Kálfavík

Hnit: 65°55′11″N 22°48′00″V / 65.91972°N 22.80000°V / 65.91972; -22.80000
Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu

65°55′11″N 22°48′00″V / 65.91972°N 22.80000°V / 65.91972; -22.80000

Kálfavík

Kálfavík er eyðibýli í Ísafjarðardjúpi á Vestfjörðum. Þar stendur steinhús byggt 1909 . Kálfavík er einn af mörgum bæjum sem voru byggðir við Ísafjarðardjúp á 19. og 20. öld. Þar bjuggu fólk sem lifði af sjósókn og búskap.

Kálfavíkurhúsið[breyta | breyta frumkóða]

Áður en núverandi steinhús var byggt var Íbúðarhúsið burstabær með sex burstum, hlöðnum veggjum og torfþaki. Sá sex bursta bær brann um vorið 1907. Þessi bær sem brann var líklega byggður af Guðmundi B. Bárðarsyni sem var bóndi í Kálfavík eftir að Bárður faðir hans lést. Hann var þar bóndi í 9 ár frá 1867 til 1876 en fluttist þá að Borg sem er jörð í botni fjarðarins[1]. Kálfavíkurhúsið á bújörðinni Kálfavík er skilgreint sem steinhús því ekki er í því járnabinding það var byggt árið 1909 af Jón Hjaltasyni, sem var bóndi í Brandsstöðum í A-Barðastrandarsýslu og síðar í Kálfavík. Jón Hjaltason og kona hans Maríu Sigurborgu Örnólfsdóttur byrjuðu búskap í Kálfavík árið 1902. Húsið skiptist í eldhús og búr í kjallara eins og þá var siður, baðstofa, herbergi og stofa á miðhæð, tvö lítil herbergi og geymslurými í risi[2].

Örnefni í Kálfavík[breyta | breyta frumkóða]

Vatnsfyrirbæri og Vatnsrennsli:[breyta | breyta frumkóða]

  • Hvalskurðará: Vatnsá sem er landamerki á milli Kálfavíkur og Borgar.
  • Straumbogalækur: Lækur með áberandi straum eða bogum.
  • Fossagil og Fossavötn: Svæði þar sem fossar og tengd vatnsfyrirbæri eru áberandi.
  • Deildarlækur: Lækur sem gæti verið tengdur við tiltekið svæði eða deild í landslaginu.

Fjalllendi og Hlíðar:[breyta | breyta frumkóða]

  • Vatnadalir og Kerlingardrög: Dali eða draga í fjalllendi.
  • Slægjuhjalli, Miðhjalli, Hæstihjalli: Hjallar sem lýsa ólíkum hæðum eða hlíðum í landslaginu.
  • Breiðihjalli og Mjóihjalli: Hjallar sem lýsa breidd eða mjóleika landslags.
  • Merarhjalli og Dranghillur: Hjallar með sérstökum einkennum, eins og hestahald eða klettamyndunum.
  • Kálfahjallar: Hæð eða hlíð sem tengist Kálfavík.

Búseta og Mannvirki:[breyta | breyta frumkóða]

  • Garðsklampir og Garður: Eyðibýli og tengd svæði sem gefa til kynna breytingar í búsetumynstri. Garður var einnig hjáleiga frá Kálfavík.
  • Grund: Eyðibýli sem var hjáleiga af Kálfavík, staðsett út með sjónum.
  • Varnargarður: Mannvirki, líklega til að verja land og stjórna grasbeitar nýtingu.

Sjávarnálægð og Strandlengja:[breyta | breyta frumkóða]

  • Lækjarbás, Miðbás, Sátubás: Nöfn tengd sjávarnálægð, líklega tengd við sjávarútveg.
  • Ytri-Lending og Innri-Lending: Svæði við sjávarsíðuna sem tengjast lendingu eða samgöngum.
  • Svartbakar og Stekkur: Einkennandi steinar eða útskagar í fjörunni.
  • Hlein: Gróðursvæði við sjávarsíðuna.

Önnur Náttúrufyrirbæri:[breyta | breyta frumkóða]

  • Grafarskarð: Skarð í fjallshlíð, tengt gönguleiðum eða hestaslóðum.
  • Straumbogi: Staður þar sem á eða lækur myndar áberandi bogalaga straum.

[3][4][5]

Nútími[breyta | breyta frumkóða]

Eftir að Kálfavík var afskráð úr bújarðarskránni árið 1965 hefur enginn búið þar fast. Steinhúsið er nú í eigu barna afkomanda Guðröðs og Guðrúnar. Þekkt gömul þjóðleið er í Kálfavíkurlandi, Grafarskarð er skarð í fjallshlíðinni upp af Sátubás í Kálfavík. Þar liggur gönguleið sem tengir Kálfavík við Mjóafjörð. Þessi leið er þekkt sem gönguleið fyrir fótgangandi fólk, einnig er hægt að komast yfir hana með hestum, þrátt fyrir að leiðin sé talin krefjandi og erfið​​[4].

Myndir[breyta | breyta frumkóða]

Heimildir[breyta | breyta frumkóða]

  1. S. (01.09.1915). „Guðmundur Bárðarson. 1867, tók Guðmundur jörðina og byrjaði þar búskap og bjó þar í 9 ár, en fluttist þá að Borg í sama hreppi. Þegar Guðmundur bjó á Borg hafði hann líka til ábúðar part úr Kálfavík, sem var erfðaeign hans, og jörðina Kleifar“. Óðinn. bls. 45 og 46.
  2. Ragnheiður Guðmundsdóttir (02.12.1997). „Gúðrún Guðmundsdóttir. Stórt steinhús, byggt árið 1909, með eldhúsi og búri í kjallara, baðstofu, herbergi og stofu á miðhæð, og tveimur lítil herbergjum og geymslurými í risinu“. Morgunblaðið. bls. 48.
  3. Skráð af J. Hj. (veturinn 1936). „Örnefni, sagnir og landlýsing, að sögn Sigurjóns Jónssonar, bónda í Kálfavík“ (PDF). ÖRNEFNASTOFNUN. „Vilji maður sjá til himins, yfir hinum háu og aðkrepptu fjallabrúnum, verður maður að setja höfuðið á bak aftur, líkt og Þór fyrir hliðum Útgarða. Innarlega í firði þessum austan megin, er jörðin Kálfavík“
  4. 4,0 4,1 Skráð af J. Hj. (1935-36). „Örnefni, sagnir og landlýsing, að sögn Jóns Helgasonar, bónda á Eyri“ (PDF). ÖRNEFNASTOFNUN. „Eyri í Skötufirði er vestan megin fjarðarins, litlu utar en gegnt Kálfavík. Fjarðarhlíðin er þar brött og undirlendi lítið, en klettar miklir og skriður, eigi síður en að austanverðu í firðinum.“
  5. Skráð af J. Hj. 1935-36. „Örnefni, sagnir og landlýsing, eftir handriti Sigurjóns Jónssonar í Kálfavík“ (PDF). ÖRNEFNASTOFNUN. „Á landamerkjum Borgar og Kálfavíkur er Hvalskurðará. Fyrir innan hana við sjóinn er svo nefnd Leynivík, en upp af henni eru neðst Bakkar, þá Sætukoppahjalli og síðan Stúfhjalli.“