Gotland
Gotland er stór eyja í Eystrasalti sem tilheyrir Svíþjóð. Hún er um 90 km austan við meginlandið. Eyjan er öll eitt sveitarfélag og einnig sérstakt fylki, Gotlands Kommun. Höfuðstaður eyjarinnar er Visby. Auk sjálfrar höfuðeyjarinnar, Gotlands, tilheyra einnig Fårö, Karlseyjarnar og Gotska Sandön eyjaklasanum. Á eyjunum hafa fundist 42.000 fornminjar.
Mállýskan sem töluð er á Gotlandi nefnist gotlenska (eygotneska) en hún er enn talsvert ólík ríkissænsku bæði í framburði og málfari. Orðaforði gotlenskunnar er mun líkari íslensku en flestar aðrar mállýskur Svía. Þó að gotlenska sé nú einungis mállýska á hún rætur í sjálfstæðu fornmáli sem nefndist forngotlenska.
Á miðöldum var Gotland mikilvægur verslunarstaður og sjóræningjahöfn. Visby gekk í Hansasambandið og varð ein af lykilborgum sambandsins. 1280 lögðu Svíar eyjuna undir sig og 1361 komu Danir, undir stjórn Valdimars atterdag. Eyjan var undir dönskum yfirráðum þar til eftir friðarsamninginn í Brømsebro 1645.
Þegar Eiríkur af Pommern fór í konunglegt verkfall 1439 settist hann að í Visby og stundaði þaðan sjórán á Eystrasalti. 1449 lét hann Kristjáni I eyjuna eftir.
Ítarefni
[breyta | breyta frumkóða]- AlltOmGotland.se - Allt um Gotland
- Gotlandsportalen Guteinfo
- gotlandia.info Geymt 6 febrúar 2006 í Wayback Machine
- Hér er hægt að hlusta á nokkrar gotlenskar mállýskur Geymt 11 júlí 2006 í Wayback Machine
