Fjórða krossferðin

Krossfarar hertaka Konstantínópel á málverki eftir Eugène Delacroix.

Fjórða krossferðin (1202–04) var vestur-evrópskur hernaðarleiðangur sem Innósentíus 3. páfi skipulagði til þess að heimta Jerúsalem úr höndum múslima með innrás í gegnum Egyptaland. Þess í stað leiddu atburðir til þess að krossfararnir settust um borgina Konstantínópel, höfuðborg hins kristna Býsansríkis.

Í janúar árið 1203 gerðu leiðtogar krossfaranna, á leið sinni til Jerúsalem, samkomulag við austrómverska prinsinn Alexios Angelos um að koma við í Konstantínópel og koma föður hans, Ísak 2. Angelos keisara, sem hafði verið steypt af stóli, aftur til valda. Ætlun krossfaranna var að halda síðan áfram til landsins helga með fjár- og herstuðningi Býsansmanna. Þann 23. júní 1203 kom meirihluti krossfaraflotans til Konstantínópel.

Í ágúst 1203 var Alexios Angelos svo krýndur meðkeisari austrómverska ríkisins með stuðningi krossfaranna, eftir nokkur átök fyrir utan borgina. Í janúar árið eftir var honum hins vegar steypt af stóli í uppreisn í Konstantínópel. Krossfararnir gátu því ekki innheimt launin sem Angelos hafði lofað þeim, og þegar hann var myrtur, þann 8. febrúar 1204, ákváðu krossfararnir, að undirlagi Feneyinga undir stjórn hins níræða Enrico Dandolo hertoga, að leggja borgina undir sig. Í apríl 1204 hertóku krossfararnir borgina og létu greipar sópa. Þeir settu síðan á fót nýtt latneskt keisaraveldi og skiptu öðrum hlutum Býsansríkisins á milli sín.

Býsansmenn héldu nokkrum hlutum veldis síns, þar á meðal Níkeu, Trebizond og Epírus. Þeim tókst að endingu að endurheimta Konstantínópel árið 1261. Fjórða krossferðin er talin einn helsti viðburðurinn í kirkjusundrunginni milli rétttrúnaðarkirkjunnar og rómversk-kaþólsku kirkjunnar. Hún flýtti einnig fyrir hrörnun austrómverska ríkisins og kristni í Miðausturlöndum.

Heimild

• Fyrirmynd greinarinnar var „Fourth Crusade“ á ensku útgáfu Wikipedia. Sótt 21. mars 2018.