Dagskrá 21
Dagskrá 21 eða Framkvæmdaáætlun 21 er alþjóðleg samþykkt Sameinuðu þjóðanna undirrituð á Heimsráðstefnu Sameinuðu þjóðanna um umhverfi og þróun af 179 þjóðum í Rio de Janeiro árið 1992. Samþykktinni er ætlað að vekja þjóðir heims til vitundar um sjálfbæra þróun. Þegar ljóst varð að Dagskrá 21 væri ekki nægilega mótuð fyrir hvert samfélag var samin Staðardagskrá 21 sem sveitarstjórnir eiga að nota til að vinna að sjálfbærri þróun. Þannig væri hægt að ná til grasrótarinnar.
Dagskrá 21 er ekki lagalega bindandi og framkvæmd hennar er valkvæm. Talan 21 vísar til 21. aldarinnar.
Áætlunin[breyta | breyta frumkóða]
Áætlunin er 300 síðna skjal sem skiptist í fjóra hluta:
- 1. hluti: Félagslegir og efnahagslegir þættir; fjallar um baráttu gegn fátækt, sérstaklega í þróunarlöndum, breytingar á neysluhegðun, bætta heilsu, sjálfbæra mannfjöldaþróun og byggð.
- 2. hluti: Varðveisla og stjórnun auðlinda fyrir þróun; fjallar um viðhald loftslags, baráttu gegn skógareyðingu, verndun viðkvæms umhverfis, varðveislu líffræðilegrar fjölbreytni, stjórnun mengunar, stjórnun líftækni og geislavirkan úrgang.
- 3. hluti: Efling helstu hópa; fjallar um hlutverk barna og ungmenna, karla og kvenna, félagasamtaka, staðbundinna stjórnvalda, atvinnulífs og verkafólks, um eflingu frumbyggjasamfélaga og bænda.
- 4. hluti: Útfærsla; fjallar um aðferðir til að hrinda áætluninni í framkvæmd, vísindi, tækniyfirfærslu, menntun, alþjóðastofnanir og fjárhagsleg tæki.
Staðardagskrá 21[breyta | breyta frumkóða]
Staðardagskrá 21 er áætlun um sjálfbæra þróun innan stjórnsýslueininga innan ríkja, til dæmis sveitarfélaga. Hugmyndin bak við staðardagskrá 21 er sú að sjálfbær þróun samfélaga hvíli á þremur stoðum sem eru:
- Félagsleg þróun; stuðla að sjálfsþurft, uppfylla frumþarfir, auka jafnræði, tryggja þátttöku, nota viðeigandi tækni
- Efnahagsleg þróun; viðhalda hagvexti, hámarka einkahagnað, þróa markað, úthýsa kostnaði
- Vistfræðileg þróun; virða þolmörk, vernda og endurvinna, draga úr úrgangi.
Tenglar[breyta | breyta frumkóða]
- „Dagskrá 21 (pdf)“ (PDF) (enska).
- United Nations Sustainable Development Knowledge Platform
- Staðardagskrá 21 Geymt 25 febrúar 2018 í Wayback Machine á vef Sambands íslenskra sveitarfélaga
- „Hvað getið þið sagt mér um Staðardagskrá 21?“. Vísindavefurinn.
