Spegillinn

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu

Spegillinn var íslenskt háðsádeilutímarit sem kom út með nokkrum hléum frá 1926 til 1983, lengst af mánaðarlega. Margir frægustu skopmyndateiknarar Íslands; svo sem Tryggvi Magnússon, Halldór Pétursson, Ragnar Lár, Haraldur Guðbergsson og Brian Pilkington, teiknuðu myndir í blaðið. Spegillinn lagði endanlega upp laupana í kjölfar Spegilsmálsins þar sem ritstjórinn, Úlfar Þormóðsson, var dæmdur fyrir guðlast og allt upplagið gert upptækt af lögreglu.

Saga Spegilsins[breyta | breyta frumkóða]

Spegillinn var stofnaður af Tryggva Magnússyni, Páli Skúlasyni og Sigurði Guðmundssyni árið 1926. Uppistaðan í tímaritinu voru textar með háðsádeilu eða skopstælingu og skopmyndir eftir Tryggva. Tryggvi teiknaði auk þess hluta þeirra auglýsinga sem birtust í tímaritinu. Tímaritið kom út einu sinni til tvisvar í mánuði. Það var prentað í Ísafoldarprentsmiðju.

Upphaflega var undirtitill blaðsins „Samviska þjóðarinnar, góð eða slæm eftir atvikum“ en frá 1933 „Samviskubit þjóðarinnar“. Frá 1933 var Páll Skúlason einn titlaður ritstjóri en Tryggvi var áfram myndhöfundur blaðsins. Árið 1947 var tölublöðum fækkað í tólf á ári. Sama ár hóf Halldór Pétursson að teikna fyrir blaðið ásamt Tryggva og var einn titlaður myndhöfundur frá 1950. 1952 var undirtitillinn felldur brott af forsíðu blaðsins. Þannig kom blaðið út til ársloka 1960 þegar það hætti útgáfu.

Árið 1965 var Spegillinn endurreistur og að þessu sinni prentaður í Prentsmiðju Þjóðviljans. Að nýja mánaðarritinu stóðu Jón Kr. Gunnarsson, Böðvar Guðlaugsson og Ragnar Jóhannesson, og myndhöfundarnir Bjarni Jónsson og Halldór Pétursson. Hlutur Bjarna í skopmyndum blaðsins jókst eftir því sem á leið.

Árið 1968 tók nýr ritstjóri, Ási í Bæ, við Speglinum en aðstoðarritstjóri var Jón Hjartarson. Undir hans stjórn kom fjöldi teiknara að myndum í blaðinu, þar á meðal Ragnar Lár, Þórdís Tryggvadóttir, Haraldur Guðbergsson, Birgir Bragason, Bjarni Jónsson og Pétur Bjarnason. Síðustu tvö tölublöðin voru fjölrituð fremur en prentuð og eftir þetta eina ár lagði Spegillinn aftur upp laupana. Árið 1970 endurreisti Jón Hjartarson blaðið á ný með Pétri Bjarnasyni og Ragnari Lár og lét prenta í Hilmi. Þannig kom blaðið út til 1972.

Eftir ritstjórnartíð Jóns Hjartarsonar tók við ellefu ára hlé þar til Spegillinn birtist að nýju. Að þessu sinni voru ritstjórar Hjörleifur Sveinbjörnsson og Úlfar Þormóðsson. Margir myndhöfundar komu að blaðinu, þar á meðal Brian Pilkington, Ólafur Pétursson, Pétur Halldórsson, Anna Gunnlaugsdóttir og Birgir Björnsson. Út af fyrstu tveimur tölublöðum tímaritsins hófust málaferli út af skopstælingu þar sem efnið var meintar dagbókarfærslur Ragnhildar Helgadóttur, þingkonu Sjálfstæðisflokksins. 4. júní óskaði Ríkissaksóknari eftir því að allt upplag þessara tveggja tölublaða yrði gert upptækt. Ritstjórar voru í kjölfarið kærðir fyrir guðlast og klám. 1. desember kvað Sakadómur Reykjavíkur upp dóm þar sem Úlfar Þormóðsson var dæmdur til sektar og í 20 daga varðhald. Í Hæstarétti var sakfelling fyrir klám felld niður en guðlastsdómurinn staðfestur.

Tenglar[breyta | breyta frumkóða]