Karakúlfé

Karakúlfé
	; Karakúllamb í Namibíu
Ástand stofns
	Húsdýr
Vísindaleg flokkun
Ríki:	Dýraríki (Animalia);
Fylking:	Seildýr (Chordate);
Flokkur:	Spendýr (Mammalia);
Ættbálkur:	Klaufdýr (Artiodactyla);
Ætt:	Slíðurhyrningar (Bovidae);
Undirætt:	Geitfé (Caprinae);
Ættkvísl:	Ovis;
Tegund:	O. vignei;
Tvínefni
	Ovis vignei; Linnaeus, 1758

Karakúlfé (fræðiheiti: Ovis vignei) er sérstök sauðfjártegund upprunnin í Úsbekistan og gefur af sér mjög verðmætar gærur (sérstaklega lömbin). Karakúlféð er nefnt eftir þorpi í Úsbekistan þar sem ræktun þessa sauðfjár hófst. Árið 1933 var flutt inn karakúlfé til Íslands frá Þýskalandi, en með þeim fluttist hingað garnaveiki (Paratuberculosis) sem gerði mikinn usla í sauðfé bænda um nær allt land.

Ær af karakúlkyni hafa engan sérstakan fengitíma heldur geta þær borið þrisvar sinnum á tveimur árum. Gefur það þannig meiri afurðir þar sem lömbunum er slátrað ungum út af gærunum. Gærurnar eru saltaðar, stundum sútaðar, og verður þá til hið svokallaða persaskinn.

Merking karakúl í karakúlfé

Orðið karakúl er komið inn í íslenskt ritmál nálægt miðri 20. öld. Það merkir: Með svört eyru, og er afbökun úr tyrknesku orðunum: qara qulag (svart eyra). Það merkir: Loðskinn sem haft er í kvenkápur. Skinnið er af persneskum gaupum sem eru heldur stærri en refir. Það er með rauðbrúnu hári. Eyrun á gaupunum eru stór og svarthærð. ^[1]

Karakúlfé á Íslandi

Árið 1933 voru fluttar inn 20 karakúlkindur, 15 hrútar og 5 ær. Féð var tvo mánuði í sóttkví en var svo dreift um ýmsa staða á landinu og stunduð blendingsrækt við íslenskt fé nema á Hólum í Hjaltadal þar sem það var hreinræktað. Með þessu karakúlfé bárust til landsins eftirfarandi fjárpestir:

Votamæði (borgfiska mæðuveikin)
Þurramæði (þingeyska mæðuveikin)
Visna
Garnaveiki
Kýlapest

Þessar fjárpestir ollu miklu tjóni.^[2]

Tilvísanir

Þessi líffræðigrein sem tengist landbúnaði er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.

[1] Sigurður Skúlason magister; greingarkorn úr Lesbók Morgunblaðsins 1978

[2] Íslenska sauðkindin og saga sauðfjárræktar á Íslandi

[1]

[2]