Úkraínska
| Úkraínska Українська мова Úkrajýnsjka mova | ||
|---|---|---|
| Málsvæði | Úkraína, Rússland, Hvíta-Rússland, Rúmenía, Moldóva, Kanada, Pólland, Ísrael, Bandaríkin, Kasakstan, Brasilía, Slóvakía | |
| Heimshluti | Fyrrum Sovétríki, Vestur-Evrópa, Asía, Norður-Ameríka | |
| Fjöldi málhafa | Uþb. 45.400.000 | |
| Sæti | 26 | |
| Ætt | Indóevrópskt Baltóslavneskt Slavneskt Austurslavneskt Úkraínska | |
| Opinber staða | ||
| Opinbert tungumál |
Úkraína | |
| Stýrt af | Úkraínsku Tungumála Stofnuninni | |
| Tungumálakóðar | ||
| ISO 639-1 | uk
| |
| ISO 639-2 | ukr
| |
| SIL | UKR
| |
| ATH: Þessi grein gæti innihaldið hljóðfræðitákn úr alþjóðlega hljóðstafrófinu í Unicode. | ||
Úkraínska (украї́нська мо́ва; með latnesku stafrófi: ukrayins'ka mova; IPA: ukrɑˈjɪnʲsʲkɑ ˈmɔwɑ) er slavneskt tungumál sem er talað í Úkraínu af 45,4 milljónum manns (2014) en er einnig algengt samskipta- og móðurmál í öðrum fyrrverandi ríkjum. Úkraínska er rituð með afbrigði af kýrillíska stafrófinu. Hún er eitt þriggja mála sem nú eru notuð sem teljast til austurslavnesku málagreinarinnar, hin tvö eru rússneska og hvítrússneska.
Greining[breyta | breyta frumkóða]
Úkraínska er austur-slavneskt mál innan indóevrópskrar málaættar. Austurslavnesk eru enn fremur rússnesku og hvítrússnesku.
Nafnorð hafa 7 föll. Auk þeirra 4 sem við þekkjum úr íslensku eru staðarfall og tækisfall. Úkraínska hefur hvorki ákveðinn né óákveðinn greini og tengisögn í nútíð (er) er ekki notuð.
Útbreiðsla[breyta | breyta frumkóða]
 |
| Hinn úkraínskumælandi heimur Ljósbleikar: opinbert mál |
Mállýskur[breyta | breyta frumkóða]
Mállýskumunur hefur verið ekki mikill í úkraínsku og að munur á milli mállýskna hafi minnkað mikið á 20. öld. Mállýskumunur er bæði hvað varðar framburð, orðaforða og málfræði. Sú úkraínsku sem notuð er opinberlega og kennd í skólum byggist á mállýsku Kíev og Vínnytsja.
Stafagerð[breyta | breyta frumkóða]
Úkraínska er rituð með afbrigði af kýrillísku letri sem samanstendur af 33 bókstöfum.
| Kýrillískur bókstafur |
Skifletur | Akademísk umritun |
IPA | Umritun |
|---|---|---|---|---|
| А а |  |
а /ɑ/ | /ɑ/ | |
| Б б |  |
бе /bɛ/ | /b/ | |
| В в |  |
ве /ʋɛ/ | /ʋ/, /w/ | |
| Г г |  |
ге /ɦɛ/ | /ɦ/ | |
| Ґ ґ | ґе /gɛ/ | /g/ | ||
| Д д |  |
де /dɛ/ | /d/ | |
| Е е |  |
е /e/ | /ɛ/ | |
| Є є | є /je/ | /jɛ/, /ʲɛ/ | ||
| Ж ж |  |
же /ʒɛ/ | /ʒ/ | |
| З з |  |
зе /zɛ/ | /z/ | |
| И и |  |
и /ɪ/ | /ɪ/ | |
| I і | і /i/ | /i/ | ||
| Ї ї | ї /ji/ | /ji/, /jɪ/ | ||
| Й й |  |
йот /jɔt/ | /j/ | |
| К к |  |
ка /kɑ/ | /k/ | |
| Л л |  |
ел /ɛl/ | /l/ | |
| М м |  |
ем /ɛm/ | /m/ | |
| Н н |  |
ен /ɛn/ | /n/ | |
| О о |  |
о /ɔ/ | /ɔ/ | |
| П п |  |
пе /pɛ/ | /p/ | |
| Р р |  |
ер /ɛr/ | /r/ | |
| С с |  |
ес /ɛs/ | /s/ | |
| Т т |  |
те /tɛ/ | /t/ | |
| У у |  |
у /u/ | /u/ | |
| Ф ф |  |
еф /ɛf/ | /f/ | |
| Х х |  |
ха /xɑ/ | /x/ | |
| Ц ц |  |
це /t͡sɛ/ | /t͡s/ | |
| Ч ч |  |
че //t͡ʃɛ/ | //t͡ʃ/ | |
| Ш ш |  |
ша /ʃɑ/ | /ʃ/ | |
| Щ щ |  |
ща /ʃt͡ʃɑ/ | /ʃt͡ʃ/ | |
| Ь ь |  |
м’який знак /mjɑˈkɪj znɑk/ |
/ʲ/ | |
| Ю ю |  |
ю /ju/ | /ju/, /ʲu/ | |
| Я я |  |
я /ja/ | /jɑ/, /ʲɑ/ |
Auk þess sem tugatáknið sem er notað úrfellingarmerki: |з'їзд|.
Tenglar[breyta | breyta frumkóða]
- Офіційний сайт Української мови. Kennsluefni um úkraínsku.
Þessi