Mjöður

Mjöður er áfengur drykkur sem unninn er úr hunangi og vatni eða jafnvel úr kryddjurtum og áluðu korni (byggi). Mjöður er forn drykkur og hefur líklega fylgt mannkyninu frá örófi alda. Mikið er til af heimildum um tilvist mjaðar frá fornöld, sérstaklega hjá forngrikkjum, en trúlega er drykkurinn mun eldri. Mjöður er hugsanlega eldri en bæði bjór og vín.

Orðsifjar

Orðið mjöður, og samsverandi orð, kemur fyrir í fjölmörgum málum. Það nær ekki aðeins til flestra indógermanskra mála, heldur ýmissa fleiri. Talið er, að mjöður sé í hópi hinna elstu áfengu drykkja. Menn hugðu, að hann hefði guðdómlegan kraft, sem hlotnaðist þeim, er hans neyttu. Í hinni helgu bók Indverja Rigveda, sem er talin eiga rætur mörg hundruð árum fyrir Kristsburð, eru Krisna og Indra kallaðir mádhaua, þ.e. „hinir hunangbornu", og tákn þeirra var býflugan. Talið er, að mjöður sé eldri drykkur en vín í Miðjarðarhafslöndum. Og það er víðar en á Indlandi, sem mjöður kemur við sögu í goðafræðinni. Í sanskrít kemur fyrir madhu („hunang, sætur drykkur"). Sumir orðsifjafræðingar telja, að orðið hafi borist inn í finnsk-úgrísk mál og einnig í kínversku og japönsku.

Mjöður meðal norrænna þjóða

Í Snorra-Eddu segir frá Kvasi og því, hvernig skáldamjöðurinn varð til. M.a. stendur þar:

Þá kölluðu þeir hann (þ.e. Kvasi) með sér á einmœli ok drápu hann, létu renna blóð hans í tvö ker ok einn ketil... þeir blendu hunangi við blóðit, ok varð þar af mjöðr sá, er hverr, er af drekkr, verðr skáld eða frœðamaðr.

Afbrigði

Nokkur afbrigði eru til af miði. Mjöðurinn er þá oft nefndur eftir þeim hráefnum sem notuð er í hann. Hér eru nefnd nokkur afbrigði mjaðar:

Hydromel er nafnið á „grunn“-uppskriftinni, þ.e. einungis hunang og vatn.
Melomel inniheldur einnig ávexti, eða ávaxtasafa, sem gerjast með hunanginu.
Metheglin er kryddaður mjöður, þ.e. inniheldur eina eða fleiri kryddjurtir. Hippókrates, faðir læknavísindanna, hafði mikla trú á lækningarmætti þessa drykkjar.
Pyment er mjöður með vínþrúgum
Cyser er eplamjöður

Tengt efni

Bjór
Öl

Tilvísanir

Tenglar