Þangdoppa
| Þangdoppa | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Littorina obtusata
| ||||||||||||||
| Vísindaleg flokkun | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Tvínefni | ||||||||||||||
| Littorina obtusata (Linnaeus, 1758) |
Þangdoppa (fræðiheiti: Littorina obtusata) er sæsnigill af fjörudoppuætt.
Útbreiðsla[breyta | breyta frumkóða]
Þangdoppu má finna víðast þar sem þang vex við strendur Norður-Atlantshafs. Útbreidd í Evrópu, frá Noregi, Eystrasalti og Norðursjó, til suðurstrandar Spánar. Á austurströnd Norður-Ameríku lifir hún við strendur Nýfundnalands og allt suður til New Jersey í Bandaríkjunum. Við Ísland er Þangdoppa mjög algengur sæsnigill við suður-og vesturstöndina, eins hér og þar við norðvestur-og norðurland en sjaldgæfari við austurland.
Þangdoppa lifir á 0 til 6 metra dýpi, þó hefur stöku dýr fundist allt niður á 110 metra dýpi. Þangdoppa heldur sig að mestu leiti í miðri fjörunni eða neðst í henni. Í hnullunga og þangfjörum og þar sem þang er mikið og er aðallega á klóþangi, bóluþangi og sagþangi.
Skelin (kuðungurinn)[breyta | breyta frumkóða]
Þangdoppa verður stærst um 14,8 mm á breidd og 12,5 mm á hæð. Kuðungurinn er mjög traustur, einlitur, en litaafbrigði mörg, ólífugrænn, skærgulur, rauður, appelsínugulur, grágrænn, jafnvel röndóttur, þótt oftast sé hann dökkgrár eða brúnn. Algengast er að í sólríkum fjörum sé kuðungurinn ljósari á lit en dekkri í þeim skuggsælli.
Hyrnan á kuðungnum er afar stutt og ekki strýtumynduð. Vindingar 5 til 6, kúptir og er grunnvindingurinn mjög stór eða oftast um 90% af hæð kuðungsins og munnurinn dropalaga og mjög víður og er skelin greinilega þykkari við munnopið en annars staðar. Lokan er hringlaga og brún á lit. Efri vindingar kuðungsins ná lítið eða ekkert upp fyrir neðsta vindinginn. Yfirborðið slétt með nær engum snigilrákum en kuðungurinn getur þó verið með dálitlum afbrigðum í lögun.
Almennt[breyta | breyta frumkóða]
Þangdoppa lifir á örsmáum þörungum sem eru á þangi, sem hún skrapar af með skráptungu sem er alsett hörðum tönnum. Sjaldnast nær hún þó að éta þangið sjálft nema mjög ungar plöntur.
Hún verpir eggjum sem hún kemur fyrir í litlum gagnsæjum slímpúðum sem hún festir við þangið. Eggin klekjast út á fjórum til fimm vikum og þegar ungarnir skríða úr eggjunum eru þeir eins í útliti og foreldrarnir, aðeins minni.
Klettadoppa sem einnig lifir í fjörum, getur líkst þangdoppu fljótt á litið og þeim því stundum ruglað saman. Hún þekkist þó frá þangdoppunni á því að vindingarnir enda í trjónu. Klettadoppan lifir ofar í fjörunni en þangdoppan, oftast ofan við þangið.[1]
Þangdoppa, sem og klettadoppa, eru mikilvæg fæða margra strandfugla eins og Stelks, Tildru og Sendlings.[2]
Tilvísanir[breyta | breyta frumkóða]
- ↑ „Fjaran og hafið“. Hafransóknarstofnun og Námsgagnastofnun. Sótt 3. janúar 2012.
- ↑ „Vaðfuglar“. Náttúrufræðistofa Kópavogs. Afrit af upprunalegu geymt þann 7. mars 2016. Sótt 3. janúar 2012.
Heimildir[breyta | breyta frumkóða]
- Ingimar Óskarsson (1962). Skeldýrafána Íslands II, sæsniglar með skel.
