Karakúlfé

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Karakúlfé
Karakúllamb í Namibíu
Karakúllamb í Namibíu
Ástand stofns
Húsdýr
Vísindaleg flokkun
Ríki: Dýraríki (Animalia)
Fylking: Seildýr (Chordate)
Flokkur: Spendýr (Mammalia)
Ættbálkur: Klaufdýr (Artiodactyla)
Ætt: Slíðurhyrningar (Bovidae)
Undirætt: Geitfé (Caprinae)
Ættkvísl: Ovis
Tegund:
O. vignei

Tvínefni
Ovis vignei
Linnaeus, 1758

Karakúlfé (fræðiheiti: Ovis vignei) er sérstök sauðfjártegund upprunnin í Úsbekistan og gefur af sér mjög verðmætar gærur (sérstaklega lömbin). Karakúlféð er nefnt eftir þorpi í Úsbekistan þar sem ræktun þessa sauðfjár hófst. Árið 1933 var flutt inn karakúlfé til Íslands frá Þýskalandi, en með þeim fluttist hingað garnaveiki (Paratuberculosis) sem gerði mikinn usla í sauðfé bænda um nær allt land.

Ær af karakúlkyni hafa engan sérstakan fengitíma heldur geta þær borið þrisvar sinnum á tveimur árum. Gefur það þannig meiri afurðir þar sem lömbunum er slátrað ungum út af gærunum. Gærurnar eru saltaðar, stundum sútaðar, og verður þá til hið svokallaða persaskinn.

Merking karakúl í karakúlfé[breyta | breyta frumkóða]

Orðið karakúl er komið inn í íslenskt ritmál nálægt miðri 20. öld. Það merkir: Með svört eyru, og er afbökun úr tyrknesku orðunum: qara qulag (svart eyra). Það merkir: Loðskinn sem haft er í kvenkápur. Skinnið er af persneskum gaupum sem eru heldur stærri en refir. Það er með rauðbrúnu hári. Eyrun á gaupunum eru stór og svarthærð. [1]

Karakúlfé á Íslandi[breyta | breyta frumkóða]

Árið 1933 voru fluttar inn 20 karakúlkindur, 15 hrútar og 5 ær. Féð var tvo mánuði í sóttkví en var svo dreift um ýmsa staða á landinu og stunduð blendingsrækt við íslenskt fé nema á Hólum í Hjaltadal þar sem það var hreinræktað. Með þessu karakúlfé bárust til landsins eftirfarandi fjárpestir:

Þessar fjárpestir ollu miklu tjóni.[2]

Tilvísanir[breyta | breyta frumkóða]

  1. Sigurður Skúlason magister; greingarkorn úr Lesbók Morgunblaðsins 1978
  2. Íslenska sauðkindin og saga sauðfjárræktar á Íslandi
  Þessi líffræðigrein sem tengist landbúnaði er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.