Gusthlaup

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu

Gusthlaup (eða gjóskuhlaup) eru hlaup sem koma úr eldgosum en renna ekki eftir jörðinni heldur þjóta gegnum loftið. Þau eru eðlislétt, næstum eins og ský, draga allt súrefni í andrúmsloftinu í sig. Búast má við gusthlaupum úr eldgosum sem mynda háan gosmökk. Um leið og gosmökkur nær 10–20 km hæð má búast við gusthlaupi. Gusthlaup tengjast súrum sprengigosum.

Gusthlaup á Íslandi[breyta | breyta frumkóða]

Líklegt er talið að gusthlaup hafi orðið við Öræfajökulsgosið mikla 1362 þó hingað til hafi aðallega verið talað um gjóskufall og jökulhlaup sem fylgdu því. Uppgröftur á bæjum í Öræfum (bæjunum Gröf og Bær) virðist styðja það. Öræfajökulsgosið 1362 er eitt mesta sprengigos hér á landi á sögulegum tíma Sambærilegt gusthlaup við það sem líklega varð í Öræfum varð á eynni Martinique í Karíbahafi árið 1902 en þá kom gusthlaup úr eldfjallinu Mt. Pelée. Í Pompeii á Ítalíu varð gusthlaup árið 79 og dóu allir borgarbúar.

Heimildir[breyta | breyta frumkóða]

  • „Hvað eru gust hlaup sem nú er verið að vara við vegna gossins í Eyjafjallajökli“. Vísindavefurinn.
  • Vísindavefurinn: Líkist Öræfasveit Pompeii á Ítalíu? Geymt 3 júní 2013 í Wayback Machine
  • MBL: Líklegt að gusthlaup hafi eytt Litla-Héraði