allra málma og hefur hálfan eðlismassa vatns. Það er silfraður málmur og svo mjúkt að hægt er að skera það með beittum hníf. Eins og allir alkalímálmar hefur litín einungis eina gildisrafeind. Það tapar þeirri rafeind auðveldlega og breytist þá í jákvætt hlaðna jón með ysta rafeindahvelið tómt. Sökum þess hvarfast litín auðveldlega í vatni og finnst því ekki eitt og sér í náttúrunni. Þrátt fyrir það er það ekki jafn hvarfgjarnt og hið efnafræðilega svipaða frumefni natrín.

Þegar því er haldið yfir eldi, gefur það frá sér sláandi fagurrauðan lit, en þegar það brennur kröftuglega verður það skínandi hvítt. Ef það kemst í snertingu við vatn eða loft kviknar í því. Þetta er eini málmurinn sem að hvarfast við nitur við stofuhitastig. Litín hefur háa eðlisvarmarýmd, 3582 J/(kg·K), og stórt hitastigssvið í vökvaformi sem veldur því að það er mjög nytsamlegt efni.

Notkun

Vegna mikillar eðlisvarmarýmdar er litín notað í varmaflutning. Það er einnig mikilvægt efni í forskaut rafhlaðna sökum hás rafefnamættis. Auk þess að vera léttari en hið almenna þurrhlað, framleiða þessar rafhlöður hærri spennu (3 volt á móti 1,5 voltum). Önnur not:

Varúðarráðstafanir

Litín í hreinu formi er gríðarlega eldfimt og stafar af því svolítil sprengihætta í snertingu við loft og þá sérstaklega vatn. Erfitt er að slökkva litínelda, þarf til þess sérstök efni sem hönnuð eru til þess að slökkva í þeim. Litín er einnig tærandi og þarf að meðhöndla það á sérstakan hátt til að koma í veg fyrir snertingu við húð. Geyma skyldi litín í óhvarfgjörnu efnasambandi eins og til dæmis nafta eða kolvatnsefni. Litínefnasambönd gegna engu líffræðilegu hlutverki og eru talin örlítið eitruð. Þegar það er notað sem lyf, verður að fylgjast mjög varlega með styrk Li+ í blóði.

Tilvísanir

  1. Orðið „Litín“ á Orðabanka íslenskrar málstöðvar

Tenglar

Wikiorðabókin er með skilgreiningu á orðinu
  Þessi efnafræðigrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.


Snið:Tengill ÚG