Sameindaklónun

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Yfirlitsmynd yfir sameindaklónun þar sem markröðin er klippt út með skerðiensímum og límd í hringlaga genaferju með lígasa.
Genaflutningur og val þeirra baktería sem tekið hafa upp genaferjuna eru lykilskref í sameindaklónun. Hér inniheldur genaferjan, auk markraðarinnar, DNA-röð sem veitir þol gegn ákveðnu sýklalyfi. einungis þær bakteríur sem tekið hafa upp genaferjuna geta vaxið í æti sem inniheldur sýklalyfið.

Sameindaklónun er samheiti yfir nokkrar erfðatæknilegar aðferðir sem miða að því að einangra tiltekna kirnaröð úr erfðamengi ákveðinnar lífveru og fjölfalda hana í annarri. Sameindaklónun er mikið notuð í sameindalíffræði við grunnrannsóknir á starfsemi og stjórnun gena, en einnig í líftækni, svo sem við framleiðslu prótínraðbrigða og erfðabreyttra lífvera. Varast ber að rugla sameindaklónun saman við klónun eða einræktun, þar sem markmiðið er að framleiða erfðafræðilega einsleitar lífverur.

Tæknin[breyta | breyta frumkóða]

Við sameindaklónun er ákveðinn DNA-bútur klipptur út úr erfðamengi upphafslífverunnar og límdur inn í genaferju (til dæmis plasmíð). Ferjunni er síðan komið fyrir í viðtakafrumu, til dæmis í bakteríunni E. coli, sem meðhöndlar hana eins og sitt eigið erfðaefni og afritar hana fyrir hverja frumuskiptingu. Bakterían er svo látin fjölga sér ört og við það fjölfaldast erfðaefnið.

Lesefni[breyta | breyta frumkóða]

Ekki er mikið til af góðu lesefni um sameindaklónun og aðrar grunnaðferðir erfðatækninnar á íslensku, en ástæða er þó til að benda á:

  • Marta Konráðsdóttir, Sigríður Hjörleifsdóttir og Sólveig Pétursdóttir (2004): Erfðir og líftækni. Mál og menning.

Á ensku er um mun auðugri garð að gresja. Eftirfarandi gefa gott yfirlit fyrir byrjendur:

  Þessi líffræðigrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.