„Kalsín“: Munur á milli breytinga
SilvonenBot (spjall | framlög) m r2.5.4) (robot Bæti við: rw:Kalisiyumu |
m robot Bæti við: mn:Кальци Breyti: sq:Kalcium |
||
Lína 40: | Lína 40: | ||
[[Flokkur:Frumefni]] |
[[Flokkur:Frumefni]] |
||
[[Flokkur:Jarðalkalímálmar]] |
[[Flokkur:Jarðalkalímálmar]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[af:Kalsium]] |
[[af:Kalsium]] |
||
Lína 89: | Lína 86: | ||
[[kn:ಕ್ಯಾಲ್ಶಿಯಮ್]] |
[[kn:ಕ್ಯಾಲ್ಶಿಯಮ್]] |
||
[[ko:칼슘]] |
[[ko:칼슘]] |
||
⚫ | |||
[[la:Calcium]] |
[[la:Calcium]] |
||
[[lb:Kalzium]] |
[[lb:Kalzium]] |
||
Lína 97: | Lína 95: | ||
[[mk:Калциум]] |
[[mk:Калциум]] |
||
[[ml:കാൽസ്യം]] |
[[ml:കാൽസ്യം]] |
||
[[mn:Кальци]] |
|||
[[mr:कॅल्शियम]] |
[[mr:कॅल्शियम]] |
||
[[ms:Kalsium]] |
[[ms:Kalsium]] |
||
Lína 121: | Lína 120: | ||
[[sk:Vápnik]] |
[[sk:Vápnik]] |
||
[[sl:Kalcij]] |
[[sl:Kalcij]] |
||
[[sq: |
[[sq:Kalcium]] |
||
[[sr:Калцијум]] |
[[sr:Калцијум]] |
||
[[stq:Calcium]] |
[[stq:Calcium]] |
||
Lína 143: | Lína 142: | ||
[[zh:钙]] |
[[zh:钙]] |
||
[[zh-min-nan:Ca (goân-sò͘)]] |
[[zh-min-nan:Ca (goân-sò͘)]] |
||
⚫ |
Útgáfa síðunnar 18. febrúar 2011 kl. 14:30
Magnesín | |||||||||||||||||||||||||
Kalín | Kalsín | Skandín | |||||||||||||||||||||||
Strontín | |||||||||||||||||||||||||
|
Kalsín eða kalsíum (úr latínu: calcis, „kalk“) er frumefni með efnatáknið Ca og er númer 20 í lotukerfinu. Kalsín er mjúkur grár jarðalkalímálmur sem að er notaður sem afoxari í útdrætti á þóríni, sirkoni og úrani. Þetta er einnig fimmta algengasta frumefnið í skorpu jarðar. Það er líka fimmta algengasta uppleysta jónin í sjó á eftir natríni, klóríði, magnesíni og súlfati.
Vegna þess hversu hvarfgjarnt kalsín er finnst það ekki hreint í náttúrunni. Það er algengast í steinefnum eins og kalsíti, dólómíti og gifsi. Kalk sem er eitt form kalksteins er aðallega myndað úr kalsíti. Kalsín er nauðsynlegt lífverum þá sérstaklega í lífeðlisfræði fruma. Kalsín er uppistaðan í beinum og er því algengasti málmurinn í mörgum dýrum.
Einkenni
Kalsín er hvarfgjarn, silfurlitaður málmur sem oxast auðveldlega í snertingu við loft og myndar þá gráhvíta oxíð- og nítríðhúð. Það er mjúkur málmur, en þó ekki eins mjúkt og t.d. blý.
Notkun
- Sem afoxari við hreinsun annarra málma
- Sem hjálparefni við gerð málmblanda
- Sem bætiefni í ostagerð þar sem það hefur áhrif á virkni ostahleypis
- Kalsíumkarbónat (krít) er notað sem íblöndunarefni við sementsgerð
- Kalsíumarsenat er notað í skordýraeitur.
- Kalsíumklóríð er notað til að rykbinda og íshreinsa vegi.
- Kalsíumfosfíð er notað í flugelda.
Efnahvörf
Í snertingu við vatn myndar kalsín hýdroxíð (kalkvatn). Hvarfið er mjög útvermið og þess vegna getur kviknað í því vetni sem myndast. Kalsín hvarfast við vatn samkvæmt efnajöfnunni:
- Ca + 2H2O → Ca(OH)2 + H2