Risaeðlur
| Risaeðlur Tímabil steingervinga: Trías – Krít (óvængjaðar) | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||
| Vísindaleg flokkun | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| Ættbálkar og undirættbálkar | ||||||||||||||||
|
Risaeðlur (fræðiheiti Dinosauria) voru hryggdýr sem drottnuðu yfir landrænu vistkerfi jarðar í meira en 160 milljón ár. Þær komu fyrst fram á sjónarsviðið fyrir um 230 milljónum ára. Í lok krítartímabilsins, fyrir 65 milljónum ára, varð hamfaraatburður sem olli útdauða þeirra og þar með endalokum yfirráða þeirra á landi. Fuglar nútímans eru taldir beinir afkomendur risaeðlanna.
Allt frá því að leifar fyrstu risaeðlunnar fundust á 19. öld hafa steingerðar beinagrindur þeirra dregið að sér mikla athygli á söfnum um víða veröld. Risaeðlur eru orðnar hluti af heimsmenningunni og ekkert lát virðist á vinsældum þeirra, sér í lagi á meðal barna. Fjallað hefur verið um þær í metsölubókum og kvikmyndum á borð við Júragarðinn, og nýjustu uppgötvanir um risaeðlur birtast reglulega í fjölmiðlum.
Enska orðið dinosaur er einnig notað óformlega til að lýsa hvers kyns forsögulegum skriðdýrum eins og pelycosaur Dimetrodon, hinum vængjaða pterosaur, og vatnaskriðdýrunum (ichthyosaur), svaneðlu (plesiosaur dolichodeirus) og mosaeðlu (mosasaur), þrátt fyrir að ekkert þeirra sé í raun risaeðla.
Tengt efni
[breyta | breyta frumkóða]Tengill
[breyta | breyta frumkóða]- Vefsíða á íslensku um risaeðlur Geymt 26 maí 2007 í Wayback Machine
- „Af hverju urðu risaeðlurnar svona stórar?“. (upprunalega hljóðaði spurningin „Af hverju urðu risaeðlurnar svona stórar og af hverju hefur það ekki endurtekið sig?“). Vísindavefurinn.
- „Hver var stærsta risaeðlan?“. Vísindavefurinn.