Ólafsfjarðarmúli

Múlagöng, Eyjafjarðarmegin

Ólafsfjarðarmúli er fjallið sem skilur Ólafsfjörð frá Eyjafirði. Í daglegu tali er hann oftast nefndur Múlinn en upprunalegt heiti hans er Vámúli. Ysti hnjúkurinn er nefndur Múlakolla (um 960 m y.s.).

Samgöngur

Menn hafa um aldir lagt leið sína fyrir Múlann um tæpar götur þar sem erfiðir farartálmar voru í veginum svo sem Stóragjá, Tófugjá og Flagið. Upp úr 1960 var gerður bílfær vegur fyrir Múlann og þar með komst Ólafsfjörður í bílsamband við aðrar byggðir Eyjafjarðar. Yst í Múlanum lá vegurinn í 230 m hæð yfir þverhníptum björgum. Þar er Planið svokallaða, góður útsýnisstaður þaðan sem sést yfir Ólafsfjörð, inn Eyjafjörð, út til Grímseyjar og langt norður í Ballarhaf. Á fáum stöðum nýtur miðnætursól sín betur en séð frá Planinu. Vegurinn þótti hálfgerð glæfraleið eins og göturnar gömlu. Árið 1991 voru vígð jarðgöng gegn um Múlann, Ólafsfjarðargöng, þá lagðist vegurinn fyrir Múlann af en er nú notaður sem gönguleið.

Mígindi

Rétt áður en komið er að Ólafsfjarðargöngum Dalvíkurmegin er ekið yfir stóran læk sem kemur í smáfossum niður hlíðina og fellur síðan í sjó, fram af háum hömrum í fallegum fossi. Sjávarbjörgin á þessum slóðum og landið upp af þeim kallast Mígindi en fossinn Mígandi eða Mígindisfoss. (Sumir segja Mígildi og Mígildisfoss). Mígindisfoss er áberandi kennileiti bæði af sjó og landi. Hann er talinn vera einn hæsti foss í Eyjafjarðarsýslu og er yfir 100 m hár. Mígandi er nefndur í Landnámu en ekki verður séð þar hvort átt er við fossinn eða björgin. Í Jarðabók Árna Magnússonar og Páls Vídalíns er getið um eyðikot yst á Upsaströnd sem hét Mígindi.

Ólafsfjarðarmúli í bókmenntum

Í sjávarhömrum Múlans hjá Tófugjá er Hálfdanarhurð sem þjóðsagan segir að sé fyrir helli miklum þar sem tröll búa. Hurðin er berggangur úr brúnleitu basalti og sker sig vel frá dökkum klettunum í kring. Um Ólafsfjarðarmúla kvað Jón Helgason í kvæðinu „Áföngum“: „Ærið er bratt við Ólafsfjörð [...]“.

Heimildir

Kristmundur Bjarnason 1978. Saga Dalvíkur I